پس از گذشت قريب به چهل سال از زمانى كه يوسف با دسيسه برادرانش به چاه افكنده شد، حضرت يعقوب، عليه السلام، همچنان به ديدار دوباره يوسف اميدوار بود. چون نه از طرف پروردگار به يعقوب خبر رسيده بود كه فرزند عزيزش نابود شده و نه قلب الهى و بيدار آن حضرت به مرگ يوسف گواهى مى داد. بنابراين، چون دليلى براى اثبات مرگ يوسف نمى يافت، اميد به يافتن و ديدن يوسف داشت و اين اميد درياوار در قلب مبارك آن حضرت موج مى زد.
در مقابل ايشان، فرزندان ناآگاهش قرار داشتند كه گمان مى كردند يوسف نابود شده است. قرآن مجيد مى فرمايد: هر وقت يعقوب سخن از يوسف به ميان مى آورد يا اظهار اميدوارى مى كرد فرزندش پيدا شود، فرزندان يعقوب به پدرشان تهمت سبك مغزى مى زدند. با وجود اين، وقتى اين فرزندان براى بارسوم به مصر سفر مى كردند، يعقوب، عليه السلام، به آنان فرمود:
«يا بنى اذهبوا فتحسسوا من يوسف و أخيه و لا تيأسوا من روح اللّه إنه لا ييأس من روح اللّه إلا القوم الكافرون».
اى پسرانم! برويد يوسف و برادرش را جستجو كنيد و از رحمت خدا مأيوس نباشيد؛ زيرا جز مردم كافر از رحمت خدا مأيوس نمى شوند.
در اين آيه، خداوند از كلمه «تجسس» استفاده نكرده، بلكه كلمه «تحسس» را به كار گرفته است. شايان ذكر است، تحسس عملى مثبت، و تجسس اقدامى منفى است. پروردگار عالم، در سوره مباركه حجرات، حتى به يك نفر اجازه تجسس در امور شخصى ديگران و پرونده گذشته آنان را نداده و مساله تجسس را حرام و گناه شمرده است؛ چرا كه تجسس به آبروى مردم لطمه مى زند و كرامت آنان را از بين مى برد.
لذا يعقوب به برادران يوسف امر به تحسس كرد و خاطرنشان ساخت:
«فتحسسوا من يوسف و أخيه و لا تيأسوا من روح اللّه».
مواظب باشيد در فضاى خطرناك و متوقف كننده نااميدى و دلسردى قرار نگيريد؛ زيرا:
«إنه لا ييأس من روح اللّه إلا القوم الكافرون».
جز كافر، كسى از رحمت و كارسازى خدا نااميد نمى شود.
آرى، يعقوب، عليه السلام، سرانجام يوسف را بر تخت كشور مصر يافت و به همه انسان ها در طول تاريخ اثبات كرد كه خداوند مهربان اميد مخلصان درگاه خود را به هيچ وجه نااميد نمى كند.
منبع : پایگاه عرفان
