معاد هم جسمانی است و هم روحانی. قرآن كریم در حدود 1400 آیه مربوط به محشر وقیامت و روز واپسین است و آیات زیادی در باره چگونه زنده شدن و نعمتهای بهشتی و چگونگی عذاب نازل شده است .
معاد جسمانی به این معناست؛ كهانسان با مشخصات دنیوی اش با همین روح و جسم در قیامت حاضر می شود. اوست كه به همان قیافه دنیای به حسابش رسیدگی میگردد و پس از بازرسی و حساب و كتاب به دوزخ یا به بهشت برود و معاد جسمانی جزء ضروریات دین است. در میان فلاسفه اگر چه در جسمانی بودن یا روحانی بودن معاد اختلاف نظر وجود دارد و بعضی از فلاسفه غیر اسلامی به معاد روحانی معتقدند. اما فیلسوفان و متفكران مسلمان همه معاد جسمانی را امری مسلم میدانند .
شیخ الرئیس ابوعلی سینا در شفا بعد از بحث معاد می فرماید: « حتی اگر نتوانیم معاد جسمانی را از نظر دلیل ثابت كنیم، اما پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) كه هم راستگو است و هم درست پندار با زبان وحی سخن می گوید از معاد جسمانی خبر داده است و باید تعبدا بپذیریم كه معاد جسمانی است .
ملاصدرا شیرازی بزرگ فیلسوف قرن یازدهم عمدتا حركت جوهری را برای اثبات معاد جسمانی بیان كرده است. بنابر این از نظر اسلام اعم از شیعه و سنی فقهاء و فلاسفه و متكلمین معتقدند معاد كه از اصول دین است، جسمانی است و انسان با همان تركیبی كه در دنیا دارد روز قیامت در صحرائی محشر حاضر می شود و پس از دادرسی با همان هیأت به بهشت یا جهنم میرود.
اما لذات در بهشت دو قسم است:
1- لذائذ روحانی؛ همچون سخن گفتن با خدای تعالی و نشست و برخاست با پیامبران الهی و اهل بیت عصمت و طهارت .
2- لذائذ جسمانی مانند آشامیدن تماس با حورالعین جلوس در قصرها مشاهده مناظره بهشت و ....
عذاب جهنم هم دو قسم است:
1-عذاب روحی: مانند عذاب وجدان و تأسف خوردن و دیگر شكنجه های روحی، چون یكی از اسامی قیامت ( یوم الحسره ) است زیرا همه مردم چه صالحین و صالح ها تاسف میخورند كه چرا بیشتر كار خوب انجام نداده و از عمر گرانبهایشان بهره نبرده اند و بدكاران تاسفشان برای اینستكه چرا معصیت كرده و واجبات الهی را گردن ننهاده اند.
در اثبات معاد جسمانی ، معاد روحانی هم ثابت می شود چون جسم بدون روح قابل درك هیچ مساله ای نیست
2- عذاب جسمانی : چون سوختن گوشت و پوست و استخوان، نوشیدن آب حمیم و زقوم خوردن
« ان الذین كفروا با ایاتنا سوف نصیلهم نارا كلما نضجت جلودهم بد لنا هم جلودا غیر ها لیذوقوا العذاب » ( 1)
ترجمه: آنانكه كافر شدند و آیات ما را منكر شدند بزودی در آتش دوزخشان افكنیم كه وچه و پوست تشان بسوزد ، به پوست دیگرش مبدل سازیم تا سختی عذاب را بچشند.!!
در اثبات معاد جسمانی، معاد روحانی هم ثابت می شود چون جسم بدون روح قابل درك هیچ مساله ای نیست .
درباره معاد جسمانی آیات فراوانی رامی توان شاهد آورد آیه های 209 تا 260 سوره مباركه بقره در مورد ( عُزَیر) پیغمبر و حضرت ابراهیم (علیه السلام) دو حكایت وارد شده است كه می توان به تفسیر نمونه جلد 2 مراجعه نمود و شما كه اهل تحقیق هستید كتب ذیل را مطالعه كنید:
1-معاد در قرآن، آیه الله مظاهری
2-بسوی جهان ابدی، زین العابدین قربانی
3-معاد ، محسن قرائتی
4-زندگانی جاوید یا حیات اخروی، شهید مطهری «ره »
5-حیات پس از مرگ، علامه فقیه مرحوم سید محمد حسین طباطبائی « ره »در معاد شناسی ده جلد، تألیف سید محمد حسین حسینی تهرانی .
بخش اعتقادات شیعه تبیان
منبع: نهاد نمایندگى ولى فقیه در دانشگاهها
منبع : تبیان
