امام صادق عليه السلام مى فرمايد:
ركوع حقيقت اول و سجود حقيقت دوم است، كسى كه منزل اول را با شرايط لازمش طى كرد، صلاحيت براى ورود به منزل دوم را دارد.
آرى، عبادت حق چه در باطن چه در ظاهر همانند نردبان است كه با طى پله اول مى توان به پله دوم رسيد و معلوم است كه بدون طى مرحله اول رسيدن به مرحله دوم ممكن نيست.
كسى كه مى خواهد به نتايج و محصولات عالى عبادت برسد بايد ترتيب در منازل را رعايت كند ورنه به هيچ نتيجه و سودى نخواهد رسيد.
مثلًا وضو يا غسل يا تيمم مقدمه براى ورود به عبادت است، كسى كه منزل طهارت را طى كند صلاحيت ورود به منزل عبادت را دارد، ولى كسى كه از طهارت غفلت كرده اگر هزاران ركعت نماز بخواند، يا بدون غسل هزاران روز وارد روز ماه رمضان شود، يا بدون طهارت وارد طواف گردد، بدون شك به منزل با عظمت نماز و روزه و حج وارد نشده و زحمت بى نتيجه و كوشش بى ثمر متحمل شده است.
كسى كه شرايط تكبيرة الاحرام را رعايت نكرده به مملكت سوره حمد نرسيده و آن كه حقايق اين سوره را متحقق نگشته به سوره نرسيده و هر كس هماهنگ با سوره نشد به ركوع وارد نگشته و آن كه ركوع به حقيقت نكرده گرچه به سجده رود به سجده نرفته است.
همه مراحل و منازل و مسائل از همين قبيل است، مثلًا كسى كه دنيا را مقدمه آخرت يا مرزعه عالم قيامت قرار نداده به آثار و نتايج و محصول عالى قيامت كه رضايت حق و ملاقات با عباد شايسته خدا و بهشت الهى و جنت و كوثر و رضوان است نمى رسد.
منغمر در دنيا و آن كه دنيا برايش قبله و هدف بوده، به وقت مرگ حالتى جز حالت ماديت ندارد و در برزخ چشمى جز چشم دنيابين براى او نيست و به خاطر نداشتن وسايل مادى در عالم برزخ، در غربت و تنهايى و تاريكى به سر مى برد و در قيامت به خاطر نداشتن وسايل زندگى مطابق آنجا، جز حسرت و اندوه و پريشانى و اضطراب و شقاوت و عذاب جهنم حاصلى نخواهد داشت:
منبع : پایگاه عرفان
