درباره‏ى وداع ماه رمضان

از دعاهاى امام عليه السلام است درباره ى وداع ماه رمضان

•    خدايا،اى كه در عوض احسان پاداش نخواهى.
•    و هرگز از بخشش و دهش پشيمان نباشى.
•    اى كه به بنده ات به برابر مزد ندهى و پيش از آن كه سزد در كفش نهى.
•    احسانت بى سابقه و عفوت از سر تفضل بود، كيفرت عين عدل، و تقديرت همى نيك باشد.

•    اگر عطا كنى تحفه ات به منت نيالايى. و اگر محروم نمايى حرمانت جور به شمار نيايد.

•    هر كه تو را شكر كند پاداشش دهى با آن كه تواش سپاس الهام نموده اى.
•    هر كه تو را ستايد جزاى خيرش دهى با آن كه تو خود تعليمش داده اى.
•    عيب كسان را مى پوشانى و اگر مى خواستى رسوايش مى كردى و بر آنان عطا مى كنى كه اگر اراده مى كردى محرومش مى ساختى؛ با آن كه هر دو سزاوار و حرمانند. ولى تو اى خدا كردارت بر پايه تفضل بنا نهادى و قدرتت را بر اساس عفو جارى ساخته اى.

•    با گنه پيشگان به بردبارى روبه رو شوى، و به كسانى كه سر آن دارند كه به خويش ستم كنند مهلت دهى باشد كه با اين مدارا به سويت بازگردند و در مؤاخذشان نمى شتابى بادا كه روى به تو آرند. تا آن كه لايق هلاك است گرفتار عذاب نگردد، و آن كه سزاوار فلاكت است به آن دچار نشود، مگر پس از اين كه عذر بسيار به او داده باشى و حجت بى شمار بر او داشته باشى، كه اين لطفى از سرچشمه عفو تو باشد اى بخشنده بزرگوار و تحفه اى است از گنج عطوفتت اى بردبار.

•    تو همانى كه براى بندگانت درى به سوى عفوت برگشوده اى، و توبه اش ناميدى و بر آن از قرآنت آياتى برنهاده اى تا كسى آن در را گم نكند و فرموده اى كه خجسته باد نامت: «به سوى خدا توبه اى پاك و خالص كنيد باشد كه پروردگار گناهانتان را ناديده انگارد و شما را به بهشتى كه جوى ها در آن جارى است داخل نمايد.»؛

•    روزى كه خداوند، پيامبرش و مؤمنانى كه با اويند خوار نكند؛ آنان كه نور ايمانشان از پيش رو و سمت راستشان درخشان است و يك صدا مى گويند: پروردگارا نور ما را كامل گردان و ما را ببخشاى كه بى گمان تو بر همه چيز توانايى». پس آن كه از ورود به چنين سرايى پس از برگشودن آن و نشان نهادن بر آن غفلت ورزد چه عذرى تواند آورد؟

•    خدايا، تويى كه در معامله با بندگانت سود كردنشان را بر خود بايسته كرده اى و به گاه روى آورد به آستانت كاميابى شان و افزون به بهره شان اراده نموده اى، و فرموده اى كه فرخنده و فرهمند باد نامت: «هر كه نيكى كند مزدش ده برابر بود و آن كه بدى مرتكب شود كيفرش تنها همانند آن باشد».

•    و نيز فرموده اى: «داستان كسانى كه اموالشان در راه خدا انفاق مى كنند مانند دانه اى است كه هفت خوشه به بار آورد كه هر كدام داراى صد دانه باشد. خداوند به هر كه بخواهد پاداش دو چندان مى دهد» و هم چنين فرموده اى: «كيست كه به خداوند وام نيكويى دهد تا خداوند آن را به چندين برابر به او بازگرداند». و مانند اين آيات كه در قرآن درباره دو چندانى پاداش نيكوكاران نازل كرده اى.

•    خدايا، تو آنى كه بندگانت را از پرده غيب، پيام فروفرستادى، و با دعوت خود كه سود آنان را دربردارد بر امورى هدايت كردى كه اگر از آنان پنهان مى داشتى ديدگانشان آن را نمى ديد و گوش هايشان آن را نمى شنيد و خردهايشان هرگز به آن نمى رسيد. فرموده اى «مرا ياد كنيد تا شما را ياد كنم و شكر مرا به جاى آوريد و ناسپاسى مكنيد» و فرموده اى «سوگند كه اگر شكر كنيد بركت همى افزايم و اگر ناسپاسى كنيد عذابم سخت گران بود».

•    و فرموده اى: «مرا بخوانيد تا اجابت كنم شما را، آنان كه از عبادتم روى برتابند به زودى ذليلانه به جهنم رهسپار شوند». پس نيايشت را عبادت و ترك آن را سركشى ناميده اى و مردمان را در صورت ترك آن به سقوط ذلت بار در جهنم تهديد كرده اى.

•    پس خدايا آنان تو را به نعمتت ياد كردند و بر احسانت سپاس گزاردند، و به فرمانت تو را خواندند و براى دستيابى به احسان بيشتر در راه تو صدقه دادند تا اين كار مايه نجاتشان از خشمت و سبب نيل به خشنودى ات باشد.

•    خدايا، اگر آفريده اى ديگرى را آن سان كه تو بندگانت را راه مى نمايى راه مى نمود از او به نيكوكارى ياد مى كردند و به ولى نعمتى آفرين مى گفتند و به هر زبانش مى ستودند. پس خدايا، ستايش تنها تو را سزد تا آن گاه كه راهى براى ستودنت باشد، و لطفى براى ستايشت برجاى ماند، و در خور بيان آن معنايى تواند.

•    خداوندا، اى كه با احسان خويش بندگان را توفيق ستودنت داده اى و آنان را غرقه درياى نعمتت ساخته اى، شگفتا! چه آشكار است نعمتت در ميان ما، و چه سرشار است احسانت بر ما، و چه ممتاز است نيكى ات به ما.

•    خدايا، ما را به دينت كه برگزيده اى، و آيينت كه پسنديده اى ره نمودى، و به طريق بندگى ات كه آسانش نموده اى هدايت فرمودى، و ما را به راه تقرب به درگاهت و رسيدن به گنج كرامتت بينا ساختى.

•    بار خدايا، تو ماه رمضان را از تكاليف ممتاز و از واجبات ويژه قرار دادى و آن ماهى است كه در ميان ماه ها ويژگى ديگرى بخشيده اى، و از تمامى اوقات و زمان ها آن را برگزيده اى، و بر همه ايام سال برترش ساخته اى زيرا كه در آن قرآن و نور فروفرستادى، و بر ايمان مردم درش چند برابر افزودى، و روزه دارى را در آن واجب كردى، و خواهان برپاى داشتن عبادتت شدى، و شب قدرش را كه برتر از هزار ماه است گرامى داشتى.

•    سپس با عبادت اين ماه، ما را بر ديگر امت ها برترى بخشيدى و به فضل و كرمت تنها ما را از ميان اقوام براى اين ماه برگزيدى، پس ما به فرمانت روزهايش را روزه گرفتيم و به يارى ات شب هايش به عبادت برخاستيم، و با روزه و نمازش به دنبال رحمتت كه برايمان منظور داشته اى بوديم و آن را وسيله اى براى كسب پاداشت ساختيم، خداى من، تو به دادن آنچه از آستانت تمنا شود توانايى و آنچه از گنج كرمت تقاضا شود بخشاينده اى، و به آن كه تقربت جويد همى نزديكى.

•    خدايا، اين ماه در ميان ما بس ستودنى زيست و با ما به نيكويى بسيار همرهى كرد، و ما را به گران بهاترين سود جهانيان بهره مند نمود سپس با پايان يافتن و به سر آمدن زمانش و برچيده شدن بساط ايامش از ما جدا شد.

•    و ما او را بدرود مى گوييم بسان بدرود كسى كه فراقش بر ما بس گران است و هجرانش مايه وحشت اندوه بيكران است؛ مانند وداع با كسى كه برايش بر عهده ما پيمانى است كه بايد نگاه داريم و حرمتى كه بايد رعايت نماييم، و حقى كه بايد ادايش كنيم. و اينك ما اين گونه او را وداع مى گوييم: بدرود اى ماه بزرگ خداوند، و اى عيد دوستان پروردگار.

•    بدرود اى ارزشمندترين زمان براى همراهى، و اى بهترين ماه در تمامى دوران.

•    بدرود اى ماهى كه در آن آرزوها دست يافتنى گردد، و اعمال شايسته در آن گسترده شود.

•    بدرود اى همدمى كه تا هستى ارج و ارزشت بسيار است، و جدايى ات برايمان فاجعه بار، و مايه اميدى هستى كه هجرانش بسى ناگوار.

•    بدرود اى هم نفسى كه به گاه آمدن انس و شادى آفريدى و به هنگام رفتن هراسانمان ساختى.

•    بدرود اى هم سايه اى كه در كنارت قلب هايمان رقت آورد، و گناهانمان كاهش يافت.

•    بدرود اى ياورى كه ما را در نبرد با شيطان يارى داد، و اى همراهى كه راه هاى نيكى را هموار ساخت.

•    بدرود اى كه در تو آزادگان از عذاب الهى چه بى شمارند، و آنانى كه حريم حرمتت را پاس مى دارند چه خوشبختند.

•    بدرود كه چه بسيار گناهان را كه زدودى، و چه پرشمار عيب ها را كه پوشاندى.

•    بدرود اى ماهى كه چه دير باز و پردرنگ بودى بر تبهكاران، و چه پرشكوهى در دل مؤمنان.

•    بدرود اى ماهى كه هيچ زمانى همتايش نباشد.
•    بدرود اى كه از هر نظر مايه سلامت بودى.
•    بدرود اى كه نه در مصاحبت تو ناخوشايندى بود، و نه در معاشرتت ناپسندى.

•    بدرود اى ماهى كه با بركات بر ما درآمدى و از ما زنگاره هاى پليدى گناهان پيراستى.

•    بدرود اى ماهى كه وداع با تو نه از سر انزجار است و ترك روزه ات نه از روى ملال.

•    بدرود اى كه پيش از آمدنت دل در آرزويت بستيم و اينك در اندوه فراقت نشستيم.

•    بدرود كه چه بسيار بدى ها كه به بركت تو از ما دور شد و چه بى شمار خوبى ها كه به واسطه تو بر ما ارزانى شد.

•    بدرود تو را و شب قدر را كه از هزار ماه برتر است.
•    بدرود اى كه ديروز چقدر به تو دل بسته بوديم و فردا چقدر در آرزويت نشينيم.

•    بدرود تو را و فضيلت را كه از آن محروم گشتيم و آن نعمت هايت كه ديگر تمام شد و ما به سادگى از كنارشان گذشتيم.

•    بار خدايا، ما اهل اين ماهيم كه بدان شرافتمان بخشيدى، و به فضلت ما را در آن توفيق درك آن دادى آن گاه كه تيره بختان قدرش ندانستند و از فضيلتش با شقاوتشان محروم شدند.

•    خدايا، اين تويى كه معرفت اين ماه را به عهده گرفتى و ما را برايش برگزيدى و به آيين آن هدايت نمودى. ما به يارى تو به روزه اش و عبادتش برخاستيم، با آن كه به كوتاهى در آن اقرار داريم و اندكى از بسيار به جا آورديم.

•    بار خدايا، ستايش تنها تو را سزد، اينك اقرار به بدكردارى و اعتراف به كاهلى خويش داريم، و تنها به درگه تو از كرده مان پشيمانى آريم، و پوزش راستينى بر زبان رانيم پس تو خود به جاى كاهلى مان در اين ماه اجرى عطايمان نما تا فضيلت گرانبهاى اين ماه را كاملا دريابيم، انواع گنج هايى كه آرزويش را داريم پاداش گيريم.

•    خدايم، عذر ما را بر كوتاهى در اداى حقت در اين ماه جامه قبول بپوشان، و عمرى كه در پيش روى داريم به ماه رمضان آينده برسان، و آن گاه ما را در به جاى آوردن عبادتت آن سان كه مى سزد موفق گردان، و ما را آن چنان كه سزاوارى به طاعتت بگمار، و به اعمال شايسته كه جبران بايسته هاى اين ماه رمضان و آن ديگر كند موفق دار.

•    خداوندا، در اين ماه اگر لحظه اى لغزش يا خطا كرديم، يا به ورطه گناهى درافتاديم يا در اين ماه خواسته يا ناخواسته مرتكب خطايى شديم، و ستمى بر خود روا داشتيم يا حرمت ديگرى شكستيم، پس بر محمد و خاندانش درود فرست و با ستاريتت عيب هاى ما را بپوشان، و با عفوت گناهان ما را ببخشاى، ما را در برابر ديدگان ملامت گران مگذار، و زبان نكوهش كنندگان بر ما مگشاى، ما را به كارى گمار كه مايه زدودن آنچه در اين ماه از ما نپسنديده اى شود و كفاره آن گردد؛ به مهربانى ات كه پايانى ندارد و احسانت كه هرگز كاستى نشايد.

•    بار خدايا، بر محمد و خاندانش درود فرست و خسران رفتن ماه رمضان را برايمان جبران نماى، و روز عيد فطر را بر ما مبارك فرماى، و آن را از بهترين روزهاى زندگانى مان كه بر ما گذشته و عفو تو را برايمان به ارمغان آورده و مايه زدودن گناهمان گشته ساز. و گناهان پنهان و آشكار ما را بيامرز.

•    پروردگارا، با پايان يافتن اين ماه، گناهكارى ما را ديگر پايانى ده، و با رفتن آن ما را از ورطه خطاكارى از اين پس رهايى ده. ما را از نيك بخت ترين اهل اين ماه، و پرنصيب ترين آنان، بهره مندترين ايشان گردان.

•    خدايا، هر كه حق اين ماه را به نيكى رعايت كرد، و حرمتش را به خوبى پاس داشت و به احكامش چنان كه شايسته است پرداخت و از گناهان به خوبى خود را دور ساخت و به اعمالى كه مايه قربت و سبب خشنودى ات، و موجب نزول رحمت توست تقرب جست، همانند آنچه به او بخشيده اى از كرمت به ما نيز عطا فرماى و چندين برابرش از كان فضل و نعمتت به ما ارزانى نماى، كه فضل تو هرگز كاستى نيابد و گنجينه هاى دارايى ات بى گمان پايانى ندارد بلكه همى افزون و سرشار شود؛ چون گنج خانه هاى احسانت دستخوش فنا نشود و داد و دهشت پيوسته مهيا و گوارا بود.

•    خداوندا، بر محمد و خاندانش درود فرست و براى ما پاداشى به سان پاداش روزه داران و عابدان درگاهت در اين ماه تا جهان باقى است در نظر گير و ثبت فرماى.

•    خدايا، ما در اين روز عيد فطر كه آن را براى مؤمنان عيد و مايه سرور قرار داده اى و براى اهل دينت روز همايش و هم يارى گردانيده اى از هر گناهى كه مرتكب شده ايم، يا كار بدى كه پيش تر كرده ايم، يا انديشه بدى كه در دل داشته ايم، به سوى تو توبه مى كنيم به سان توبه كسى كه آهنگ بازگشت به گناه در دل ندارد، و بعد از آن ديگر هرگز به خطاكارى دست نيازد، توبه اى كه خالص و پاك از هر شك و ترديدى باشد، پس خدايا توبه مان بپذير، و از ما خشنود باش و ما را بر آن ثابت قدم دار.

•    خداوندا، بيمناكى از عذابت كه به آن تهديد كرده اى و دل خوشى به ثوابت را كه به آن بشارت داده اى چنان نصيبمان نماى تا از هم اينك لذت آنچه از تو خواسته هايم و اندوه آنچه از آن به تو پناه آورده دريابيم.

•    ما را در آستانت از توبه كاران گردان كه بر خود محبت و مهرورزى ات به ايشان لازم كرده اى، و از آنان بازگشت به بندگى ات پذيرفته اى اى خدايى كه از همه دادگران دادگرترى.

•    بار خدايا، پدران و مادران و هم كيشان ما را هر كه در گذشته و هر كه در آينده تا روز قيامت آيد بيامرز.

•    خداوندا، بر محمد، پيامبرمان، و خاندانش درود فرست آن سان كه بر فرشتگان آستانت درود فرستادى. بر او و خاندانش درود فرست آن چنان كه بر ديگر پيامبرانت درود فرستادى و بر او و خاندانش درود فرست آن گونه كه بر بندگان شايسته ات درود فرستاده اى، بلكه برتر از آن درودها، اى پروردگار جهانيان، درودى كه بركتش به ما نيز رسد و سودش شامل حالمان گردد، و در پرتوش دعايمان اجابت شود كه بى گمان تو كريم ترين كسى باشى كه به سويش روى آورند و بى نيازترين كه به او توكل شود و بخشنده ترين كه از وى درخواستى شود و تو بر هر كارى توانايى.