الکسیس کارل در کتاب »راه و رسم زندگى« با استدلال متین پاسخ سؤال مذکور را داده، مى گوید: تمدن جدید مغز را کاملاً تقویت کرده است و پیشرفت هاى علمى و صنعتى، نتیجه آن است، ولى قلب را که از نیرومند ساختنش، اخلاق و مذهب پایدار مى گردد، رها کرده، بلکه آن را تضعیف نموده است.تمام تلاش هاى علمى و عملى انسان براى رسیدن به سعادت و خوشبختى است. انسان هر طرح و اندیشه اى براى مصداق در سعادت را داشته باشد، نیاز اصلى براى دستیابى به آن، امنیّت اجتماعى و آرامش روحى است. تا امنیت و آرامش نباشد، نه نیل به اهداف معنوى ممکن است و نه دسترسى به مقاصد مادى.
به بیان دیگر: اگر علم با تزکیه و تهذیب نفس همراه نباشد، نه تنها براى بشریت امنیت و آرامش روانى و خوشبختى ایجاد نمى شود، نیز موجب رفع فقر و تبعیض و ظلم و جنایت نمى گردد، بلکه باعث افزایش آن مى شود. مشاهده مى کنید که بشر در هیچ دوره اى به اندازه امروز در علوم و فنون و صنایع پیشرفت نداشته، از طرفى، هیچ گاه به اندازه زمان ما گرفتار فساد و جنایت و بدبختى و بى رحمى نبوده است. در حقیقت باید گفت علم و هنر، عجز و ناتوانى خود را از اصلاح حال بشر عملاً اعلام کرده است و جز بازگشت به دین و تهذیب نفس، راهى امید بخش وجود ندارد.قرآن کریم نیز بر این نکته تأکید دارد که: آرامش دل ها و امنیت فردى و اجتماعى تنها با ذکر و یاد (قولى و عملى) خدا تحقق مى یابد.آرتور کستلر، پس از بیان تکامل علم و عقل بشر در دو قرن 19 و 20 و تنزل سریع و سرسام آور سجایا و اخلاق انسانى مى نویسد: بحران عصر ما ناشى از این است که علم جاى مذهب را گرفته و قادر به انجام تمام وظایف نیست.نیاز انسان جدید به آموزش هاى اخلاقى نه تنها کم تر از انسان اعصار و قرون گذشته نیست، بلکه بیش تر و عمیق تر است. در زمان هاى گذشته آدمى از امکاناتى که امروزه در اختیار دارد، بى بهره بود، از این رو در صورت سقوط و تباهى، دامنه تأثیرش محدود بود اما امکاناتى از قبیل دسترسى به وسایل ارتباط جمعى، ماهواره ها، تکنولوژى، سلاح هاى پیشرفته و مخرّب سبب شده است که تباهى آدمى دامنه اى نامحدود پیدا کند. همچنان که قدرت و امکانات او در جهت گسترش فساد اخلاق بیشتر شده، قدرت روحى و اخلاقى او جهت مهار نفس باید افزون تر شود، از این رو نیاز جهان معاصر به اخلاق، یک نیاز حیاتى و درجه اوّل است.بر اساس همین نیاز است که اخیراً تلاش هایى از سوى یونسکو و کشورهاى عضو در جهت همراه ساختن آموزش هاى اخلاقى با آموزش هاى علمى صورت گرفته است.خودخواهى که سرچشمه انحطاط بشرى و رذایل اخلاقى است و به صورت هاى مختلف ظهور و بروز دارد، در همه زمان ها و از جمله عصر تکنولوژى و صنعت با اوضاع گوناگون همواره انسان را تهدید مى کند. اگر انسان از سیطره خودخواهى رها نشود، عقل و علم را به کار مى گیرد و از علم و هوش و ذکاوت جهت منافع شخصى و پایمال کردن حقوق دیگران استفاده مى کند.
اى بسا علم و ذکاوت و فطن
گشته رهرو را چو غول راهزن
تهذیب نفس جز این نیست که انسان، خود را از اسارت خودخواهى و خواهش هاى نفسانى رها سازد و غرائز درونى را کنترل نماید. بر این اساس قرآن مجید پس از یازده سوگند تأکید مى کند: »رستگار کسى است که روحش را از آلودگى هاى اخلاقى پاک نماید و بدبخت کسى است که آن را آلوده سازد.
