ارائه طرحی کامل و دقیق برای حیات دنیوی لازمه ی آخرین شریعت الهی و دینی منتخب است. در شریعت مبین اسلام؛ دنیا محلی است برای توشه اندوزی. آنچه در حیات دنیوی کشت می شود در سرای باقی برداشت خواهد شد از این رو اهمیت زندگی دنیوی نمایان می شود. کار و تلاش در این دنیا باید به گونه ای باشد که سعادت اخروی را به همراه آورد.
از یک سو؛ تلاش برای زندگی دنیوی و کسب مال و ثروت لازمه ی گذراندن حیات مادی است و از سویی دیگر؛ این امر باید به گونه ای صورت پذیر که اندوخته ای برای دیار باقی گردد.
اگرچه شاید توجه به کسب مال، امری مادی تلقی گردد اما با راهنمایی معصومین (علیهم السلام) این امر مادی به گونه ای هدفمند هدایت می شود که توشه ای برای آخرت گردد. در روایات وارده از سوی معصومین (علیهم السلام) تلاش مرد برای کسب مال و فراهم نمودن زندگی راحت برای خانواده اش امری ستوده شده است.
اما از سوی دیگر ممکن است فرد به سبب توجه زیاد به امور مادی و تلاش برای کسب رزق؛ هدف غایی ازحیات مادی را فراموش نماید آنچنان که عده زیادی از افراد دیده می شوند که تلاش برای ثروت اندوزی آنان را از یاد خدا و زندگی اخروی باز داشته است و آنقدر به کسب رزق مشغول گشته اند که گویا غرض از زندگی در جهان مادی جمع آوری ثروت بوده است.
این افراد دائما به فکرند تا چگونه بیشتر و بیشتر بر دارایی های خود بیافزایند و از کدامین راه بروند تا به ثروت بیشتری دست یابند و از سوی دیگر آنان که بهره مالی اندکی در زندگی دارند دائما غمناک اند در حالیکه نمی دانند روزی انسانها مقدر درگاه الهی است و هرکس بدان اندازه بهره مند می شود که خداوند برایش تعیین نموده است.
بدین جهت است امام صادق (علیه السلام) بیان می دارند که: «أَبَانٌ الْأَحْمَرُ عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع أَنَّهُ جَاءَ إِلَیْهِ رَجُلٌ فَقَالَ لَهُ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی عِظْنِی مَوْعِظَةً فَقَالَ ع إِنْ كَانَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى قَدْ تَكَفَّلَ بِالرِّزْقِ فَاهْتِمَامُكَ لِمَا ذَا وَ إِنْ كَانَ الرِّزْقُ مَقْسُوماً فَالْحِرْصُ لِمَا ذَا .......؛ (التوحید، شیخ صدوق، ص376)
ابان احمر از حضرت صادق جعفر بن محمد (صلی الله علیه و آله) كه مردى نزد وى آمد و به آن حضرت عرض كرد كه پدر و مادرم فداى تو باد مرا به موعظه پند ده حضرت (علیه السلام) فرمود: كه اگر خداى عز و جل روزى را متكفل شده باشد اهتمام كردنت از براى چیست؟ و اگر روزى قسمت شده باشد حرص از براى چیست؟...» آنکه غم روزی خورد گنهکار است چرا که خداوند رزاق است و روزی دهی به بندگانش را وعده نموده است. آنجا که در کتاب روشنگرش می فرماید: «وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِی الْأَرْضِ إِلاَّ عَلَى اللَّهِ رِزْقُها ؛( سوره هود؛ آیه 6)
خداوند متعال روزى مومنان را در جانبى كه گمان آن را ندارند قرار داده، و این از جهت آنست كه چون بنده نمى داند از كجا روزى و خرجى او تأمین مى شود دعا و نیایشش به درگاه خدا زیاد مى گردد»
و هیچ جنبنده اى در زمین نیست مگر [اینكه ] روزیش بر عهده خداست» و یا در جایی دیگر بیان می دارد: «وَ فِی السَّماءِ رِزْقُكُمْ وَ ما تُوعَدُون ؛( . سوره ذاریات؛ آیه 22.) و روزى شما و آنچه وعده داده شده اید در آسمان است». باور داشتن بدان چه پروردگار وعده داده است لازمه ی ایمان به خداوند است و بی اعتقادی به وعده های الهی کفر است. بدین سبب است که آنکه در طلب رزق غمخواری و نگرانی نماید گنهکار دانسته شده است.
پروردگار هستی گاه از جایی حساب نشده روزی دهی می نماید چرا که روزی رسانی به بندگان از طرقی مشخص سبب غفلت مردمان از روزی رسان می گردد و امری عادی و طبیعی تلقی می شود بدین سبب فرمود: «وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِب ..؛ (سوره طلاق، آیه 3) و از جایى كه حسابش را نمى كند، به او روزى مى رساند»
و معصوم (علیه السلام) به بیان چرایی این امر می پردازند که: وَ قَالَ (علیه السلام ) إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى جَعَلَ أَرْزَاقَ الْمُوْمِنِینَ مِنْ حَیْثُ لَا یَحْتَسِبُونَ وَ ذَلِكَ أَنَّ الْعَبْدَ إِذَا لَمْ یَعْرِفْ وَجْهَ رِزْقِهِ كَثُرَ دُعَاوُه ؛ (من لایحضره الفقیه، شیخ صدوق، ج3، ص165، ح3608)
و نیز فرمود: خداوند متعال روزى مومنان را در جانبى كه گمان آن را ندارند قرار داده، و این از جهت آنست كه چون بنده نمى داند از كجا روزى و خرجى او تأمین مى شود دعا و نیایشش به درگاه خدا زیاد مى گردد».
نتیجه
مادامی که فرد نگران روزی اش است و نمی داند که چگونه و از چه راه بهره مند از روزی اش خواهد شد به درگاه الهی دست نیاز بلند می نماید و تنها امیدش به خالق اش است و فقط به او متوسل می شود و به هیچ کس امیدی ندارد. اینچنین است که نیاز مادی اش پلی می شود برای ذکر و یاد پروردگارش و همین توجه و توسل به خدایش توشه ای می گردد برای سرای باقی اش. و خداوند آنقدر رئوف و مهربان است که از هر روزنه ای به دنبال هدایت بندگانش است بگونه ای که رزق مادیشان را پلی می نماید برای جمع آوری حسنات از سوی افراد با ایمان.
زینب فیاضی
منبع : تبیان
