اميرمؤمنان عليه السلام در نهج البلاغه عقيده دارند ، توبه داراى شش عامل و يا شش شرط است كه اگر يكى از آن شرايط نباشد، ساختمان توبه ناتمام است و همچنان براى ورود و حكومت دشمن، روزنه باز وجود دارد. اگر انسانى به آلودگى خود؛ يعنى خطرى كه متلاشى كننداو است، پى ببرد، و در برابر اين آلودگى كه مربوط به روان، نظم، تربيت و حفظ مملكتى از سقوط در منجلاب است، او بخواهد از راهى كه منتهى به اين آلودگى شده، بازگردد، بازگشتش بايد مقرون و همراه با شرايطى باشد و او بايد همه آن شرايط را به جا آورد تا توبه اش تحقّق پيدا كند. او بايد در مسير توبه واقعى، با دقت كامل و شجاعت تمام، راه را بر شياطين جنى و انسى ببندد. البته، شياطين انسى ويژه ترند؛ چون شياطين انسى با شياطين جنى فرق دارند؛ شياطين جنى كه نسبت به ما غايب هستند، تنها قدرتى كه دارند و آن را به كار مى اندازند، وسوسه كردن است؛ اما شياطين انسى، انسان را آتش مى زنند؛ شياطين انسى هم وسوسه مى كنند و هم دست انسان را گرفته و او را در آتش گناه فرو مى برند. شياطين انسى جاده را باز كرده و تا انسان را نابود نكنند، او را رها نمى نمايند.
منبع : پایگاه عرفان
