اسرار و آداب دعا را بيان كنيد؟

«دعا»؛ يعني، خواندن مدعوّ و متوجه ساختن او به طرف داعي. (تفسيرالميزان، ج 2، ص 31، آيه 186 بقره). دعاكننده با دعاي خود، عنايت و التفات مدعو را مي طلبد؛ آن گاه حاجت خود را از او سؤال و درخواست مي كند. از اين رو سؤال با دعا فرق مي كند؛ زيرا سؤال به منزله غايت و هدف دعا است؛ مثل اين كه كسي را از دور يا نزديك، صدا بزنيم تا روي خود را به طرف ما برگرداند. آن وقت خواسته خود را از او سؤال و درخواست كنيم. كلاً دعا داراي آداب، احكام و اسراري است. احكام دعا آن است كه انسان چه چيزي از خدا بخواهد. به اين شكل كه موظف است حرام از خدا طلب نكند، چيزي كه سبب آسيب به غير مي رساند از خدا نخواهد و... آداب دعا آن است كه دعا را آهسته مطرح كند و صداي بلند را بر خلاف تأدب بداند A{ادعوا ربكم تضرعا و خفية انه لا يحب المعتدينM{}Aخدا را با تضرع و زاري و
به آهستگي و در پنهاني بخوانيد، خداوند حقيقتا افرادي را كه از حد دعا تجاوز مي كنند و فرياد مي كشند دوست ندارد}M. اما اسرار دعا به استناد آيات و روايات، دعا خود امري عبادي است. ازاين رو بعضي مي گويند: خدايا تو دستور دادي دعا كنيد. ما هم اطاعت مي كنيم چه درخواست عملي شود و به ما بدهي و چه ندهي آنان كه تسليم محض هستند به عنوان تأدب دعا مي كنند. مؤمنان در سرزمين منا چنين دعا مي كنند: A{ربنا آتنا في الدنيا حسنة و في الاخرة حسنة و قنا عذاب النّار}A. اينان در طلب حسنات و خوبي هاي دنيا و آخرت هستند. يعني درخواست چيز خوب، حلال، طيب و طاهر دارند و اين دعاي خوبي است. داشتن فرزند خوب و صالح، همسر با ايمان، رفقاي مؤمن، معلم شايسته، شاگرد خوب، داد و ستد حلال، نيروهاي اقتصادي خوب، همه اينها حسنات دنياست. ولي گروه ديگر كساني هستند كه زرق و برق دنيا را طلب مي كنند نه حسنه، اينها هيچ بهره معنوي نخواهند داشت. ازاين رو بهترين پيشنهاد و دعا اين است كه انسان فضل پروردگار را طلب كند. لطف و خير او را طلب كند و بگويد: خدايا حسنات دنيا و آخرت را به من عطا كن. ائمه(ع) نيز در دعا، خوي بزرگ منشي را به ما آموخته اند كه سعي كنيد هرگز از خدا مال زياد نخواهيد بلكه بخواهيد آبرويتان محفوظ باشد و نيز در دعا بلندهمت باشيد. در دعاي كميل از خدا مي خواهيم كه برجسته ترين و بهترين انسان هاي نمونه باشيم. ازاين رو در شب هاي جمعه از خدا
مسألت مي كنيم كه خدايا مرا به جايي برسان كه از من بالاتر كسي نباشد A{واجعلني من احسن عبيدك نصيبا عندك و اقربهم منزلة منك و اخصّهم زلفة لديك}A. با اين اوصاف هر آنچه كه در قالب حسنات مي گنجد و مقدمه وصول به سعادت اخروي است (از يك طرف) و قوام و پايداري زندگي دنيا را در بردارد (از طرف ديگر) درخواست آن نه تنها بلامانع بلكه نشان دهنده اوج عبوديت و بندگي است.