آنان كه عناصر يا اشخاص را در قدرت و اثرگذارى و كارگردانى مستقل مى دانند، و تصور مى كنند اگر به آنها تكيه كنند زندگى شان به خوبى اداره مى شود، و مشكلاتشان حل مى گردد و چنانچه وابسته به آنها نباشند چرخ زندگى نمى چرخد، و قفل هاى بسته امورشان باز نمى شود، و دردهايشان به دوا نمى رسد، و به تباهى و بدبختى مى نشينند، در ديدگاه و انديشه دچار انحراف سخت و اشتباه فاحش هستند.
تجربه حيات نشان داده كه آنچه در جنب خدا به عنوان معبود انتخاب شده، و يا شريك در قدرت خدا به شمار آمده حق نبوده، و آدمى را از حركت به سوى رشد و كمال و خير و سعادت باز داشته، و از زندگى سالم و آرامش و آسايش محروم نموده است.
معبودان باطل براى حل مشكلات انسان، و اداره امور زندگى بشر هيچ نقشى ندارند، و كليدى براى باز كردن يك قفل بسته ى زندگى در دست آنان نيست.
عناصرى مانند خورشيد و ماه و ستارگان، و درخت و چوب هاى تراشيده به دست انسان به اشكال مختلفه، و زورمندان و قلدران تاريخ كه به وسيله مشركان به عنوان معبود يا شريك در قدرت و ربوبيت حق انتخاب شدند هيچ كدام مستقل در كارى و امرى از امور نبودند و نيستند.
عناصر وظايف خاصى بر عهده دارند كه ميليارها سال است. آن وظائف را انجام مى دهند، و از راه انجام وظايف آنچه را بايد به اراده خالقشان بر سفره طبيعت بگذارند مى گذارند، آنچه را خورشيد و ماه و ستاره و نبات و شجر انجام مى دهند محدود به حدود وجودى آنهاست، و در اين زمينه هم استقلالى از خود ندارند، بلكه روزى نبودند و براى اين امور به قدرت و رحمت مالك هستى به وجود آمدند، و روزى هم مى رسد كه همه از بين مى روند و خاموش مى شوند، در هر صورت اينان عهده دار فراهم آوردن مايه زندگى براى موجودات از طرف پروردگار مهربان عالم اند، بايد وجود آنها و آثارشان را به عنوان نعمت هاى حضرت حق شكر و سپاس كرد، پرستيدن آنها و معبود گرفتنشان، و تصور اين كه اين عناصر در اثرگذارى و كارگردانى داراى استقلال هستند بنابراين بايد به آنان محبت ورزيد مانند محبت اهل خدا به خدا اشتباهى بزرگ و كارى باطل و بى ادبى و جسارت به حضرت حق، و سبب خزى دنيا و عذاب سخت در آخرت است.
اما اشخاص و زورمندان و قدرت مندانى كه فقط و فقط براى اجراى خواسته هاى نامشروعشان، و پياده كردن غرائز طغيان گرشان خود را به اكثر مردم چنان وانمود مى كنند كه اگر از جانب مردم اطاعت نشوند، و پيروى نگردند، و به فرمان و دستوراتشان توجه نمايند و خلاصه آنان را رب و كارگردان خود انتخاب نكنند امورشان اداره نمى شود، و چرخ زندگى شان نمى چرخد، و دردشان دوا نمى گردد، و گره از كارشان گشوده نشود، مسئله اى صد در صد باطل و غير معقول است.
اينان هم مانند ديگر مردم مخلوق و محكوم حوادث طبيعى، و موجودى ضعيف و حقيرند، و فرهنگى كه به مردم تحميل مى كنند فرهنگى شيطانى و مخرب ساختمان شخصيت انسانى است.
مردم اگر آنان را رها كنند، و از فرهنگ غلط و خانمان سوز آنان پيروى نكنند، از تخت قدرت سرنگون مى شوند، و بساط ظلم و ستمشان برچيده مى گردد، و فرياد أَنَا رَبُّكُمُ الْأَعْلى در گلويشان خفه مى شود.
آرى اطاعت از فرعون ها و نمرودها و قارون ها و معاويه ها و يزيدها و هر قدرت طاغوتى و معبود گرفتن آنان و قرار دادنشان در جنب خدا ستمى سنگين و ظلمى غير قابل جبران و عاملى براى سقوط در ضلالت و گمراهى و سبب حسرت بسيار سنگين در قيامت است.
اينان مردم را به اطاعت خود در مى آورند، و خواسته هاى نامشروعشان را به وسيله پيروانشان عملى مى سازند و چون در قيامت ببينند كه كار از كار گذشته از پيروان احمق و اشتباه كارشان بيزارى مى جويند و پيروانشان هم در عرصه محشر آرزو مى كنند اى كاش به دنيا برگردند و با بيزارى و جدائى از آن معبودان باطل در راه مستقيم قرار گيرند و با پرستش معبود حق و اطاعت از خداى يگانه سعادت دنيا و آخرت خود را تأمين كنند، ولى بازگشتى به دنيا براى آنان نخواهد بود، آنان در جهان آخرت مى يابند كه همه قدرت ويژه خداست و غير خدا را قدرت مستقلى نبوده، و همه كليدها و مفاتيح در اختيار حضرت حق است و احدى براى باز كردن قفل بسته اى كليدى در اختيار ندارد، و حل مشكلات فقط به اراده اوست، و دواى هر دردى و شفاى هر مرضى، و هر راه نجاتى فقط و فقط در اختيار اوست و همه موجودات در هر كارى و هر گونه امرى لشگر و ارتش و فرمانبردار حضرت او هستند.
قرآن مجيد در سوره مباركه نمل ضمن آيات 59 تا 64 خطاب به مشركان و انتخاب كنندگان معبودهاى باطل مى گويد:
آيا خدا [در همه امور ظاهر و باطن ] براى آنان بهتر است يا آنچه شريك او قرار مى دهند؟
آيا معبودهاى انتخابى شما بهتراند يا آن كه آسمان ها و زمين را آفريد، و براى شما از آسمان آبى فرستاد كه به وسيله آن باغ هائى خرم و با طراوت رويانديم كه روياندن درختانش ابداً در قدرت شما نيست، آيا با خدا معبودى ديگر به عنوان شريك او هست؟! نه نيست بلكه آنان قومى هستند كه از راه مستقيم و از جاده حق و حقيقت منحرفند.
آيا آن معبودان و شريكانى كه انتخاب كرده ايد بهترند، يا آن كه زمين را براى موجودات و ساكنانش آرام و قرارگاه ساخت و در شكاف هايش نهرهائى پديد آورد، و براى استقرار زمين كوه هائى استوار قرار داد، و ميان دو درياى شيرين و شور مانع و حايلى گذاشت تا با هم مخلوط نشوند، آيا با خدا معبود ديگرى هست كه شريك در قدرت و ربوبيت او باشد؟!
نه نيست بلكه بيشترشان اهل دانائى و معرفت نيستند.
آيا معبودها و شريكان انتخابى شما بهتراند يا آن كه وقتى درمانده اى او را بخواند اجابت مى كند و آسيب و گرفتارى هايش را دفع مى نمايد و شما را جانشينان ديگران در روى زمين قرار مى دهد؟ آيا با خدا معبودى ديگر هست كه شريك در قدرت و ربوبيت او باشد؟ نسبت به اين مسئله اندكى متذكر و هشيار مى شوند.
آيا آن شريكان و معبودهاى انتخابى شما بهترند يا آن كه شما را در تاريكى هاى خشكى و دريا به وسيله ستارگان و ديگر نشانه ها راهنمائى مى كند؟
و كيست كه پيشاپيش باران رحمتش بادها را مژده رسان مى فرستد؟ آيا با خدا معبود ديگرى هست كه شريك در قدرت و ربوبيت او باشد؟ خدا برتر و بالاتر است از اين كه براى او شريك قرار مى دهند.
آيا معبودها و شريكان انتخابى شما بهترند يا آن كه همه مخلوقات را مى آفريند آنگاه آنان را پس از مردنشان باز مى گرداند؟! و كيست آن كه از آسمان و زمين شما را روزى مى دهد، آيا با خدا معبود ديگرى هست؟ كه شريك در قدرت و ربوبيت او باشد.
بگو: اگر در اين مسئله راستگو هستيد دليل و برهان قاطع خود را بر وجود معبودى غير خدا بياوريد.
با توجه به اين كه همه قدرت ها و كليد حل همه مشكلات، و آفريدن همه موجودات، و تداوم حيات همه مخلوقات و كارگردانى همه هستى به دست قدرت حضرت حق است و چنان كه در آيات سوره مباركه نمل بيان شده، بت ها و معبودها و غير آنها، جاندار و بى جان هيچ قدرتى و قوتى از خود ندارند، و ظهور هر اثرى از هر موجودى به اراده حكيمانه حضرت اوست، و در قدرت و قوت و كارگردانى شريك و مثل و مانند ندارد، و در انجام امور هستى نيازمند به احدى نيست، شريك قرار دادن براى او، و انتخاب معبود در جنب او گناهى بسيار سنگين است، و عذابى شديد در پى دارد، و همه مشركان در قيامت همه قوت و قدرت را از خدا خواهند ديد، و همه دست آويزهائى كه به جاى خدا در دنيا انتخاب كرده بودند، از آنان بريده خواهد شد.
قرآن مجيد درباره قيامت و اوصافش، و مالكيت و فرمانروائى مطلق حق در آن روز، و اين كه براى كسى جز خدا يارى وجود ندارد، و همه دست آويزها قطع و باطل خواهد شد مى فرمايد:
يَوْمَ هُمْ بارِزُونَ لا يَخْفى عَلَى اللَّهِ مِنْهُمْ شَيْ ءٌ لِمَنِ الْمُلْكُ الْيَوْمَ لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ:
روزى كه همه آنان آشكار مى شوند و چيزى از آنان بر خدا پوشيده نيست و ندا آيد امروز فرمانروائى ويژه كيست؟ ويژه خداى يكتاى قهار.
يَوْمَ تُوَلُّونَ مُدْبِرِينَ ما لَكُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ عاصِمٍ
و روزى كه به علت شدت عذاب پشت كنان از اين سو به آن سو فرار مى كنيد ولى از هر سو كه مى رويد برگردانده مى شويد و شما را در برابر عذاب خدا هيچ نگهدارنده اى نيست.
ما لَكُمْ مِنْ مَلْجَإٍ يَوْمَئِذٍ وَ ما لَكُمْ مِنْ نَكِيرٍ:
و آن روز براى شما هيچ پناهگاهى و هيچ راه انكارى «نسبت به اعمالى كه مرتكب شده ايد» وجود ندارد.
آرى بر اساس اين آيات بتپرستان و مشركان و معاندان و كافران همه عقايد و افكار خود را نسبت به بت پرستى و شرك، در عرصه قيامت پوچ و باطل مى بينند، و به اين نتيجه مى رسند كه بت ها و معبودهاى باطل پوچ و هيچ بودند و در قيامت خبرى از آنان براى دستگيرى از اين شقاوتمندان نيست و رابطه ميان آنان و معبودها قطع شده و در آن غوغاى عظيم ياور و يارى جز خدا نيست كه البته نصرت و يارى او به مؤمنان و اهل توحيد مى رسد.
حضرت حق در آيات مورد شرح و توضيح خبر مى دهد كه اسباب و روابط همگى در آن روز قطع مى گردند، و تمام ارتباطات و تأثيراتى كه موجودات در نظام موجدشان در عالم جسم و جسمانيات و نيز در عالمى كه به دنبال آن مى آيد دارند به زودى همگى از بين خواهد رفت و در نتيجه نه چيزى در چيز ديگر تأثير خواهد نمود و نه چيزى از چيز ديگر تأثير خواهد پذيرفت.
نه از چيزى سود برده خواهد شد، و نه از آن زيانى خواهد رسيد، اگر شرايط همان شرايط اسباب و روابط بود، و روز قيامت نيز چنين روزى بود، هيچ حكمى از احكام موجودات از وضع كنونى اش تخلف نمى نمود و زائل نمى گشت مگر با بطلان ذوات موجودات و انقلاب ماهيات، و چون كلمات خداوند تغيير ناپذير است اين امر نيز محال مى گردد، بنابراين آنچه كه زائل مى گردد و برداشته مى شود همانا وجودهاى سرابى اين موجودات است، وجودهاى كه به خداوند سبحان قائم و ثابت اند وگرنه فى نفسه باطل و هيچ اند، در نتيجه فقط نسبت آنها با خداوند باقى مى ماند و ديگر نسبت ها همگى باطل مى گردند، و از آنجائى كه در نفس خويش باطل بوده اند بنابراين تنها بطلانشان منكشف و آشكار مى گردد، نه اينكه وجود داشته باشند و باطل گردند، فقط حقيقت امر ظاهر مى شود، يعنى اين حقيقت كه نه وجودى براى غير اوست و نه تأثيرى، نه كسى جز او مالك است و نه كسى جز او صاحب ملك است و اين همان گفته اوست كه:
مالِكِ يَوْمِ الدِّينِ.
وَ الْأَمْرُ يَوْمَئِذٍ لِلَّهِ.
لِمَنِ الْمُلْكُ الْيَوْمَ لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ.
بر آنچه گفتيم يعنى انكشاف بطلان موجودات سرابى و اسباب ظاهرى نه خود بطلان آنها اين سخن خداوند دلالت مى كند:
وَ لَوْ تَرى إِذِ الظَّالِمُونَ فِي غَمَراتِ الْمَوْتِ وَ الْمَلائِكَةُ باسِطُوا أَيْدِيهِمْ أَخْرِجُوا أَنْفُسَكُمُ تا آنجا كه لَقَدْ تَقَطَّعَ بَيْنَكُمْ وَ ضَلَّ عَنْكُمْ ما كُنْتُمْ تَزْعُمُونَ:
اى كاش ستمكاران را هنگامى كه در سختى ها و شدايد مرگ اند ببينى، در حالى كه فرشتگان دست هاى خود را به سوى آنان گشوده و فرياد مى زنند: جانتان را بيرون كنيد .... يقيناً پيوندهاى شما با همه چيز قطع شده و آنچه را به عنوان معبود و شريك خدا گمان مى كرديد از دستتان رفته و گم شده است.
با وجودى كه در هنگام مرگ مشخص، هنوز اسباب و روابط در دنيا باقى است، اين آيه آنها را باطل شمرده است، بنابراين تنها بطلان آنها منكشف مى گردد چه از ابتدا باطل بوده اند. اميرمؤمنان در اين زمينه مى فرمايد:
«و ان الله سبحانه يعود بعد فناء الدنيا وحده لا شى ء معه كما كان قبل ابتدائها كذلك يكون بعد فنائها بلا وقت و لا مكان و لا حين و لا زمان.»
«عدمت عند ذلك الآجال و الاوقات و زالت السنون و الساعات فلا شى ء الا الله الواحد القهار الذى اليه مصير جيمع الامور:»
خداوند سبحان بعد از فناى دنيا به بقاء در وحدت خود بدون اين كه چيزى با او باشد ادامه خواهد داد همان گونه كه پيش از آغاز آفرينش بوده است، بدون وقت و مكان و بدون هنگام و زمان.
در اين صورت مدت ها و اوقات معدوم مى گردند و سال ها و ساعت ها از بين مى روند، پس چيزى وجود نخواهد داشت جز خداوند واحد و پيروز مطلق كه سرنوشت و بازگشت همه امور به سوى اوست.
منبع : پایگاه عرفان
