تهران مسجد امیر(ع) - رمضان 1396 – سخنرانی دوازدهم

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمدلله رب العالمین الصلاة و السلام علی سید الانبیاء و المرسلین حبیب الهنا و طبیب نفوسنا ابی القاسم محمد صلی الله علیه و علی اهل بیته الطیبین الطاهرین المعصومین المکرمین.

کلام درباره مومن بود. مسائلی که در قرآن کریم در روایات و تاریخ، برای مومن مطرح شده، کم نیست بلکه دریاوار است و هر کدام آنها هم قابل بحث گسترده ای است. یک مسئله که مطرح و برای همه بسیار شادکننده هست، این است که بر طبق آیات قرآن مومن محبوب پنج نفر است؛ اول، پروردگار مهربان عالم است؛ نزدیک به ۱۰ بار در قرآن مجید به مومن اعلام محبت شده و در هر یک باری که محبت را مطرح می کند یکی از اوصاف مومن را هم بیان می کند. "فَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ" تا  انسان در حد خودش مومن نباشد، نمی تواند اهل تقوا باشد.

 مومن از گناهان کبیره پرهیز دارد، بر گناهان صغیره هم اصرار ندارد یعنی اخلاقش نیست که بر گناهانی که صغیره شمرده شده پافشاری کند. حال چگونه و با چه علامتی گناهان کبیره و صغیره را بشناسید؟ یک پیرمرد نود ساله عالم، صدها کیلومتر طی می کند و از بصره به مدینه محضر امام صادق(ع) می رسد و فقط یک آیه از سوره نساء را می خواند و می گوید: "یابن الرسول الله من نصف این آیه را می فهمم، نصف دیگر را نمی فهمم" اولا چقدر عالی است که انسان به جهل خود آگاه باشد و بداند که نمی داند، و دوم اینکه چقدر زیباتر است که در این جهل نماند و خدمت یک متخصص رود و با تخصص او بیماری جهل را درمان کند؛ تقلید مثبت هم معنی غیر از این ندارد. کسانی که می گویند تقلید یعنی دنباله روی یعنی قلاده دیگری را به گردن انداختن، بدانند تقلید مانع عقلی ندارد؛ من می روم پیش طبیب من را معاینه می کند، نسخه می دهد نسخه را می خرم، دارو را می آورم خانه و می خورم و در واقع از علم طبیب تقلید می کنم، این چه ایرادی دارد؟! بسیار اقدام مثبتی است؛ در دین هم همینطور است، قرآن مجید می فرماید: "فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ" چیزی که به آن جاهل هستید از اهل آن بپرسید، حال یا انسان خدمت عالم می رود و از زبان عالم می شنود، یا کتاب و رساله عالم را می خواند و عمل می کند.

بعضی از روشنفکرها می گویند، تقلید اخلاق میمون است، باید به آنها گفت، خود شما چقدر تقلید دارید؟ برای خانه  سازیتان از مهندس تقلید می کنید، از معمار تقلید می کنید؛ برای بیماری بچه تان از طبیب تقلید می کنید، برای پیدا کردن یک آدرس از کسی که آدرس را می داند، تقلید می کنید، خود شما میمون هستید، به دیگران میمون می گویید!؟

ما دو نوع تقلید داریم یک تقلید غلط که جاهل از جاهل تقلید کند، این مضموم است، خارجی های در روش های زندگی، عقل دینی ندارند حال من از روش آنها تقلید کنم و بگویم چون دختران و زنان نیمه عریان شدند، چون شبها دو یا سه ساعت زن و مرد، جوان و پیر دختر و پسر، دسته جمعی عرق می خورند و می رقصند و می کوبند، من هم از آنها تقلید کنم، این تقلید جاهل از جاهل هست و خطرناک است، خطرش هم در کشور خودمان زیاد دیدیم و می بینیم و بعدا هم بیشتر می بینیم. اما تقلید مثبت که یک امر قبول شده ای در تاریخ بشر است، چرا می گوییم میمون وار است؟ 

خود بیان کنندگان تقلید می گویند تقلید یعنی پیروی بی علم از عالم، پیروی آنی که نمی داند از آنی که می-داند، این تقلید مثبت است. کسی که مومن است، مقلد هم هست، نمی تواند نباشد، مقلد پروردگار است، و من یطع الله و رسوله این یک آیه، وَ إِنْ تُطِيعُوا اَللّهَ وَ رَسُولَهُ لا يَلِتْكُمْ مِنْ أَعْمالِكُمْ شَيْئاً  اگر از خدا و پیغمبر اطاعت کنید از هیچی شما کم نمی شود، هیچ وقت در قیامت نمی گویم تو که مطیع من و پیغمبرم بودی وزن عملت کم است، اطاعت از خدا و پیغمبر وزن عملت را نگه می دارد. خداوند می فرماید: "مَنْ كانَ يُرِيدُ حَرْثَ اَلْآخِرَةِ نَزِدْ لَهُ فِي حَرْثِهِ وزن طبیعی عملت را در قیامت تا جایی که در قیامت زمان داری اضافه می کنم" ببینید چقدر قرآن برای ما راهگشاست، دلخوشی، نشاط و روحیه می دهد.

 مومن کیست؟ یک تعریف مومن این است که فرد مطیع خدا و پیغمبر است، به زبان دیگر مقلد خدا و پیغمبر است، خدا علم بی نهایت است، پیغمبر در وجودش نمی دانم، ندارد؛ حال من می خواهم یک زندگی پاک، سالم و پرخیر و پربرکتی را برپا کنم، از این خدایی که علم بی نهایت است و از پیغمبری که  نمی گوید نمی دانم تقلید می کنم؛ در حقیقت لغت تقلید را بردارید و بگویید، اطاعت می کنم؛ این مومن است.

مومنِ مطیع خدا و پیغمبر ضرورتا با تقوا هم هست، چون مطیع خداست؛ خدا می گوید مرتکب گناهان کبیره نشوید، اصراری هم بر صغیره نداشته باشید یعنی اگر یک وقت گیر یک گناه صغیره افتادید، ادامه ندهید، نگذارید تا آخر عمرتان شیطان درون، با گناهان کوچک "کارتی" کند، این عبارت لات های قدیم تهران است؛ محل ما، محلی بود که بیشتر چهره های معروف لات ها آنجا بودند، نود و نه درصدشان را یادم هست چون خیلی¬هایشان پای منبر خودم هم می¬آمدند عاقبت به خیر، خمس داده، مال پاک کرده، گریه کن بر ابی عبدالله از دنیا رفتند.

لات های آن زمان مثل امروز لات آشغال نبودند، لات آدم بودند، یک ارزش هایی در وجودشان بود، مرد بودند، جوانمرد و اهل فتوت بودند.  مثالی از پهلوانی های گذشته بگویم، پیرزن قد خمیده ای که بشقاب حلوا یا خرما دستش بود، به هر کسی در کوچه و خیابان می رسید، تقسیم می کرد و می گفت بچه من را دعا کن، هیچ کسی هم نمی گفت بچه ات چه شده، تا رسید به پهلوان پایتخت، هیکل قوی، معروف، مشهور، زورمند، هیچ کسی پشت او را به خاک نزده، پیرزن با آن قد خمیده حلوا یا خرما را جلویش گرفت، گفت: یک خرما بخور یا یک قاشق حلوا بخور و برای بچه من دعا کن گفت: بچه ات چه گرفتاری دارد که دعایش کنم؟ پیرزن گفت: بچه من نباید این کار را می کرد اما این کار را کرده چون در کشتی کار می کند آمده در شهر اعلام کرده من حاضر هستم با پوریای ولی پهلوان پایتخت کشتی بگیرم، اصلا بچه من قدش می رسد که با پوریای ولی کشتی بگیرد؟ حالا اعلام کرده ولی اگر بچه ام زمین بخورد، نان آور ما از بین رفته، آبروی بچه ام در شهر رفته، پهلوان یک دانه خرما برداشت و گفت: مادر از خدا می خواهم بچه ات پیروز شود و نگفت من پوریای ولی هستم. آدم گاهی جاها ملاحظاتی می کند و نمی گوید.

روز جمعه شد و اهل شهر به میدان شهر آمدند، جوان با یک غروری آمد و پوریای ولی هم آمد و در دلش گفت الهی دل یک پیرزن را نمی شکنم، اجازه می دهم من را زمین بزند، ما دیگر پهلوان پایتخت نباشیم، مهم نیست، بگذار همه جلویمان تعظیم نکنند اصلا مهم نیست، به جان زنده دلان سعدیا که ملک وجود نیارزد/ آن که دلی را ز خود بیازاری، می ارزد

 آدم خدا را بیازارد؟ یعضون الله و رسوله، می ارزد آدم با اطاعت نکردن دل پیغمبر را آزرده کند می ارزد دل ائمه را آزرده کند نمی ارزد، هیچی نمی ارزد.  

پهلوان اجازه داد و جوان پشتش را به خاک نشاند، همه کف زدند، ولی پوریای ولی اصلا در باطن خودش خجالت زده نشد، شاد بود، در احوالاتش نوشتند وقتی لباسش را پوشید جوان را بغل گرفت و بوسید و گفت پهلوان پایتختی نوش جانت این هم بازوبند از همان وقت مستجاب الدعوه شد یعنی هر مشکل داری می رفت، پیش او و درخواست دعا می کرد، پوریا می¬گفت: برو تا غروب مشکلت حل است.

من داشتم وارد حرم حضرت رضا(ع) می شدم خیلی تراکم جمعیت بود، عده ای دسته جمعی از یکی از دهات ها آمده بودند، رودرروی با من شدند یعنی من در محاصره این دهاتی ها افتادم، یکیشان با همان لهجه دهاتی، گفت: تو همانی نیستی که در تلویزیون صحبت می-کنی؟ خیلی خوب صحبت می کنی، گفتم: نه اخوی من است، گفت: برو یاد بگیر از او می¬بینی چقدر برادرت خوب است، گفتم: چشم.

مومن معامله گر خوبی است، به پروردگار می گوید: من وجودم، اعضا، جوارح و پولم را برایت می گذارم تو هم لطفت را برای من بگذار.

 همدان بودم مرحوم آیت الله العظمی آخوند ملاعلی معصومی که از مراجع رده اول بود، ولی هر چه به این مرد اصرار کردند کا رساله بنویسد گفت: من تحمل قیامت را ندارم. شخص ایشان برای خودم نقل کرد؛ مرحوم آیت الله العظمی آقا سید اسماعیل برای زیارت امیرالمومنین وارد صحن شد که دید جمعیت بهت زده و ناراحت بالا را نگاه می کنند، قضیه این بود که یک بچه پنج یا شش ساله در صحن، دست مادر را در شلوغی رها کرده، پله های گلدسته باز بوده از پله ها رفته بالا آمده روی بام ایوان امیرالمومنین، مادر هم دارد می میرد، دنبال یک کبوتر از صحن از پله ها رفته کبوتر آمده لب لب بام بچه هم دارد می آید مادر هم دارد ناله می کند کبوتر هم یک دفعه پرید بچه هم بی توجه قدم گذاشت دنبال کبوتر از روی ایوان به آن بلندی سرازیر شد یک حمالی به کوله پشتی اش تکیه داده بود به بچه گفت برگرد با پاهایت آرام بیا زمین بچه در هوا که با کله داشت می آمد پایین برگشت با کف پا آرام آمد در صحن، مردم الله اکبر گفتند و درود فرستادند و مادر آمد بچه اش را بغل کرد و من هم صدای حمال را شنیدم؛ آقا سید اسماعیل از عظیم ترین مراجع شیعه بود. گفت من آمدم پیش این حمال و گفتم سلام، خیلی عادی علیکم السلام، چی کار کردی به اینجا رسیدی؟ گفت هیچی، چی کار کردی پدر؟ گفت اصرار داری چی کار کردم، گفت آره بگو، گفت من از اول تکلیفم تا الان یک جا نشده که به حرف خدا گوش ندهم، و من یطع الله و رسوله.  آمده بودم زیارت دیدم اوضاع درهم است نگاه کردم چه خبر است داستان این بچه را دیدم همینجوری که به کوله پشتی تکیه داده بودم خیلی آرام به خدا گفتم شصت سال است به حرفت گوش دادم، تخلف هم نداشتم امروز هم تو به حرف من گوش بده من به این بچه می¬گویم آرام بیاید پایین کمک کن آرام بیاید پایین؛ من کاری نکردم؛ جالب است که عظمت کار خودشان هم عظمت نمی¬دانند.

کسی که مومن است ضرورتا با تقوا هم هست پس "فَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ"، خدا عاشق مومن است تا همیشه. من آیاتی که زمینه محبت است را تبدیل به یک کتاب نزدیک چهارصد صفحه کردم تحت عنوان "محبوبان خدا و مبغوضان خدا" چه کسانی را خدا دوست دارد، چه کسانی را دوست ندارد.

یکی از کسانی که عاشق مومن است، خداست؛  من کاری به دنیا ندارم، دنیا محل عوارض است، فکر نکنید یکی مومن باشد از آسیب ها در امان است نه اینگونه نیست، بدن از آسیب ها در امان نیست، علی(ع) مومن است ولی شمشیر ابن ملجم فرق او را می شکافد، زکریا مومن است، ولی می گذارند بین اره دو سر نصفش می کنند، امام صادق(ع) می گوید: گذشتگان را با اره نصف می کردند. اصحاب اخدود، مومن واقعی بودند، خدا در قرآن صریحا می گوید: همه آنها را زنده، زنده در یک خندق آتش ریختند، ایستادند تا جزغاله شدند، من به بدن کار ندارم، بدن که آسیب گیر است، امام حسین و هفتاد ودو نفری که حضرت رضا می فرماید: این هفتاد و دو نفری که با حسین ما بودند، در عالم نمونه ندارند، اینها را قطعه قطعه کردند، یک وقت برادرانم، فکر اشتباه نکنید، چون من مومن هستم پس باید به مال، جان و آبروی من آسیب نخورد؛ آسیب ها طبیعت زندگی دنیاست؛ آنچه آسیب بخورد و کلید باز کردن درهای جهنم می شود، آسیب روحی، اعتقادی، اخلاقی و عملی است، با آسیب خوردن ها هم از دست خدا نگران نشوید، همه می گویند رکود، این هم از عوارض دنیاست، تحریم از عوارض دنیاست، بد و بیراه هم به کسی نگویید، اگر بخواهید هیچ آسیب بدنی و مالی نداشته باشید باید همه ما با یکدیگر خیمه را جمع کنیم یا برویم مریخ، عطارد، زحل و اورانوس. اگر بخواهیم زمین باشیم، همین بازی هاست؛ این آسیب ها و رنج ها هست،

امام علی(ع) به زیبایی زندگی مادی را معنی کرده و می فرماید: "دار بالبلاء محفوفة"؛ خدا این خانه دنیا را با آسیب ها بافته است» این بافت باز هم نمی شود، دنیا داغ دارد، فقر، زندان، تبعید، شهادت، رکود، مسخره شدن، خندیدن به مردم مومن، بد و بیراه دارد. حضرت علی(ع) هر روز بین دو نماز می فرمایند: فحش ندهید، اما کل ایران فحش می دهند، کاریشان هم نمی شود کرد مثل من و شما تحلیلگر مسائل نیستند یعنی دنیا و عوارض و بافت آن را نمی شناسند، از بالا تا پایین یعنی از مرجع، فقیه، مومن، ریشه دار و بی ریش، یقه دار و بی یقه، فحش می دهند، این جهل ها خوب نیست.

عده ای می گویند، این همه ثروت در این مملکت هست چرا باید فقر گریبان مردم را بگیرد، عدم مدیریت هم از آسیب های دنیایی است، بلد نبودن تنظیم کردن ثروت با مردم از آسیب های دنیایی است، آنوقت شما می گویید، کسانی که بلد نیستند، قیامت راحتند ابدا اینطور نیست، در قیامت به این افراد می گویند، متخصص نبودی چرا پذیرفتی و هشتاد میلیون انسان را در مشکلات و مضیقه قرار دادی، بدانید ما در قیامت راحت هستیم، ولی کارگزاران و رهبران جامعه، راحتی ندارند، آنها باید صدها سال سرپا بایستند.

اینکه مسئولان با هم اختلاف داشته باشند و در زیر فشار اختلاف، مردم رنج ببرند، در قیامت راحت قابل گذشت، نیست، اما دنیا دار آسیب است، آسیب بدنی و مالی و آبرویی، اما مومن مطلقا روحش، اعتقادش، اخلاقش، ایمانش، آخرتش، آسیب نمی بیند چون یک یار و حمایتگری مانند پروردگار دارد که عاشقش است، "إِنَّ اللَّهَ يُدَافِعُ عَنِ الَّذِينَ آمَنُوا" این آیه را هم در قلبتان بنویسید، یقینا من خدا حمایتگر بندگان مومنم، یارشان و ولی شان هستم و دوست شان دارم. خداوند اگر می خواست بدن مومن را حمایت کند که شب نوزدهم بدن امیرالمومنین را حمایت می کرد، حمایت خداوند معنوی، دینی است.

دومین کسی که مومن را دوست دارد، گروهی هستند که عاشق مردم مومن هستند، این گروه از کجا موج عشق به مردم مومن دارند؟ خدا می فرمایند: از عرش و اطراف عرش، "الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَمَنْ حَوْلَهُ"، بالاترین فرشتگان عاشق مردم مومن هستند.

این حرف آنهاست، "يَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنا وَسِعْتَ كُلَّ شَيْءٍ رَحْمَةً" ملائکه و اطراف عرش مرتب طلب مغفرت برای مومنین می کنند.

سومین طایفه ای که عاشق مردم مومن هستند، انبیاء هستند؛ در قرآن دشمن به انبیاء می گفت، اینها را رها کن تا کاری به کارتان نداشته باشیم، می گفتند: امکان جدا شدن از مردم مومن را نداریم، می مانیم، هر غلطی دلتان می خواهد بکنید.

طایفه چهارم ائمه طاهرین هستند روایت را ندیدم، اما اهل دلی به من گفت، امیرالمومنین رد می شد، دستش روی پیشانیش بود و ناله می کرد، میثم به او رسید، گفت: چه شده، گفت: سرم درد می کند، بی خواب بودید؟ غذا نخوردید؟ نه، گفت: پس چرا سرتان درد می کند، فرمود: چون امروز سر تو درد گرفته است.

طایفه دیگری که عاشق مردم مومن هستند خود مومنان هستند، "وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ"، مردم مومن عاشق یکدیگر هستند، زنان اهل ایمان هم عاشق زنان اهل ایمان هستند.