منظور از اصول و فروع اخلاقی چیست؟

توضیح: انسانیت انسان به روح او است. هدف غایی و مقصد نهایی روح، تعالی جویی و تقرّب به حضرت احدیت است. قوا و توانایی هایی که روح برای تکامل و تعالی جویی در اختیار دارد، زیاد است، لیکن همة قوای ظاهری و باطنی زیرمجموعه و تحت فرمان چهار قوه و فرمانده قرار دارند که عبارتند از: عقل،‌ وَهْم، شهوت و غضب. این چهار قوه اصول و مبانی اولیه اخلاق، سرمنشأ همة صفات رذیله و بدی ها و ریشة همه سجایا و خیر و خوبی ها هستند.منظور از تهذیب نفس یا تزکیة روح، در بحث اخلاق، به معنی تربیت نمودن و رشد و هدایت نمودن قوای چهارگانه و شکوفا ساختن استعدادهای آن ها در جهت تکامل و نیل به سعادت و کمال مطلق و تقرّب به حضرت حق تعالی است.کار عقل، فهم و ادراک حقایق کلی است. از این جهت آن را "قوة عاقله" یا "عقل نظری" می گویند و با تهذیب آن، صفت "حکمت" به وجود می آید و آن نیز بر دو قسم است: حکمت نظری و حکمت عملی. از تهذیب قوة "وهم" یا عقل عملی، ملکة عدالت پدید می آید. از تهذیب قوة غضب، شجاعت روحی و قدرت نفسانی ظاهر می‌گردد. از تهذیب قوة شهود، حیا و عفت حاصل می شود.

چهار صفت (حکمت، عدالت، شجاعت و عفت) اصول و مبانی اخلاق حسنه شمرده می شوند و سایر صفات و خُلقیات، به عنوان فروع اخلاقی،‌ و ناشی از این چهار صفت هستند. حکمت ها و احادیث اخلاقی اسلام -‌غالباً و بلکه همة آن ها - بیان کنندة فروع اخلاقی یا اخلاقی عملی هستند.