حكما و فلاسفه در حدّ خود، مباحث قابل توجهى را در كتاب هاى خود تدوين كرده اند، از جمله بحث فاعل و قابل است. البته آنها اين بحث را در رابطه با پروردگار و موجودات عالم هستى مطرح مى كنند، و معناى بحث آنها اين است كه هر قدرت و هر توانمندى كه داراى هنر ترسيم فعلى يا ترسيم نقشى باشد، اگر صفحه در برابر ترسيم او قرار بگيرد، او كار ترسيمش را صورت خواهد داد. اگر ترسيم فعلى باشد، ترسيم فعلى را صورت مى دهد، مثالى كه اين مطلب را آسان مى توان دريافت كرد، مانند: نجّار و تخته است.
در دانش آنها به نجار فاعل مى گويند؛ يعنى توانمند و قدرتمندى كه مى تواند كارى را از خودش ظهور دهد، صفحه و تابلويى كه براى نجار هنرمند مى باشد، تخته است، او اين هنر را دارد كه ترسيم عملى انجام بدهد؛ يعنى نقش عملى به وجود بياورد، بر روى تخته اى كه قابليت شكل گيرى و منبّت كارى را دارد، نقشى كه در باطن نجار است، شروع مى كند آن نقش را آشكار مى كند، تخته اى چهارگوش در انبار افتاده كه هيچ شكلى ندارد، هيچ نقشى ندارد، بعد از مدتى آن را تبديل به يك مبل و صندلى زيبايى مى كند، كه انواع خم ها، شكل ها، صورت ها، نقش ها و منبّت ها را دارد.
اگر تخته اين قابليت ذاتى را نداشت، به شكلى كه نجار مى خواست، در نمى آمد. نجّار هم فاعل عاقل است، نمى آيد وقت، فعل، قلم و نقشى كه در باطن دارد جايى به كار ببرد كه لياقتى وجود ندارد.
اين بحث را به خاطر خدا مطرح كردند، اين بحث يك سلسله مشكلات فكرى، وسوسه ها و ترديدهايى كه نسبت به عالم و حقّ وجود داشته است، معالجه كرده است. البته مايه اين بحث، از مدرسه انبياى الهى گرفته شده است، لذا ما زيباترين مطالب را در هر كتابى ببينيم و ريشه يابى كنيم، مشاهده مى كنيم كه در فرهنگ انبياى خدا يافت مى شود. از اين فرهنگ، همه علوم بهره گرفتند.
وقتى آيات قرآن را قرائت مى كنيد، آيا در آيات آن دقت مى كنيد؟ خداوند متعال حدود بيست و پنج پيامبر را در قرآن نام مى برد، و هنرمندى هاى آنها را بيان مى كند و جالب اين است كه هنرى را كه بيان مى كند، معلوم مى شود قبل از آن پيامبر اين هنر وجود نداشته است، پروردگار تعليم هنر را به خود نسبت مى دهد.
منبع : پایگاه عرفان
