استاد انصاریان: فروتنی و تواضع در برابر حق نشانه عقلانیت است

استاد انصاریان در سخنرانی خود در حسینیه همدانی‌های تهران در ادامه مباحث مربوط به جایگاه مهم وجود مبارک حضرت موسی بن جعفر(ع) اظهار کرد: این مطالبی که حضرت فرمودند و در روزهای گذشته هم برای شما بزرگواران روشن شد، اگر تفسیر بشود، مطالبی که در حدود پنج صفحه است، یقیناً یک کتاب ده جلدی می‌شود. این را من براساس کار تفسیری که روی نهج ‌البلاغه، قرآن و صحیفه سجادیه داشتم، عرض می‌کنم.

وی ادامه داد: بی‌دلیل و بی‌علت نمی‌گویم، یک روایت است ولی امام با آن قدرت امامتشان و با آن علم سنگینشان، انگار که یک کتاب ده جلدی قطور را خلاصه ‌گیری کردند، هنوز جلسه در یک جمله‌اش دارد سیر می‌کند که فرمودند: «تواضع للحق تکن اعقل الناس»، برای حق در هر زمینه‌ای فروتنی کن و تواضع داشته باش، که اگر این تواضع و فروتنی را داشته باشی، در ارزیابی خداوند، تو جزء عاقل‌ترین مردم هستی.

این مفسر قرآن کریم خاطرنشان کرد: وزن عقل کم نیست، برای اینکه وزن عقل، سود عقل و کارکرد عقل را بدانیم، خداوند متعال به آدمی که فکر می‌کند، بی‌تردید کمک می‌دهد، و با این فکر، او را به یک نتیجه مثبت می‌رساند و از سرگردانی درمی‌آورد که با پولش، با زن و فرزندش، با رفاقت‌هایش، با بودنش در دنیا و با عمرش چگونه معامله کند.

استاد انصاریان یادآور شد: یک آیه قرآن برایتان بخوانم که ارزش و کاربرد بودن عقل روشن بشود، قیامت بر طبق قرآن، بین پروردگار و فرشتگان موکل هفت طبقه دوزخ و دوزخیان صحبت می‌شود، اونی که بین خدا و دوزخیان است، پنج بار است، که در پنجمین بار، خداوند دوزخیان را از خودش می‌راند و حکم می‌کند دیگر تا ابد دهانتان را به حرف زدن با من باز نکنید، این خودش یک مصیبت غیرقابل تحملی است که به دوزخی بگوید دیگر با من حرف نزن و اسم من را نبر، تقاضایی از من نداشته باش، خداوند در سوره ملک، اول جزء بیست و نه، نقل کرده، که فرشتگان به جهنمی‌ها می‌گویند که «الم یاتکم نذیر» یعنی یک نفر هم نیامد به شما این عذاب و این خطر را هشدار بدهد؟ 

وی افزود: فرشتگان می‌گویند: همه جای دنیا که آدم زندگی می‌کند، هشداردهنده هم هست، یک آدم عاقل متینی هست که به مردم بگوید این کارها را نکنید که عاقبت خوشی ندارد. هشداردهنده لازم نیست که پیغمبر یا امام باشد. پروردگار از قول فرشتگان نقل می‌کند که قیامت اینگونه به جهنمی‌ها می‌گویند «الم یاتکم نذیر»، هشداردهنده که آمد، معلوم می‌شود که پس همه جای دنیا هشداردهنده بوده و هست.

این استاد اخلاق حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: یک دانشگاهی در هند به نام علیگره است که فکر کنم صد سال بیشتر از عمرش گذشته، و در جهان، جزو دانشگاه‌های معروف است. این دانشگاه، در رشته‌های مختلف، دانشجویان زیادی را تربیت کرده است. مؤسس این دانشگاه که من نوشته‌هایش را دیدم و اصالتاً هندی است در یکی از سخنرانی هایش خطاب   به دانشجویان دانشگاه علیگره می‌گوید که من را می‌شناسید، علمم را هم می‌دانید، ریشه‌ام هم می‌دانید که انگلیسی است، می‌دانید در انگلستان هم مطرح و محور بودم، امروز برای شما دانشجویان من فقط یک کلمه می‌خواهم حرف بزنم که ای دانشجویان دانشگاه اسلامی علیگره که دارید فارغ‌التحصیل می‌شوید، گول فرهنگ و روش غرب را نخورید.

این مفسر قرآن کریم ادامه داد: وی به دانشجویان می‌گوید: چون در غرب، نظام زندگی و نظام انسانیت و نظام اخلاق، به کل به هم ریخته، و عده‌ای از دانشمندان کشورهای غربی به این نتیجه رسیدند که این روشی که از قرن هجدهم به جوامع غربی ارائه کردند و غرب را به اینجا رساندند، صددرصد اشتباه کردند و حالا در به در دنبال داروی دردهایشان می‌گردند که کاری کنند تا جامعه را از فساد مالی، فساد جنسی، فساد اخلاقی، فساد اجتماعی و فساد سیاسی به یک آرامش انسانی و اخلاقی برگردانند. خیلی هم زحمت کشیدند، ولی دوا را پیدا نکردند و جدیداً به این نتیجه رسیدیم که غرب برای نجات از این لجنزاری که خودش برای خودش درست کرده، یک دانه دوا دارد و آن یک دانه هم اسلام محمد(ص) است.

استاد انصاریان تأکید کرد: این یک هشداردهنده است و ببینید چقدر زیبا می‌شود فهمید که در همه جوامع، هشداردهنده هست. حالا درست است برای صد سال پیش است، بالاخره این در انگلیس به کسانی که مثل خودش استاد بودند، گفته که خیلی‌هایشان هم که این دوا را پیدا کردند که من حدود سی نفرشان را شناختم، چهره‌های معتبر علمی و دانشگاه‌های مهم که وقتی این دوا را پیدا کردند، اول خودشان این دوا را به کار گرفتند و مسلمان شدند.

وی افزود: شما در قرآن هم می‌توانید همین حقیقت را ببینید. فرعون در رود نیل غرق شد و لشگرش با اتمام حجت خداوند، نمرود با اتمام حجت خدا، حکومت پهلوی، بیست سال با سخنرانی‌های مراجع و با اعلامیه‌های مراجع، با زندان رفتن متدینین، حجت خدا به شاه و اعمالش تمام شد و ساقط شدند.

این مفسر قرآن کریم ادامه داد: ارزش عقل، نجات‌بخشی از جهنم و باز شدن درهای بهشت به روی انسان است. حالا مفهوم جمله موسی بن جعفر(ع) بهتر روشن می‌شود که فرمودند: «تواضع للحق تکن اعقل الناس»، یعنی اگر تو در برابر حق، فروتنی کنی، اعقل مردم هستی. یک عقل معمولی، آدم را از جهنم نجات می‌دهد، اینگونه که جهنمی‌ها به فرشتگان دوزخ گفتند، یک عقل معمولی هم انسان را نجات می‌هد، حالا تصور کنید که اگر یک عقل، متوسط، عقل کامل یا یک عقل اکمل باشد، او برای آدم چه کار می‌کند.

 این استاد اخلاق حوزه علمیه قم یادآور شد: تواضع للحق، معنی‌اش این نیست که یک حقی که قرآن است بگذارم جلویم و دستهایم را روی سینه بگیرم و در مقابل قرآن، یا مقابل ضریح ابی عبدالله(ع)، یا مقابل ضریح حضرت رضا، یا امیرالمؤمنین(ع)، خم شوم، بلکه موسی بن جعفر(ع)، معتقد است: تواضع للحق، یعنی در برابر حق، شاخ و شانه نکش و نگو من خودمم حالی‌ام است و نیازی به راهنمایی دیگران ندارم.

این مفسر قرآن کریم عنوان کرد: تواضع به این معنی است که حرف‌های بی‌ربط و خلاف قرآن و خلاف اهل بیت(ع) نزنیم، خداوند می‌گوید: تواضع به این است که به خداوند یقین کنی و بگویی چشم، به پیغمبر(ص) و به ائمه طاهرین(ع) هم همین را بگویی، بنابراین تواضع، عجب سرمایه عظیمی است، همین یک نقطه تواضع است که درِ هفت طبقه جهنم را به روی آدم می‌بندد و درِ هشت طبقه بهشت را به روی آدم باز می‌کند.

استاد انصاریان در پایان گفت: ‌به نظرم خداوند متعال، هفت مسئله بسیار مهم را مطرح کرده و آخر هفت مسئله هم می‌گوید اینهایی که این هفت مسئله را دارند، وقتی قیامت وارد بشوند اگر پدرهایشان، زنهایشان و فرزندانشان، هم مثل خود اینها باشند، من همه را با همدیگر در بهشت جا می‌دهم که دلشان برای خانواده‌شان تنگ نشود و در بهشت، همه دور هم باشند، خیلی آیات جالبی است، پشت سر هم دعا کنید که خداوند توفیق بدهد که این آیات خوانده شود و در حد خودش توضیح داده شود.