در طول تاریخ بشریت پیامبران زیادی مأموریت داشتند تا بشر را به سوی نور رهنمون کنند. در هر برهه ای از زمان بشر به طرق مختلف با ایشان برخورد نمود. یکی را در آتش سوزاند، یکی را به تمسخر گرفت و دیگری را دیوانه خواند و آن یکی را تکذیب نمود. این روند در مورد امامان نیز اجرا شد و جز گروه اندکی به آنها ایمان نیاوردند و حاکمان جور یازده نور را به شهادت رساندند و اینک تنها یک منجی و هادی برای بشر باقی مانده است و راه نجات دیگری برای بشر متصور نیست . حال درد بزرگ جامعه بشر این است که به غیبت تنها منجی اش دچار شده، چرا؟!
علت وقوع این حادثه تلخ چه می تواند باشد؟
آیا حکمت خداوند اقتضا می کند که بشر را در تاریکی ها رها کند؟
پاسخ های گوناگونی می توان به این سوال ها داد:
1. غیبت سری از اسرار الهی
برخی از روایات غیبت را سرّی از اسرار الهی می دانند و حکمت آن را نزد خدا ، که از بندگان پوشیده شده و تا بعد از ظهور حضرت حجت (عج) روشن نخواهد شد.
جابر از رسول خدا پرسید: آیا قائمی که از فرزندان توست غیبت دارد؟ حضرت فرمود: به خدا سوگند! چنین است ، تا در آن غیبت، مؤمنان باز شناخته شده و کافران نابود شوند. ای جابر ! این امر، از امور الهی و سری از اسرار ربوبی و مستور از بندگان خداست. (کمال الدین و تمام النعمه/ج1/باب 25/ ح 7)
2. ترس از کشته شدن
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: برخداوند لازم است که بندگانش را امتحان کند. آن موقع است که اهل باطل، تردید خواهند کردحضرت (عج) در پرده غیبت قرار گرفتند تا جان شان حفظ شود چرا که دشمنان در پی کشتن ایشان هستند. در تاریخ ذکر شده که بنی عباس از روایات اسلامی فهمیده بودند که کسی در خاندان پیامبر (صلی الله علیه و آله) به دنیا می آید تا حکومت ستمکاران را نابود کند . از این رو بسیار در پی ایشان بودند تا وی را بیبند و بکشند. (کمال الدین و تمام النعمه/ ج 2/باب 32/ ح51) امام صادق (علیه السلام) از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نقل می کنند: آن جوان ناچار باید غایب شود. عرض کردند: یا رسول الله(صلی الله علیه و آله) برای چه غیبت می کند؟ فرمود: می ترسد او را بکشند. ( بحار الانوار/ ج52/ ص 90/ ح1)
3. به گردن نداشتن بیعت ظالمان
این امر نیز از مصالح غیبت است که حضرت مهدی (عج) ناچار نشود تا پیش از ظهور ، از راه تقیه، با زمامداران و حاکمان جور بیعت کند از این رو، وقتی ظهور می کند بیعت کسی بر گردنش نیست.
ابو بصیر از امام صادق (علیه السلام) نقل می کند: صاحب این امر ، ولادتش بر این خلق پنهان است ؛ تا چون ظهور کند. بیعت احدی بر گردنش نباشد. (کمال الدین تمام النعمه/ ج2/ باب/ 44/ ح 6)
4.آزمودن و غربال انسان ها
آزمایش یکی از سنت های الهی در فراز و نشیب زندگی است تا مقدار استواری آنها سنجیده شود. غیبت امام عصر (عج) یکی از آزمون های دشوار است تا دینداران شناخته نشوند و به آنچه سزاوارند برسند.
اگر شیعیان ما، که خداوند در انجام طاعت موفق شان بدارد در وفا کردن به عهد ما، همدل و وفادار بودند یک لحظه ملاقات ما از آنها به تاخیر نمی افتاد و ما را از آن ها پوشیده نمی دارد
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: برخداوند لازم است که بندگانش را امتحان کند. آن موقع است که اهل باطل، تردید خواهند کرد. (بحار الانوار / ج 52/ ص 130/ ح26)
5. تأدیب مردم
شک نعمت نعمتت افزون کند کفر نعمت از کفت بیرون کند
ناسپاسی انسان در نعمت الهی و کفران آن باعث محرومیت آن ها می شود. نعمت ولایت و امامت نیز نعمت بی بدیلی است که ناسپاس بودن در مورد آن موجب محروم شدن انسان از رهبری الهی خواهد شد.
امام باقر (علیه السلام) می فرمایند: وقتی خداوند همراهی و همنشینی ما را برای قومی خوش ندارد، ما را از میان آنها برگیرد .(علل الشرایع/ ص 244/ باب 179/ ح 2)
اما ورای همه ی این دلایل می توان سبب اصلی غایب شدن امام از انظار مردم را خود مردم دانست . چنانچه خواجه نصیر در تجرید الاعتقاد نیز همین امر را علت اصلی غیبت می داند. حضرت حجت(عج) نیز در نامه ای به شیخ مفید بیان نمودند که عدم همدلی و وفاداری شیعیان باعث غیبت ایشان است:
اگر شیعیان ما، که خداوند در انجام طاعت موفق شان بدارد در وفا کردن به عهد ما، همدل و وفادار بودند یک لحظه ملاقات ما از آنها به تاخیر نمی افتاد و ما را از آن ها پوشیده نمی دارد. (بحار الانوار/ ج 53/ ص 176)
فرهنگ خیانت و خمودگی در بین مردم نیز باعث اصلی غیبت و محرومیتشان از وجود امام و تاخیر افتادن ظهور حضرت (عج) است. چرا که ظهور در محیطی محقق خواهد شد که مجاهدت ، ایثار و بستر گسترده ی قدرت و اعتماد وجود داشته باشد . بشر با وجود قدرت و حکومت دچار رخوتی است که گویی به غیبت امام خویش عادت نموده . در جایی که افراد شاخص یک جامعه دست به خیانت می زنند و عهد شکنی می کنند امام (عج) با تکیه بر کدام نیروز قیام کند؟!
چنانچه اگر مردم از خود بی لیاقتی نشان نمی دادند و معصوم را کنار نمی زدند و آماده پذیرش وی بودند غایب نمی شد!!
منبع : پایگاه تبیان
