حقيقت استعجال

امّا استعجال : بدان كه عجله معنى است در دل كه مرد را بر اقدام دارد در كارها به اوّل خاطرى كه درآيد و توقّف وتأمّل نكند در آن و بر سرّ آن و عاقبت آن كار مطّلع نشود و استعجال عمل كردن است به تعجيل بى رؤيت و اتباع آن كردن .
و ضدّ آن اناءت است و اين معنى است ثابت در دل كه مرد را بر احتياط دارد و نظر و تأمّل كردن در كارها تأنّى كردن در عمل است به اناءت و اتّباع آن .امّا توقّف ضد آن تعسف است شيخ ما رحمة اللّه عليه گفت : ميان توقّف و تأنّى فرق است .توقّف آن باشد كه پيش از آن كه در كارى شروع كنى ، رشد كار معلوم كنى .و تأنّى آن بود كه بعد از آن كه در كار شروع كنى ، حقّ هر جزوى از اجزاى آن كار بگزارى و مقدّمات اناءت ذكر خطرها است كه مردم را در كارها فرا پيش آيد ، از انواع آفات و مخاوف و تذكّر آنچه در تثبّت است و فكر سلامتى و آنچه در تعسّف و استعجال است از ندامت و ملامت .