این تصور، تصور صحیحی نیست که خانه ی خدا را تنها مکانی برای خواندن نماز و برگزاری چند برنامه بدانیم؛ در این مکان انجام انواع عبادات امکان دارد و باید که صورت بگیرد.
اکثر ما آدم ها تصورمان این است که مسجد مکانی است تنها برای نماز خواندن و البته این تصور همین جوری در ذهن ها شکل نیافته، عده ای از همین افراد دور و برمان با تفکرات و سخن هایشان این باور را ایجاد کرده اند که تنها وقتی می خواهیم نماز بخوانیم و نهایتاً برای ختم و چله و سالگرد فردی که از دنیا رفته و یا مناسبت های مذهبی خاصی چون اعتکاف و بعضی شهادت ها و ولادت ها پایمان را باید به مسجد بگذاریم و از این مکان استفاده کنیم .
امام صادق – علیه السلام – فرمود: هر كس به طرف مسجد برود، پایش را بر هیچ تر و خشكی نمی گذارد، مگر اینكه زمین برای او تسبیح می گوید.
این در حالی است که یکی از مکان هایی که در اسلام ارزش بسیاری برای آن قائل شده اند، مسجد است به طوری که تعابیری چون خانه خدا را به این مکان داده اند؛ به نقل از ابو بصیر: از امام صادق علیه السلام درباره علّت بزرگداشت مساجد پرسیدم . فرمود : «تنها از آن رو به بزرگداشتِ مساجد فرمان داده شده كه آنها ، خانه هاى خدا در زمین هستند.» (علل الشرائع: ص 318 ح 1 عن أبی بصیر ، بحار الأنوار: ج 84 ص 6 ح 78)
این تصور، تصور صحیحی نیست که مسجد را تنها مکانی برای خواندن نماز و برگزاری چند برنامه بدانیم؛مسجد فقط براى خواندن نماز نیست؛ در مسجد انجام انواع عبادات امکان دارد و باید که صورت بگیرد ...
شاید بگویید؛ خود شما هم می گویی مسجد برای عبادت است؛ عرض می کنم که بله اما عبادت را تنها در نماز خواندن نباید خلاصه بدانیم؛ عبادت دایره وسیعی دارد که هر حرکت و اقدامی که برای رضای خدا و در راه و مسیر صحیح و الهی باشد را شامل می شود؛ از جمله آن عبادات، تفکّر است که «تفکّر ساعة خیر مِن عبادة سنة»، یا در بعضى از روایات است که «من عبادة اربعین سنة»، یا «سبعین سنة» - البته فکر کردن درست با همان مسیری که عرض شد.
کار دیگری که می توان در مسجد انجام داد و از دایره عبادات خارج نمی شود خدمت به دیگران، باز کردن گره ای از مشکلات مردم است که این رویکرد از عبادت هم در بعضی از مساجد در شکل های صندوق های قرض الحسنه دیده می شود که این خود از مصادیق بارز و مهم عبادت است و البته باید وسیع تر و پر رنگ تر انجام شود؛ چنانکه در منابع دینی هم این امر بسیار ممدوح واقع شده است.
مرحوم کلینی روایتی در کتاب شریف کافی از امام صادق (علیه السلام) نقل می‌کند که حقیقتاً بهت‌آور است. ابان بن تغلب می گوید: از امام صادق(علیه السلام) شنیدم که فرمودند: هرکس خانه خدا را طواف کند، خداوند عزوجل شش هزار حسنه برای او می نویسد و شش هزار گناه از او می آمرزد و شش هزار درجه به وی عطا می فرماید و شش هزار حاجت از او برآورده می سازد. سپس فرمودند: «قَضَاءُ حَاجَةِ الْمُؤْمِنِ أَفْضَلُ مِنْ طَوَافٍ وَ طَوَافٍ حَتَّى عَدَّ عَشْراً؛ گره‌گشایی از کار یک مؤمن، ده برابر این طواف فضیلت دارد!»
مصداق دیگری از عبادات فراهم کردن اسباب ازدواج جوانان است که این را هم می توان در محیط مسجد فراهم آورد با واسطه گری در این امر و معرفی خانواده های طرفین به یکدیگر؛ چنانچه در روایتی امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: هر فردی زمینه ازدواج مجردی را فراهم کند از افرادی است که خدا در روز قیامت به او نگاه [لطف آمیز] می کند. (الکافی، ج 5، ص 331)
مصداق دیگر عبادت همان خواندن نماز است اما به شکل زیباترش که جماعت می باشد که در این باب نیز بسیار سفارش شده است. گاها دیده می شود که در وقت نماز جماعت عده ای نماز خود را فرادی به جا می آورند و خود را از ثواب و پاداش عظیم نماز جماع محروم می سازند؛ امام صادق (علیه السلام) از پدر بزرگوارشان، رسول خدا نقل می‌کند:
«کسی که به قصد شرکت در نماز جماعت به سوى مسجد گام بر می‌دارد، خداوند متعال در مقابل هر گامى که بر می‌دارد، هفتاد هزار حسنه به او پاداش می‌دهد و به همین میزان نیز درجات وى بالا خواهد رفت. و اگر در چنین حالى بمیرد خداوند متعال هفتاد هزار فرشته را مأمور می نماید تا در قبر او به دیدار او رفته، وى را بشارت دهند و در تنهایی قبر انیس او بوده و تا روز قیامت برایش طلب آمرزش کنند»
به نقل از ابو بصیر: از امام صادق علیه السلام درباره علّت بزرگداشت مساجد پرسیدم . فرمود : «تنها از آن رو به بزرگداشتِ مساجد فرمان داده شده كه آنها ، خانه هاى خدا در زمین هستند.» (علل الشرائع: ص 318 ح 1 عن أبی بصیر ، بحار الأنوار: ج 84 ص 6 ح 78)
در صدر اسلام هم، در زمان نبىّ مکرّم اسلام(صلی الله و علیه وآله) و همچنین در زمان حکومت با برکت امیرالمؤمنین(علیه السلام)، مسجد مرکز همه تصمیم‌گیری‌هاى مهم و کارهاى بزرگ بود. نمى‌خواهیم از لحاظ وضع زمان، مسجد امروز را به مسجد کوفه زمان امیرالمؤمنین تشبیه کنیم؛ زیرا اقتضاهاى هر زمان متفاوت است. اما به‌طور کلّى مسجد مى‌تواند سرآغاز حرکات و برکات عظیمی در هر زمان باشند.
بنابراین قدر مساجد، خانه های خدا را بدانیم؛ غافل نباشیم از این پایگاه های ارزشمند، این خانه ها صاحب خانه ای عظیم دارد که همه ی کاره ی عالم است؛ صاحب خانه ای مهربان که در همه حال هوای بندگانش را دارد چه برسد وقتی که بنده ای عظمت او و خانه اش را حفاظت کند.
منابع:
سایت آیت الله مکارم شیرازی
صحبت های حجت الاسلام فرحزادی در برنامه سمت خدا
سایت آیت الله خامنه ای؛ بیانات در دیدار مردم قم- ۱۳۷۵/۱۰/۱
پرسمان
