دلبستگی به دنیا

دلبستگی به دنیا باعث زحمت انسان می شود
منظور از دنیا مجموعه اعتباریات، موجودات، مواد و حدوثی است که در عالم اتفاق می افتد؛ مجموع حوادث دنیا دارای چند کارکرد متضاد در انسان است.

امام علی(ع) می فرمایند روزگار بدن ها را کهنه و آرزوها را نو می کند، مرگ را نزدیک و خواسته ها را دور می سازد، کسی که به آن برسد ختسه می شود و کسی که به آن نرسد رنج می برد.
امام در این کلام به وضع دنیا و اثر متضاد آن اشاره می کند منظور از دنیا مجموعه اعتباریات، موجودات، مواد و حدوثی است که در عالم اتفاق می افتد؛ اعم از طبیعت و آسمان و زمین و حرکت افلاک، مجموع حوادث دنیا دارای چند کارکرد متضاد در انسان است که اهم آنها عبارت اند از:
نخست آنکه عالم و گذشت زمان چیزهایی را کهنه می کند و چیزهایی را نو می سازد، گذشت زمان، بدن انسان را کهنه می کند و این خاصیت عالم طبیعت است، اما در مقابل، آرزوها را نو و بیش تر می کند و این خاصیت عالم طبیعت است، و این که معروف است که هرچه انسان پیرتر شود آرزوهایش جوان تر می شود واقعیتی انکار ناپذیر است.
رابطه کهنه شدن جسم انسان با جوان شدن آرزوهای انسان بر این نکته استوار است که هرچه سن انسان بیش تر شود تجربیات افزون تر می گردد و این افزون تجربیات دامنه آرزوهایش را گسترش می دهد؛ مثلا یک بچه نمی داند که دنیا چه خبر است و انسان چه کارهایی را می تواند انجام دهد اما وقتی سنی از او گذشت راه های درآمد و انواع بهره برداری ها از زندگی را یاد می گیرد و به موازات آن آرزوهایش بیش تر و جوان تر می شود.
دوم، دو اثر متضاد دیگر دنیا این است که انسان را به مرگ نزدیک می کند ولی امیدواری ها او را افزایش می دهد و امیدهایش را دور می سازد. استعداد و آمادگی انسان برای بقا محدود است و هر لحظه یک گام به سوی مرگ نزدیک تر می شود« نفس المرء خطاه الی اجله» نفس های انسان گام های او به سوی مرگ است.
سوم، کسی که به این دنیا می رسد خسته می شود و کسی که دستش از این دنیا بریده می شود، به زحمت می افتد وقتی انسان به دنیا و به مقام و موقعیتی دست می یابد برایش مشکلاتی پیش خواهد آمد مثلا از مشکلاتش این است که وقت و بی وقت به سراغش می آیند و زمانی که دارای ثروت شود برای نگه داری آن مشکل پیدا می کند و افراد فراوانی به عنوان درخواست مساعدت سراغش می آیند و او را در تنگناهایی قرار می دهند.
نکته قابل توجه این که این طبیعت و خاصیت دنیا که بیان شد برای افراد معمولی است در مورد اولیایی الهی فقط بدنشان کهنه می شود اما آرزوها و آمال آنها چیز دیگری است آن ها به دنیا دلبستگی ندارند که دلبستگی به دنیا بخواهد باعث زحمت آن ها شود.

منبع: درس های اخلاق حضرت آیت الله مکارم شیرازی