از پیامبر اکرم صلّى اللّه علیه و آله و سلّم روایت شده است که فرمودند: از اولین شب جمعه در ماه رجب غافل نشوید. زیرا شبى است که فرشتگان آن را «لیلة الرغائب » مى نامند. این نامگذارى به این جهت است که هنگامى که یک سوم از شب گذشت هیچ فرشته اى در آسمان ها و زمین نمى ماند مگر این که در کعبه و اطراف آن جمع مى شوند. آنگاه خداوند بطور غیر منتظره اى بر آنان وارد شده و مى فرماید: اى فرشتگانم هر چه مى خواهید از من درخواست کنید.
فرشتگان عرض مى کنند: حاجت ما این است که از روزه داران رجب درگذرى. خداوند مى فرماید: این کار را انجام دادم.
برخی از مکانها چون بیت المقدس و مکه جایگاه معنوی خاصی دارند و اعمال در آن مکان ها از پاداش و ارزش ویژه ای برخوردار می باشد. برخی از زمان ها نیز چون سحرگاهان، فجر، شب جمعه، لیلة القدر و ... از چنین ویژگی های خاص بهره مند هستند و خداوند در آیات و ائمه علیهم السلام در روایات، به ارزش و جایگاه ویژه آنها اشاره کرده اند.
ماه رجب از جمله زمانهای خاص به شمار می رود از جمله ویژگی های انحصاری ماه رجب، لیلة الرغائب است. کلمه «رغائب» به معنای چیزی که مورد رغبت و میل است و نیز به معنای عطا و بخشش بسیار می باشد. بنابراین معنای اول «لیلة الرغائب» یعنی شبی که توجه به عبادت و بندگی در آن فراوان است و انسان در این شب تمایل زیادی به رفتن به در خانه خداوند و ارتباط و انس با خالق خویش دارد .
معنای دوم، «لیلة الرغائب» یعنی شبی که در آن عطاء و بخشش خداوند فراوان است و انسانها با رو آوردن به درب پر مهر خداوندی و خاکساری در برابر عظمت حق، شایسته دریافت عطا و بخشش بی کرانه حضرت حق می گردند.
بزرگی و ارزش لیلة الرغائب را می توان در دو جهت زیر بیان کرد:
1- از این جهت که اصولا شب جمعه، خود دارای ویژگی و ارزش خاصی است و اعمال عبادی فراوانی در آن وارد شده و زمان عبادت و مناجات و عرض حاجات با قاضی الحاجات است.
2- ماه رجب اولین ماه از ماههای حرام (ماه های حرام عبارتند از: رجب، ذی القعده، ذی الحجه، محرم) و ماه خدا و هنگام عبادت و دعا و استغفار است و رحمت الهی در این ماه در حال ریزش و نزول است، به همین جهت این ماه را رجب الاصب گویند، چون «صب» به معنای ریختن است.
پس لیله الرغائب، اهمیت و بزرگی شب جمعه و ماه رجب هر دو را در خود جمع نموده، و ارزشی دو چندان دارد.
از پیامبر اکرم صلّى اللّه علیه و آله و سلّم روایت شده است که فرمودند: از اولین شب جمعه در ماه رجب غافل نشوید. زیرا شبى است که فرشتگان آن را «لیلة الرغائب» مى نامند. این نامگذارى به این جهت است که هنگامى که یک سوم از شب گذشت هیچ فرشته اى در آسمان ها و زمین نمى ماند مگر این که در کعبه و اطراف آن جمع مى شوند. آنگاه خداوند بطور غیر منتظره اى بر آنان وارد شده و مى فرماید: اى فرشتگانم هر چه مى خواهید از من درخواست کنید.
سپس رسول خدا فرمودند: قسم به کسى که جانم در دست اوست، هیچ بنده یا کنیزى - از بندگان و کنیزان خدا - این نماز را بجا نمى آورد، مگر این که خداوند گناهان او را مى بخشد گر چه گناهان او مثل کف دریا و به عدد شن و بوزن کوهها و بعدد برگهاى درختان باشد و روز قیامت هفتصد نفر از خویشان خود را که همگى سزاوار آتش باشند شفاعت مى کند. و در شب اول قبر خداوند ثواب آن را به بهترین صورت، با روى گشاده و خندان و زبان فصیح براى او مى فرستد
فرشتگان عرض مى کنند: حاجت ما این است که از روزه داران رجب درگذرى. خداوند مى فرماید: این کار را انجام دادم.
بهتر است کسى که این حدیث را مى شنود، در این شب، زیاد بر فرشتگان صلوات فرستاده تا تکلیفى را که آیه «تحیت» به عهده ما گذاشته به اندازه توانایى انجام داده باشد - سپس رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله و سلّم فرمودند: کسى که روز پنجشنبه اول رجب را روزه گرفته و سپس بین نماز مغرب و عشا دوازده رکعت نماز بجا آورده، هر دو رکعت به یک سلام و در هر رکعتى سوره فاتحه یک بار، انا انزلناه فی لیلة القدر سه بار و قل هو اللّه احد را دوازده بار خوانده، و هنگامى که نماز تمام شد، هفتاد بار بر من (با این الفاظ) صلوات بفرستد: اللّهمّ صلّ على محمّد النّبىّ الأمىّ و على آله،
سپس سجده کرده و در سجده هفتاد بار بگوید:سبّوح قدّوس ربّ الملائکة و الرّوح،
سپس سر خود را بلند کرده و بگوید: ربّ اغفر و ارحم و تجاوز عمّا تعلّم إنّک أنت العلىّ الأعظم.
آنگاه بار دیگر به سجده رفته و در سجده همان چیزى را بگوید که در سجده اول گفت، سپس حاجت خود را از خدا بخواهد، ان شاء اللّه تعالى برآورده مى شود. (ترجمه المراقبات، ص 113)
فرشتگان عرض مى کنند: حاجت ما این است که از روزه داران رجب درگذرى. خداوند مى فرماید: این کار را انجام دادم. - بهتر است کسى که این حدیث را مى شنود، در این شب، زیاد بر فرشتگان صلوات فرستاده تا تکلیفى را که آیه «تحیت» به عهده ما گذاشته به اندازه توانایى انجام داده باشد
سپس رسول خدا فرمودند: قسم به کسى که جانم در دست اوست، هیچ بنده یا کنیزى - از بندگان و کنیزان خدا - این نماز را بجا نمى آورد، مگر این که خداوند گناهان او را مى بخشد گرچه گناهان او مثل کف دریا و به عدد شن و به وزن کوهها و به عدد برگهاى درختان باشد و روز قیامت هفتصد نفر از خویشان خود را که همگى سزاوار آتش باشند شفاعت مى کند. و در شب اول قبر خداوند ثواب آن را به بهترین صورت، با روى گشاده و خندان و زبان فصیح براى او مى فرستد که مى گوید: اى محبوب من مژده بده، از هر سختى نجات پیدا کردى. مى پرسد: تو کیستى؟ رویى بهتر از روى تو ندیده و بویى به خوشبویى تو مشامم نرسیده. جواب مى دهد: اى محبوب من، من ثواب آن نمازى هستم که در فلان شب، فلان منطقه، فلان ماه و فلان سال بجا آوردى، امشب آمده ام تا حقت را ادا کرده، مونس تنهایى تو بوده و وحشتت را از بین ببرم، و زمانى که در شیپور دمیده شود، در عرصه قیامت بر سرت سایه افکنم. و تو هرگز هیچ خیرى را از جانب مولایت از دست نخواهى داد.
و همچنین در ماه رجب زیارت حضرت امام رضا علیه السلام مستحب است، چنانچه عمره در این ماه فضیلت دارد، و گفته شده که: جناب علی بن الحسین علیهماالسلام عمره بسته بود در ماه رجب و شبانه روز نماز در نزد کعبه مى گذاشت و پیوسته در سجده بود در شب و روز، و این ذکر از آن حضرت شنیده مى شد که در سجده مى گفت: عَظُمَ الذَّنْبُ مِنْ عَبْدِک فَلْیحْسُنِ الْعَفْوُ مِنْ عِنْدِک .
منبع : تبیان
