پيام پيامبر بزرگ اسلام صلى الله عليه و آله از كنار كعبه‏

علاوه بر خاطره‏هاى شيرين و بيدار كننده‏اى كه از ديدن مكه و حرم و بيت در ذهن بيننده بيدار نقش مى‏بندد، خاطره ديگرى او را متوجه به خود مى‏كند كه خير دنيا و آخرت او به آن بستگى دارد، خاطره‏اى كه عامل بپا كننده عدل و دادگسترى‏ در تمام شؤون حيات است و آن پيام پيامبر عظيم القدر اسلام صلى الله عليه و آله از كنار كعبه به تمام مسلمانان جهان است.

پيامى كه چهار بار ديگر در سفر حجة الوداع به وسيله خود پيامبر صلى الله عليه و آله ابلاغ گرديد و ابلاغ مكرر آن دليل بر عظمت آن پيام بود.

در آن پيام منشور امنيت، منشور سلامت، منشور سعادت گوشزد مسلمانان شد.

نبى اكرم صلى الله عليه و آله در اين سخنرانى اينگونه دعا كردند:

خداوندا! رحمت آر و طراوت و سرسبزى ده به آن كس كه سخن مرا بشنود و بفهمد و به ديگران برساند .

آن شخصيت عالى آسمانى و آن انسان ملكوتى كنار خانه خدا ايستاد و روى مبارك خويش را به طرف جمعيت كرده و با صداى بلند فرمود:

خداوند بزرگ را سپاس و حضرتش را ثنا، از او كمك مى‏جويم و بخشش و لطفش را مى‏طلبم و به وجود مقدسش باز گشت ماست و از شر و خطر نفس و كردارهاى ناروا به او پناه مى‏بريم.

هر كس را خدا دستگيرى كند كسى قدرت ضرر زدن به او را ندارد و آن كس را كه خدا به خود واگذارد منجى و راهبرى نخواهد داشت.

گواهى مى‏دهم كه جز او معبودى نيست و اقرار مى‏كنم كه حضرتش را شريكى نمى‏باشد و اين كه محمد صلى الله عليه و آله بنده و پيامبر اوست؛ مردم! من هم بشرى هستم ميان شما، شايد مرا ديگر در اين جايگاه نبينيد، پس آنچه به نفع شما مى‏گويم بشنويد و انديشه كنيد و به مردمى كه در اينجا حضور ندارند برسانيد.

1- اى بندگان خدا! شما را به خوددارى از گناه و فرمان بردن از برنامه‏هاى الهى دعوت كرده و تشويق مى‏كنم و سخنم را با بهترين دستور كه تقوا است آغاز مى‏نمايم.

اى مردم! همان طور كه امروز روز محترم و اين ماه ماه محترم و اين جايگاه مركز محترمى است خون و مال و آبروى شما تا روز بپا بودن نظام عالم و برپا شدن محشر محترم است و بايد هر كدام از شما نسبت به يكديگر در اين سه امر مراعات يكديگر را بنماييد، آرى اى مردم! احترام خون و مال و عرض همديگر را نگاه داشته و از تجاوز به اين سه برنامه بترسيد، خداوندا! شاهد و گواه باش كه فرمان تو را به مردم رساندم.

2- اى مردم! هر كس امانتى نزد اوست، به صاحبش برساند و در امانت خيانت ننمايد.

3- ربايى كه در جاهليت معمول بود، لغو و باطل مى‏كنم و آن را از بين رفته حساب مى‏نمايم و اول ربايى كه پايمال مى‏كنم رباى عمويم عباس پسر عبدالمطلب است، هر كس پولى به قرض داده و در آن ربا منظور داشته، اصل مال خود را بگيرد و نسبت به فرعش چشم‏پوشى كند؛ اى مردم! نه ستم كنيد و نه زير بار ستم برويد.

4- خون‏هايى كه در زد و خوردهاى زمان جاهليت ريخته شده، همه را از بين رفته و باطل اعلام مى‏كنم و اول خونى را كه هدر مى‏نمايم خون حارث بن ربيعة بن حارث بن عبدالمطلب است كه طفلى شيرخوار و از خويشاوندان من بود و قبيله بنى ليث او را كشتند، ديگر در صدد انتقام خون‏هايى كه در جاهليت ريخته شده برنياييد؛ زيرا به حكم خداوند، انتقام‏جويى و كينه حرام و تعطيل است.

5- تمام مناصب زمان جاهليت و افتخارات خانوادگى و فخرفروشى به پدران و اجداد و حسب و نسب همه را از بين بردم، هر كس بايد متكى به اعمال خود باشد، فقط دو وظيفه باقى است:

محافظت از كعبه، آب دادن به حاجيان و انجام اين دو وظيفه نيز نبايد موجب افتخار و خودپسندى گردد و كسى حق ندارد از اين راه براى خود عنوانى قائل شود.

6- هر كس بدون جهت و به ناحق كسى را بزند، يا غير قاتل را بكشد، خطاكار و بزرگ‏ترين دشمن خداست و هر كس عمداً كسى را نابود كند، بايد در عوض كشته شود و در قتل شبه عمد كه آلت قتاله سنگ و چوب نباشد، يا به قصد كشتن بكار برده نشده باشد، قاتل بايد صد شتر ديه بدهد و هر كس بيشتر مطالبه كند، اهل جاهليت است.

7- اى مردم! پس از پيدايش خانه كعبه و اعلام توحيد، شيطان از اين كه كسى را در اين سرزمين براى پرستش خودش يا گرايش به بت برگرداند مأيوس شده، اما آگاه باشيد كه ممكن است از راه‏هاى ديگر آمده و شما را در برنامه‏هاى خلاف حق مطيع خود كند، از او بترسيد و در برابر كشش او خود را مسلح كنيد تا شرش را از خود دفع نماييد؛ مردم! در برنامه‏هاى خلاف حق، داخل نشويد كه ندانسته ابليس شما را گمراه كند.

8- اى مردم! شماره ماه‏ها در كتاب خدا از روز آفرينش آسمان‏ها و زمين دوازده بود كه چهار ماه آن: ذوالقعده، ذوالحجه، محرم، رجب، حرام و داراى حرمت و فضيلت است.

سه ماه آن متوالى و يكى از آن چهار ماه كه رجب باشد تنها افتاده و آن بين جمادى و شعبان است.

مردم! پس و پيش كردن اين چهار ماه براى ادامه جنگ و خونريزى از زيادى كفر است، حرمت اين ماه‏ها را نگاه داشته و در آن از جنگ بپرهيزيد.

آرى، پيامبر عزيز اسلام صلى الله عليه و آله، براى امنيت عموم جهانيان، چهار ماه نامبرده را در فصول مختلفه در تمام نقاط زمين حرام قرار داده و مردم را الزام به آتش بس نموده، تا عقلا و خردمندان قوم بتوانند نقشه صلح و مسالمت را توأم با مصالح عمومى اجتماعى عملى سازند.

9- اى مردم! شما را درباره زنان سفارش مى‏كنم كه با آنان به نيكى رفتار كنيد؛ زيرا آن ها امانت خداوندند كه شما به گفته حق، آنان را بر خود حلال كرده‏ايد؛ مردم! شما را بر زنانتان حقى است و آنان را نيز بر شما حقى است، حق شما بر آن ها اين است كه بستر خود را فقط براى شما حفظ كنند و هر كه را شما ميل نداريد به خانه راه ندهند مگر اجازه دهيد، آنان بايد از هرزگى بپرهيزند و خود را براى شما حفظ كنند، اگر سرپيچى كردند خداوند به شما اجازه داده بر آن ها سخت‏گيرى كنيد ولى اين سخت‏گيرى بايد در حدود اذن الهى باشد، از بستر آنان كناره جوييد تا تنبيه شده و ادب شوند، البته نه به اندازه‏اى كه به آنان آزار وارد شود و زخمى برسد و دگرگونى رنگ و پوست به دنبال آورد.

پس از آن اگر از روش غلط خود باز ايستادند، بر شماست كه حقوق اسلامى آن ها را رعايت كنيد، خوراك و پوشاكشان را به اندازه متعارف تأمين كرده و با آن ها به خوبى رفتار نماييد.

10- آگاه باشيد كه مسلمانان برادر يكديگرند، روا نيست مسلمان برادرش را فريب دهد و به او خيانت كند و از او غيبت نموده، خونش را بريزد و مال برادر خود را به ناحق بخورد، آيا حكم حق را رساندم؟ خدايا! گواه باش.

11- پس از من به كفر برنگرديد، به روى هم شمشير نكشيد، به جان هم نيفتيد، چه من براى پايان دادن به نزاع و حل اختلافات داخلى و تمام امور زندگى شما دو چيز در ميان شما باقى گذاردم، تا زمانى كه به دستور آن دو عمل كنيد هرگز گمراه نخواهيد شد و آن دو: قرآن مجيد و عترت من است؛ خدايا! گواه باش كه حكم‏رساندم.

12- مردم! تمام مسلمانان از نظر حقوق اجتماعى با هم برابرند، عرب را بر غير عرب برترى نيست و عجم را بر عرب مزيتى نباشد؛ زيرا خداى شما يكى است و پدر شما هم يكى، پدر شما آدم است و آدم از خاك، هركس پرهيزكارتر است در پيشگاه خداوند گرامى‏تر است، آيا ابلاغ كردم؟ خدايا! شاهد باش.

13- راجع به حقوق مستخدمان، نوكر و كلفت، به شما سفارش مى‏كنم كه از آنچه مى‏خوريد و مى‏پوشيد به آنان بخورانيد و بپوشانيد و با تمام آن ها با مهربانى و خوش‏زبانى رفتار كنيد.

14- اى مردم! راستى، خداوند به هر وارثى بخشى ميراث عنايت فرموده و وصيت در بيش از ثلث مال، بر هيچ وارثى نافذ نيست، فرزند مال رختخواب است، يعنى كسى حق نسبت دادن زنازادگى به كسى ندارد و كيفر زناكار سنگسارى است، آن كس كه از بيگانگان پيروى كند و هر كس زير پرچم بيگانگان رود و از تبعه غير مسلمان شود و هر كس كه خود را به غير پدران و نياكان خويش انتساب دهد و ديگرى را به ناحق پدر خود معرفى كند و هر كس كه خود را به غير مولاى خود ببندد، ملعون است و لعنت خدا و فرشتگان و مردم بر او باد، بدانيد كه خدا از چنين كسى توبه و عوضى را نمى‏پذيرد.

15- اى مردم! همه شما در برابر امر پروردگار و ابلاغ رسول او موظف و مسؤوليد، بايد تمام اين برنامه‏هاى مرا، حاضران به غايبان برسانند، خدايا! گواه‏ باش كه ابلاغ كردم‏