مطالعه و تفكر در خلقت

 اگر كسى بخواهد پديد آمدن شب و روز و منافع و ضرر آنها و اين كه اگر در زمين هميشه شب يا هميشه روز بود را پيگيرى كند ، بحث فوق العاده گسترده و مفصلى است .

 همچنين اگر كسى بخواهد نر و ماده بودن گياهان ، حيوانات و انسان‏ها را پيگيرى كند ، به عمر روزگار نيز كفاف نمى‏دهد ، اما به هر مقدارى كه پيگيرى كند ، در ساختمان وجود، نر و ماده ، خدا و قدرت ، حكمت ، حسابگرى و عظمت پروردگار مهربان عالم را مى‏بيند .

 به خصوص تعليمات شگفت‏انگيز غريزه‏اى را كه خدا به نر و ماده عنايت كرده است و ارتباط نر و ماده گياهان كه دنياى اعجاب انگيزى است . گاهى گياه ماده در منطقه‏اى است ، اما نر آن گياه در منطقه ديگر ، ولى خداوند متعال باد را مأمور مى‏كند كه ماده نرينه گياه نر را به ماده مادينه گياه ماده برساند ، تا انسان در كره زمين گرسنه نماند . اين انتقال گرده‏ها به وسيله باد چقدر منظم است كه در مسير باد ، موادّ از بين نمى‏روند ، پراكنده نمى‏شوند و جاى ديگرى نمى‏روند .

 بعد از اين سه قسم ، مى‏فرمايد :

 » إِنَّ سَعْيَكُمْ لَشَتَّى «

 اعمال ، روش ، منش ، حركات و كارهاى شما يكسان و يك كيفيت نيست ، بلكه گوناگون است . در چه مرحله‏اى ؟ در مرحله جهت‏گيرى و به نتيجه رسيدن .

 اعمال گروهى از شما پاك ، صحيح و مثبت است و جهت‏گيرى آن نيز به طرف پروردگار و اين جهت‏گيرى اعمال ، شما را به نتايج مثبت دنيايى و آخرتى مى‏رساند .

 اعمال عده‏اى از شما نيز منفى است ؛ يعنى در عين اين كه به وجود آوردن عمل زحمت دارد ، اما چون جهت‏گيرى آن صحيح نيست ، به طرف هواى نفس ، شيطان يا بتهاى جاندار و بيجان است و در نهايت حاصلش بر باد رفته و نابود شدنى است . بعد پروردگار توضيح مى‏دهد و ارزيابى مى‏كند .