حلم به چه معنا است؟

حلم یکى از صفات پسندیده و از فضایل اخلاقى محسوب مى شود. در تفسیر و تعریف حلم گفته شده است: حلم همان فرو بردن خشم و تسلّط بر نفس است
صفت حلم باید با صبر و وقار همراه و ملازم باشد. به شخصى که صفت حلم و بردبارى دارد حلیم مى گویند. پیامبر(ص) فرمود: "کاد الحلیم ان یکون نبیّاً؛ انسان حلیم به نبوّت و پیامبرى نزدیک است".
صفت حلم گرچه براى همه زیبا است امّا در مواردى حلم بسیار لازم است:
1ـ در علما و دانشمندان صفت حلم بسیار زیبا است.
امام علی(ع) فرمود: "کمال العلم الحلم و کمال الحلم کثرة الاحتمال و الکظم؛حلم براى علم زیبندگى مى آورد و کمال حلم در صبر و فرو خوردن خشم است". باز فرمود: "الحلم زینة العلم؛ حلم زینت علم است".
2ـ براى کسى که قدرت بر انتقام دارد:
امیرالمؤمنین (ع) فرمود: "لیس الحلیم من عجز فهجم و اذا قدر انتقم انّما الحیم من اذا قدر عفا و کان الحلم غالباً على امره؛ حلیم کسى است که وقتى قادر بر انتقام گرفتن است بر خود مسلط باشد و انتقام نگیرد".
حال اگر کسى بردبار و حلیم نباشد، بلکه عجول و بداخلاق و تند و بد زبان باشد اگر بتواند با اصرار و فشار این صفت را بر خود تحمیل کند، مخصوصاً در مواردى که غضبناک مى شود خود را کنترل کند و به تعبیر دیگر حلم را بر خود تحمیل کند کم کم داراى صفت حلم مى شود، این گونه افراد که حلیم نیستند، ولى با زور و فشار حلم را بر خود تحمیل مى کند و کم کم صفت حلم در آنان ایجاد مى شود و براى آنان حلم و بردباری عادى مى شود، لذا آن حضرت فرمود: "اگر حلیم نیستى خود را به حلم وادار کن؛ زیرا کسى که خود را شبیه به قومی کند کم کم مانند آنان مى شود".
امام صادق(ع) نیز فرمود: "اذا لم تکن حلیماً فتحلّم؛ اگر حلیم نیستى خود را به حلم داشتن بزن و حلیم جلوه گر کن".