ولى مفسران اهل سنت كه پيرو مكتب سقيفه و خلفا و مدرسه ى اموى و عباسى هستند اكثرشان مى گويند معناى وَ خَلَقَ مِنْها زَوْجَها اين است كه خداوند حضرت حوا اولين زن را از قطعه اى از بدن آدم آفريد و تصريح مى كنند آن قطعه هم دنده استخوانى حضرت آدم است، در اين مورد هم گروهى مانند قرطبى به ذكر دنده آدم اكتفا مى كنند ولى بيشتر آنان مانند طبرى و فخر رازى و شيخ محمد عبده و مراغى كه اين دو در اين زمان كه زمان پيشرفت شگفت انگيز رشته هاى علوم بخصوص جنين شناسى و انسان شناسى بوده مى گويند: خدا حضرت حوا را از دنده چپ آدم آفريد!
اين معناى بى ريشه و بى دليل كه تكيه گاهى جز روايات ساخته شده بارگانان حديث ندارد و براى تحقير زن جعل شده و به كتب اصيل اهل سنت چون بخارى و ديگران به نقل از بخارى وارد شده است، به اشعار شعراى بزرگ هم راه پيدا كرده، نظامى در خمسه در بخش داستان خسرو و شيرين مى گويد:
وفا مردى است برزن چون توان بست
چو زن گفتى بشوى از مردمى دست بسى كردند مردان چاره سازى نديدند از يكى زن راست بازى زن از پهلوى چپ گويند برخاست مجو از جانب چپ، جانب راست و هم او مى گويد: زن از پهلوى چپ شد آفريده
كس از چپ راستى هرگز نديده اما شاعرانى كه پيرو قرآن و مكتب اهل بيت بوده اند، براى شخصيت زن احترام قائل بوده و از حقيقت و جنس او تعريف كرده اند: مفتون همدانى كه شعراى قابل توجه معاصر است مى گويد:
پسر و دختر اى رفيق يكى است فرقشان در ميان نبوده و نيست
اى بسا بوده ناخلف پسران جانشين مخالف پدران
اى بسا دختران كز آگاهى پدران را كنند همراهى
گفتگوى مرا گواه آمد پسر نوح و دختر احمد
عارف و با بصيرتى داشتم كه در آباده ى شيراز زندگى مى كرد، تا پيش از مرحوم شدنش هر ساله به ديدن او مى رفتم، چهره و اخلاق و كرامت و ادب و عشقش به قرآن، و اهل بيت مرا ياد اصحاب با وفاى ائمه طاهرين و دست پروردگان آن منابع خير مى انداخت.
گاهى اشعارى عارفانه و با معنى مى سرود و من با خواندن او يادداشت مى كردم، درباره ى زن مى گويد:
كرانه ى افق زندگى نداشت فروغ وجود زن بدرخشيد چون ستاره عشق
يكى چو مام شبير و شبر به صحنه ى خاك پديد گشت و بجنباند گاهواره ى عشق
چو شاه عشق از اين مام عشق شير مكيد نهاد مشعل توحيد بر مناره ى عشق
بگو به يار زند صد گره به حلقه زلف كه تا كنم من از اين سبحه استخاره ى عشق
مفتون به پيروى از مكتب اهل بيت درباره ى شخصيت ذاتى و والاى زن مى گويد:
جهان را روشنى افزائى اى زن چراغ محفل زيبائى اى زن
اگر مرد از نهاد آدم آمد توهم از دوده ى حوائى اى زن
نر و ماده ندارد شير، شير است چرا از بيشه ى بيرون نائى اى زن
اگر عيسى بود از جنس مردان تو مريم مادر عيسائى اى زن
تو را زينت حيا و سادگى بس اگر دانا اگر اعلائى اى زن
مه و خورشيدى اما آسمان وار مه و خورشيدها ميزانى اى زن
كلاس اول ما دامن توست كه خود فرهنگ مادرزائى اى زن
نبودى گر تو دنيائى نمى بود پديد آورنده دنيائى اى زن
مفسران اهل سنت در اين كه حوا همسر آدم از دنده چپ آفريده شده روايتى از مهم ترين كتابشان صحيح بخارى نقل كرده اند كه از مضمون روايت برمى آيد:
1- خلقت حوا مانند خلقت آدم به طور مستقل صورت نگرفته بلكه يا يك موجود طفيلى و تبعى است.
2- حوا از دنده اى كه طبيعتاً داراى قوس و كجى است آفريده شده است.
3- توجه داشته باشيد كه از دنده چپ است نه از دنده راست.
پس از وارد شدن اين حديث جعلى در تفاسير اهل سنت رفته رفته اين معناى نامناسب درباره ى اين قطعه از آيه و خلق منها زوجها موجب رواج اين فرهنگ شد كه در وجود زن و خلقت او از چند جهت كاستى و پستى وجود دارد.
1- از نظر خلقت و آفرينش استقلال ندارند.
2- چون از دنده چپ آفريده شده اند ذاتاً كج هستند و اگر بخواهى آنان را به راستى و درستى سوق دهى مى شكنند!
3- چون از دنده چپ ساخته شده اند ذاتاً چپ هستند.
نگاه شيعه به دنده چپ
اين برداشت غلط از آيه شريفه، كه جز تحميل يك امر باطل بر آيه نيست، و ابداً از آيه چنين مسئله اى برنمى آيد و ضمير منها به نفس واحده برمى گردد، در عصر ائمه معصومين از زبان غير شيعه مطرح بوده است و امامان بزرگوار كه آگاه به همه حقايق قرآن بودند، به شدت اين مسئله را تكذيب مى كردند.
صدوق كه محدثى كم نظير و مؤلف سيصد جلد كتاب بر اساس فرهنگ اهل بيت عصمت و طهارت است نقل مى كند: زراره كه يكى از راويان بزرگ و مورد توجه است از حضرت صادق (ع) درباره ى خلقت حوا پرسيد و گفت: گروهى از كسانى كه در جامعه ى ما زندگى مى كنند مى گويند: خداوند حوا را از دنده چپ حضرت آدم آفريده است، امام صادق (ع) فرمود: سبحان الله خداوند بزرگ تر از اين است، آيا كسى كه اينگونه نظر مى دهد عقيده اش اين است كه خداوند قدرت نداشت براى آدم همسرى از غير دنده او بيافريند؟! خدا ميان ما و اين نوع مردم حكم كند!!
كه در تفسير و كشف حقايق قرآن به اهل بيتى كه قرآن در خانه آنان نازل شده مراجعه نمى كنند و به كژراهه مى روند امام صادق (ع) بعد از آن، جريان خلقت آدم و حوا را به اين ترتيب توضيح دادند.
خداوند آدم را از گل آفريد، و به فرشتگان فرمان داد در برابر او حد اعلاى فروتنى را بياورند، از آن پس حضرت آدم به قدرت خدا به خواب رفت، و خداوند در اين هنگام حوا را نيز از يك قطعه گل آفريد، و پس از آن آدم از حركت حوا از خواب بيدار شد و از جانب خدا به حوا امر شد كه از آدم فاصله بگير.
آدم نظر كرد، انسانى را در چهره ى نيكو كه شباهت به چهره ى خود داشت ديد و از او پرسيد تو كيستى؟ او در پاسخ گفت: من مخلوقى هستم كه خدا مرا به اين قيافه كه مى بينى آفريده است.
حضرت آدم به حضرت حق عرضه داشت: پروردگارا اين شخص با اين چهره ى زيبا كه موجب انس من شد كيست؟ خداوند فرمود: اين حواست آيا دوست دارى كه او با تو و همراه تو و موجب انس تو باشد و با او هم صحبت باشى؟ آدم در پاسخ گفت: آرى به اين نعمت تو را شكر خواهم كرد.
خداوند به آدم خطاب كرد: از او خواستگارى كن! در اين حال خداوند غريزه جنسى را در آدم پديد آورد، حضرت آدم گفت: پروردگارا من از تو حوا را خواستگارى مى كنم، اكنون بگو: وظيفه ى من و خواست تو چيست؟
خداوند فرمود: مهريه اين خواستگارى اين است كه معارف دين را به او بياموزى، آدم پذيرفت خداوند صيغه عقد را ميان آن دو جارى ساخت بعد از آن حضرت آدم به حوا گفت: اينك به سوى من بيا، حوا در پاسخ گفت: تو به جانب من بيا، خداوند به آدم خطاب كرد تو به سوى او برو.
حضرت صادق (ع) اضافه كرد: اگر چنين نبود كه آدم مأمور شد به طرف حوا برود، زن ها به سراغ مردها مى رفتند و خواستگارى مى كردند.
اين حديث كه از لحاظ سند نيز كاملًا صحيح است از جهاتى دلالت بر شأن و موقعيت و جايگاه والاى زن دارد.
و نظير اين حديث را در رابطه با آفرينش مستقل حوا نه از دنده چپ شيخ طوسى در تبيان و طبرسى در مجمع البيان و بحرانى در برهان از حضرت باقر (ع) نقل كرده اند.
حديث حضرت صادق (ع) به نقل صدوق در رابطه با موقعيت زن به چند مطلب دلالت دارد:
1- خلقت حوا از دنده چپ حضرت آدم صحيح نيست و آفرينش حوا مانند آدم بديع و مستقل است.
2- توجه و معاشرت آدم با حوا در درجه اول براى انس گرفتن بود، و خداوند نيز همين را پايه و اساس برقرارى ارتباط ميان آنان قرار داد و موضوع انس و الفت پيش از ظهور غريزه جنسى بود.
3- خداوند مهربان پس از جريان انس و الفت گرايش جنسى را بر آدم القا نمود.
4- بهترين مهريه تعليم معارف دينى است كه خداوند آن را مهريه حضرت حوا قرار داد.
5- مقتضاى فطرت اين است كه مرد به سوى زن برود و از او خواستگارى كند و اين خود يك نوع احترام و تكريم به زن است.
منبع : پایگاه عرفان
