ماه رمضان، ماه مهمانی خدا، ماهی که اولیای الهی همواره در تمنای روئیت آن، روز شماری کرده و خود را مهیای آن می کنند. این استقبال عاشقانه برگرفته از معارف الهی است که باری تعالی به آنان ارزانی داشته است.
دست یابی به جایگاه و معرفت این ماه خدا به آسانی و برای هر انسانی قابل دست یابی نیست، به همین جهت نیاز است برای دست یابی به جایگاه و منزلت این ماه، خوشه چین خرمن معرفت و معارف انسان هایی شویم که در معرفت الهی ذوب شده اند، صحیفه سجادیه سفره ای است که فرصت آشنایی با این ماه را در اختیار همگان قرار می دهد، البته اگر به خوبی همراه و همنشین دعای استقبال ماه رمضان در صحیفه سجادیه شویم.
1-رمضان جاده بهشت و رضوان الهی
امام زین العابدین(علیه السلام) در فرازهای ابتدایی دعای 44 صحیفه سجادیه بعد از حمد و ستایش الهی و ابراز خضوع و خشوع در برابر باری تعالی رمضان را راهی به سوی رضوان الهی معرفی کرده و آن را ماه خدا و دری از درهای رحمت الهی معرفی می فرماید. حضرت در این خصوص می فرماید: «وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذى حَبانا بِدینِهِ، وَاخْتَصَّنا بِمِلَّتِهِ، وَ سَبَّلَنا فى سُبُلِ اِحْسانِهِ، لِنَسْلُكَها بِمَنِّهِ اِلى رِضْوانِهِ..؛ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ‌الَّذى جَعَلَ مِنْ تِلْكَ السُّبُلِ شَهْرَهُ شَهْرَ رَمَضانَ، شَهْرَ الصِّیامِ، وَ شَهْرَ الِاْسْلامِ، وَ شَهْرَ الطَّهُورِ، وَ شَهْرَ التَّمْحیصِ، وَ شَهْرَ الْقِیامِ، الَّذى اَنْزَلَ فیهِ الْقُرْانَ،(الصحیفة السجادیة، ص186، نیایش 44) سپاس خداى را كه دینش را به ما عنایت فرمود، و ما را به آئین خود اختصاص داد،... و سپاس خداى را كه از جمله آن راه ها، ماه خود، ماه رمضان را قرار داد، ماه روزه، ماه اسلام، ماه طهارت، ماه آزمایش، ماه قیام، ماهى كه قرآن را در آن نازل كرد.»
به راستی اگر انسان نتواند در این ماه خدا تقوای الهی را کسب کند و بر هوای نفس غلبه کند و از ارتکاب محارم و ناپاکی ها اجتناب کند، نه تنها در جاده بهشت قدم نگذاشته است؛ بلکه از زیبایی ها و مناظر چشم نواز آن نیز بی بهره خواهد بود
2-رمضان فرودگاه فرشتگان الهی
در فراز دیگر از این دعای ارزشمند به عبارتی برخورد می کنیم که گویای این است که ماه رمضان فرودگاه فرشتگان مقرب درگاه الهی است، عبارتی که پیش تر آن را در معارف قرآنی نیز مشاهده کرده ایم، نزول فرشتگانی که مصادف است با برترین روز و شب سال که از هزار ماه برتر و با فضیلت تر است: «لَیْلَةً واحِدَةً مِنْ لَیالیهِ عَلى لَیالى اَلْفِ شَهْرٍ، وَ سَمّاها لَیْلَةَ، الْقَدْرِ، تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ فیها بِاِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ اَمْرٍ؛(الصحیفة السجادیة، ص186، نیایش 44) شبهایش را بر شبهاى هزار ماه فضیلت و برترى داد، و آن را شب قدر نامید، كه در آن شب فرشتگان و روح به فرمان پروردگارشان براى هر امرى نازل.»
3-رمضان بستر عفو عمومی
یکی از نکات معرفتی و اسلامی که در این دعای ارزشمند به آن اشاره شده است، گستردگی و وسعت عفو الهی در این ماه است، خدای متعال به برکت ماه رمضان خیل کثیری از بندگان گنهکار را مورد عفو و بخشش خود قرار می دهد، حضرت این موضوع را این چنین متذکر شده است: «اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِهِ، وَ اِذا كانَ لَكَ فى كُلِّ لَیْلَةٍ مِنْ لَیالى شَهْرِنا هذا رِقابٌ یُعْتِقُها عَفْوُكَ، اَوْیَهَبُها صَفْحُكَ، فَاجْعَلْ رِقابَنا مِنْ تِلْكَ‌الرِّقابِ، وَاجْعَلْنا لِشَهْرِنا مِنْ خَیْرِ اَهْلٍ وَ اَصْحابٍ(الصحیفة السجادیة، نیایش 44) بار خدایا بر محمد و آلش درود فرست، و چنانچه در هر شب از شب هاى این ماه مبارك برایت بندگانى است كه بخششت آنان را آزاد مى‌كند، یا گذشتت ایشان را مى‌بخشد، پس ما را از آن بندگان قرار ده، و ما را براى ماه رمضانمان از بهترین اهل و یاران محسوب كن.»
بهترین و مهمترین دعای امام سجاد(علیه السلام)در ماه رمضان
مهمترین و خطرناکترین مانع جاده بهشت گناه و معصیت الهی است. از این رو امام سجاد(علیه السلام) به درگاه الهی این چنین دست به دعا بر می دارد: «وَ اَنْ نَتَقَرَّبَ اِلَیْكَ فیهِ مِنَ الْاَعْمالِ الزّاكِیَةِ بِما وَ اَنْ نَتَقَرَّبَ اِلَیْكَ فیهِ مِنَ الْاَعْمالِ الزّاكِیَةِ بِما؛ و ما را توفیق ده كه در آن به تو تقرب جوئیم در سایه اعمال شایسته‌اى كه ما را به آن از آلودگى معاصى پاك نمایى.»، در روایتی نیز نقل شده است که امام علی(علیه السلام) از پیامبر اکرم(صلی الله و علیه وآله) در خصوص بهترین اعمال در ماه رمضان سؤال کردند و پیامبر اکرم در جواب فرمودند: «فَقَالَ یَا أَبَا الْحَسَنِ أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ فِی هَذَا الشَّهْرِ الْوَرَعُ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَل؛(الأمالی( للصدوق)، ص95) بهترین عمل در این ماه پارسایى و اجتناب از محرّمات خداست.»
مهمترین عامل و عنصری که می تواند این مانع سخت را از سر راه ورود انسان به بهشت بردارد، تقوای الهی است. و خدا نیز روزه را به عنوان عاملی برای تقویت تقوا در اختیار انسان قرار داده است. «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنوا کُتِبَ عَلَیکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَی الَّذینَ مِن قَبلِکُم لَعَلَّکُم تَتَّقونَ؛[بقره،آیه 183 ] ای افرادی که ایمان آورده‌اید! روزه بر شما نوشته شده، همان‌گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند نوشته شد؛ تا پرهیزکار شوید.»، به راستی اگر انسان نتواند در این ماه خدا تقوای الهی را کسب کند و بر هوای نفس غلبه کند و از ارتکاب محارم و ناپاکی ها اجتناب کند، نه تنها در جاده بهشت قدم نگذاشته است؛ بلکه از زیبایی ها و مناظر چشم نواز آن نیز بی بهره خواهد بود.
در پایان:
همچون امام سجاد(علیه السلام) دست دعا به درگاه الهی بر می داریم و از خدای متعال کسب معرفت و نگه داشتن حرمت این ماه را از خدای منان طلب می کنیم: «وَ اَلْهِمْنا مَعْرِفَةَ فَضْلِهِ وَ اِجْلالَ حُرْمَتِهِ؛ مِمّا حَظَرْتَ فیهِ، وَ اَعِنّا عَلى صِیامِهِ بِكَفِّ الْجَوارِحِ عَنْ مَعاصیكَ؛ و معرفت برترى این ماه و بزرگداشت احترامش، و خوددارى از محرمات در آن را به ما الهام كن.»
علی بیرانوند
منبع : پایگاه تبیان
