اهمیت زیارت اربعین در روایات، در کلام استاد انصاریان

دارالعرفان / مفسر، محقق و پژوهشگر قرآن و معارف اسلامی گفت: زیارتی که سال‌هاست مردم با شور و حرارت بسیار در اربعین انجام می دهند و هر ساله بر آن افزوده می‌گردد چیزی جز خواست و اراده حق تعالی نیست.

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل مؤسسه علمی فرهنگی دارالعرفان، استاد حسین انصاریان ضمن تأکید بر اهمیت و فضیلت زیارت اربعین و راهپیمایی عزت آفرین زائران حسینی در یادداشتی که به شرح ذیل می باشد، این رویداد عظیم جهانی را تبیین کردند؛

بِسْمِ ‌اللهِ ‌الرَّحْمَنِ ‌الرَّحیم

امام حسین(ع)، عظیم‌العظمای عالم

نوشته‌ای را درباره حضرت سیدالشهدا از فیلسوف، حکیم و عارف بزرگی خواندم که در این نوشته از آن حضرت به «عظیم‌العظما» تعبیر کرده بود؛ بدین‌معنا که وجود مبارک حضرت سیدالشهدا در شأنیت و هویت خودش از هرچه انسان و شخصیت بزرگ در این عالم است، بزرگ‌تر و والاتر است. از زیارت وارث نیز همین معنا استفاده می‌شود و می‌توان تمام ارزش‌های حضرت آدم(ع) و انبیای اولواالعزم را در وجود مبارک امام حسین(ع) مشاهده کرد. همانا ایشان بنده‌ای خاص در درگاه الهی است که نه‌تنها جایگاه ویژه‌ای در این عالم دارد، بلکه در عالمِ بعد نیز از جایگاه ارزشمندی برخوردار است.

گریه انبیای الهی بر مصائب کربلا

در روایات رسیده از اهل‌بیت(ع) آمده که جبرئیل امین از همان زمان حضرت آدم(ع) از سوی پروردگار مأموریت یافت که حضرت سیدالشهدا را به حضرت آدم(ع) و همه انبیای الهی بشناساند و حادثه کربلا را به‌صورت مختصر برای آنها بازگو نماید. امین وحی نیز تمام پیامبران را از این واقعه آگاه نمود و همه آنها بر مصائب این امام مظلوم گریستند.

گریه ارض و سما بر امام حسین(ع)

البته تنها پیامبران الهی بر مصائب جانسوز کربلا نگریستند، بلکه اهل‌بیت(ع) هم در زمان ولادت امام حسین(ع) اشک ریختند و اندوهگین بودند. گریه بر آن حضرت هیچ‌گاه و در گذر زمان رنگ نباخته و کمرنگ نشده است و همواره دل‌های عاشق و مؤمن در رثای او گریه کرده‌ و به سوگ نشسته‌اند. وقایع کربلا و شهادت این امام و یاران ایشان به‌قدری سخت، غم‌انگیز و جان‌گداز بوده و هست که به فرموده امام زین‌العابدین(ع)، تمام موجودات ارضی و سماوی بعد از حادثه عاشورا برای آن حضرت گریستند؛ از همین امر نیز واضح و مبرهن است که گریه بر ایشان و حوادث جانسوز کربلا موضوعیت و قطعیت دارد و لذا از فرمایشات حضرت امام رضا و بعضی از ائمه(ع) می‌توان دریافت که گریه بر حضرت واجب است و نه مستحب. روایات بسیار مهمی دراین‌باره بیان شده که معتبرترین کتاب‌های ما - شیعه و غیرشیعه - نقل کرده‌اند.

سفارش ائمه(ع) به زیارت کربلا

آنچه که پس از گریه بر مصائب آن حضرت حائزاهمیت است و اولویت دارد، زیارت حضرت حسین(ع) است. امامان معصوم(ع) نسبت به زیارت امام حسین(ع) و یاران ایشان دستور اکید داده‌اند و سفارشاتی را به مؤمنان و عاشقان مکتب اهل‌بیت داشته‌اند. در این سفارشات آمده است: آنان که توان زیارت حضرت را دارند، فرقی نمی‌کند که در کدام نقطه از این کره خاکی زندگی می‌کنند، حتی اگر یکبار در طول عمرشان باشد، به زیارت این امام شهید بروند؛ و چنانچه برای آنها میسّر است، در سال به دفعات بروند و ایشان را زیارت کنند.

 همچنین در این روایات به ثواب عظیم زیارت قبر امام حسین(ع) و یاران آن حضرت به تناسب مکلّفین اشاره شده است. در برخی روایات چنین ذکر شده است: ثواب هر قدمی که زائر امام حسین(ع) از منزل خود تا حرم ابی‌عبدالله(ع) برمی‌دارد، حال هرمقدار فاصله که بین منزل و حرم باشد، با ثواب یک حج و عمره قبول‌شده برابری می‌کند؛ البته در برخی روایات نیز نود حج و عمره قبول‌شده و یا هزار حج و عمره قبول‌شده آمده و این اختلاف روایات به تفاوت معرفت و ظرفیت زائر بستگی دارد. گاهی زائر حرم آن حضرت از امامان معصوم(ع) است و گاهی مؤمنی با درجه والای معرفتی و گاهی نیز مؤمنی با درجه پایین‌تر ایمانی؛ لیکن نکته مهم و درخور توجه، سفارش و تأکید نسبت به سفر به کربلا و زیارت قبر ایشان است، نه‌اینکه امام را در منزل خود و با خواندن زیارت‌نامه آن حضرت زیارت کنیم. درحقیقت، مقصودِ ائمه زیارتی است که موجب زنده نگه ‌داشته‌شدن این حادثه جانسوز و دلخراش در ظرف جهان باشد. 

 این سفارشی نیست که تنها به زمینیان شده باشد و انسان‌ها به آن فرمان یافته باشند، بلکه در کتاب «کامل‌الزیارات» آمده است که هر شب هفتادهزار فرشته به امر خداوند متعال، در اول غروب به زیارت حرم حضرت می‌آیند و در اول فجر به عرش بازمی‌گردند. تعداد فرشتگان عرش الهی به‌قدری زیاد است که تا روز قیامت، فقط یکبار توفیق زیارت حرم ابی‌عبدالله(ع) نصیب آنان می‌گردد.

زیارت اربعین در روایات

اما آن زیارتی که پیغمبر اکرم(ص) و امامان معصوم(ع) به آن مکرراً و مؤکداً سفارش کرده‌اند، زیارت امام حسین(ع) در چهلمین روز شهادت آن حضرت و یاران باوفای ایشان است. زیارتی که سال‌هاست مردم با شور و حرارت بسیار در اربعین انجام می‌دهند. به‌راستی که این شور و حال زیارت در این روز و جمعیت گسترده‌ مردم به خواست و هدایت پروردگار متعال صورت گرفته و چنین گردهمایی در تاریخ بشر و بر روی کره زمین بی‌سابقه است. اجتماعی خاص و منحصربه‌فرد با هدفی معنوی و الهی که نظیری را برای آن در هیچ نقطه‌ای از دنیا نمی‌توان یافت.

این جمعیت میلیونی هرساله از سراسر جهان درکربلا گردهم آمده و مردمان این سرزمین چه مهمان‌نوازانی هستند و چه زیبا از زائران امام حسین(ع) پذیرایی می‌کنند؛ به‌گونه‌ای که هیچ زائری بدون پذیرایی نخواهد ماند و دراین‌خصوص نگرانی ندارد. بسیاری از ساکنان این سرزمین مقدس، خودشان تمکّن مالی چندانی ندارند و در زندگی خویش با مشکلاتی مواجه هستند؛ اما اینان در طول سال، مقداری از پولشان را برای زائران اربعین ذخیره کرده و در این روزها از مهمانان ویژه ابی‌عبدالله(ع) پذیرایی می‌کنند.

زوّار اربعین حسینی، مبلّغان دین الهی

حقیقتاً افرادی که به این‌شکل به پیاده‌روی اربعین می‌روند و آنان که به این گروه‌ها خدمت می‌کنند، دین الهی را در پرتو وجود ابی‌عبدالله(ع) تبلیغ می‌نمایند. شور و اشتیاق مردم در زیارت اربعین به‌‌جایی رسیده که چندسالی است ادیان گوناگونی مانند مسیحیان، زرتشتیان، و حتی گروهی از اهل‌تسنن نیز بدان جذب شده‌اند و هرساله خود را در روز اربعین حسینی به کربلا می‌رسانند. یقیناً اینان از ثواب زیارت امام حسین(ع) بی‌بهره نخواهند بود و چه‌بسا همین آمدن‌ها موجب آشنایی با دین حقیقی خدا باشد و امید است که روزی در پرتو حضورشان در اربعین حسینی در زمره پیروان مکتب اهل‌بیت(ع) قرار گیرند.

قتلگاه امام حسین(ع)، محل معراج ملکوتیان

خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: «سُبْحانَ الَّذي أَسْري‌ بِعَبْدِهِ لَيْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَي الْمَسْجِدِ الْأَقْصَي الَّذي بارَکْنا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آياتِنا إِنَّهُ هُوَ السَّميعُ الْبَصيرُ»؛ منزّه و پاک است آن [خدایی] که شبی بنده‌اش [محمّد(ص)] را از مسجدالحرام به مسجدالاقصی که پیرامونش را برکت دادیم، سیر [و حرکت] داد تا [بخشی] از نشانه‌هایِ [عظمت و قدرت] خود را به او نشان دهد؛ یقیناً او شنوا و داناست» (سوره اسراء، آیه 1).

طبق این آیه و نیز سوره مبارکه نجم، همانا معراج عوالم بالا برای انسان کامل و خلیفةالله الاعظم رخ داده که در بین زمینیان می‌زیسته است؛ اما روایتی از امام صادق(ع) در «کامل‌الزیارات» نقل شده که این کتاب از معتبرترین کتب در 1200سال گذشته است، ایشان در این روایت فرموده‌اند: همانا حسین ما قتلگاه خود را به معراجی برای ملکوتیان مبدّل کرد. تنها یک‌نفر از اهل زمین به معراج رفت که رسول گرامی اسلام(ص) بود، ولی هزاران‌هزار فرشته و ملک مقرب الهی از عالم ملکوت برای معراج به زیارت حرم ابی‌عبدالله(ع) می‌آیند.

پس شما ای زائران اربعین حضرت امام حسین(ع) بدانید که چه‌کار عظیمی توسط شما انجام می‌شود و این را نیز بدانید که با دست‌به‌دست هم دادن و ساختن جمعیتی چندمیلیونی از زائران اربعین، چه آثار پربرکتی را از خود به‌جا می‌گذارید. بی‌گمان، این آغاز راه است و جهان در آینده تحت تأثیر منش و رسالت سیدالشهدا(ع) و زائران آن حضرت قرار خواهد گرفت و به‌زودی چراغ دروغین ادیان و مکتب‌های غیرخدایی به‌وسیله طوفان ایمان به ابی‌عبدالله(ع) به خاموشی خواهد گرایید و چه‌بسا در همین اربعین، جهان آماده ظهور امام عصر(عج)، برپایی عدل جهانی و پذیرش مکتب حسینی گردد. انشاءالله.

باش تا صبح دولتش بدمد * * * کین هنوز از نتایج سحر است

حسین انصاریان

 اربعین 1439ق