قرآن روشنگر، ظلمتها
و جعلته نورا نهتدى من ظلم الظلالة و الجهاله باتباعه .
خداوند! قرآن را نورى قرار دادى كه ما در پرتو پيروى از آن ظلم گمراهى و جهالت برهيم و ره به هدايت بريم .
قرآن شفابخش حقجويان
و جعلة ... شفاء لمن انصت التصديق الى استماعه .
خداوند! قرآن را مايه شفا قرار دادى براى كسى كه براى پذيرش حق بدان گوش فرا دهد.
قرآن ملاك تشخيص حق
و جعلته .. ميزان قسط لا يحيف عن الحق لسانه . (530)
خداوند! قرآن را ترازوى قسط و ملاك سنجش عدل و درستى قرار دادى ، ترازويى كه شاهينش از حق درستى در نمى گذرد.
حقايق قرآن ، نيازمند مفسرى الهى
اللهم انك انزلته على نبيك محمد - صلى الله عليه وآله - مجملا و الهمته علم عجائبه مكملا. (531)
خداوند! قرآن را بر پيامبرت محمد - صلى الله عليه وآله - بهگونه اى مجمل فرو فرستادى و آگاهى به شگفتيهاى نهفته در قرآن را به صورت كامل ، به پيامبرت الهام كردى .
امامان (عليه السلام ) وارثان علم پيامبر (صلى الله عليه وآله )
امامان - عليه السلام -، و فضلتنا على من جهل علمه .. (532)
خداوند! ما خاندان پيامبر - صلى الله عليه وآله - را وارثان علم قرآن همراه با تفسير آن قرار دادى و در پرتو اين دانش ما را بر كسانى كه از چنين دانشى محرومند، برترى بخشيدى .
امامان ، گنيجه داران معارف قرآن
اللهم فكما جعلت قلوبنا له حملة و عرفتنا برحمتك شرفه و فضله ، فصل على محمد الخطيب به و على آله الخزان له . (533)
بارالها! آن گونه كه قبلهاى ما را حامل علوم قرآن قرار دادى و فضل و شرافت قرآن را به لطف خويش به ما لطف خويش به ما شناساندى ، بر محمد - صلى الله عليه وآله - كه هماره زبانش به قرآن را به لطف خويش به ما شناساندى ، بر محمد - صلى الله عليه وآله - كه هماره زبانش به قرآن گويا بود، درود فرست ، و همچنين بر خاندان محمد - صلى الله عليه وآله - كه گنجينه داران قرآن علوم قرآنى اند.
خاندان پيامبران - صلى الله عليه وآله - رهبران خلق به سوى خدا
اللهم ... و انهجت باله سبل الرضا اليك . (534)
خداوند! به وسيله خاندان پيامبر - صلى الله عليه وآله - راهها رضا و خشنودى را كه به سوى تومنتهى مى شود، آشكار ساختى و بندگانت با پيروى از خط خاندان مى توانند رضا و خشنودى تو را به دست آورند.
خاندان پيامبر - صلى الله عليه وآله -، بر گزيدگان خدا
رب - صل على اطائب اهل بيته الذين اخترتهم لا مرك و جعلتهم خزنه علمك ، و حفظة دينك ، و خلفاءك فى ارضك . (535)
((پروردگار! بر پاكيزه گان از خاندان پيامبر - صلى الله عليه وآله - ائمه معصومين - عليه السلام - درود فرست ؛ آنان كه براى امر دين انتخابشان كرده اى و ايشان را خزانه داران علمت و حافظان دينت و جانشينان خويش در زمين قرار داده اى .
خاندان پيامبر - صلى الله عليه وآله -، پاكيزگان از گناه
و طهر تهم من الرجس و الدنس تطهرا بارادتك . (536)
پروردگار! تو خاندان پيامبرت را به اراده خويش از هر پليدى و ناپاكى ، منزه ساختى .
فلسفه تداوم امامت
اللهم انك ايدك دينك فى كال اوان بامام اقمته علما لعبادك ، و منارا فى بلادك .
خداوندا! تو اى كه براستى در هر فصلى از روزگاران ، دين خويش را به وسيله امام و پيشوايى كه خود را براى مردمان نصب كرده اى ، يارى كرده و ان امام را در جغرافياى زمين مايه روشنى و روشنگرى قرار داده اى .
از اين فراز دعاى امام سجاد - عليه السلام - فلسفه ضرورت تداوم امامت و رهبرى دينى استفاده مى شود، زيرا به فرموده آن امام هر روزگارى نيازمند پيشوا و امامتى الهى است . و آن رهبران بايد منتسب به خداوند و تاءييد شده از سوى او باشد تا بتوانند با نور هدايت خويش خلق را به سوى ارزشهاى دينى دعوت كنند و به آنان تجمع بخشند.
فلسفه لزوم اطاعت از امام - عليه السلام -
بعد ان وصلت حبله بحبلك و الذريعة الى رضوانك و افترضت طاعته ، و حذرت معصيته ...
خداوندا! (امامان معصومين - عليه السلام - را براى هدايت مردم گمارى ) پس از اين كه ريسمان آنان را به ريسمان خويش پيوند زدى (و رابطه الهى ميان ايشان و خودت برقرار كردى تا آنان از حد انسانهاى معمولى فراتر آيند و شايستگى رهبرى و هدايتگرى را پيدا كنند) و اين چنين ، امامان - عليه السلام - را وسيله راهيابى به خوشنودى خود و بهشتى قرار دادى و اطاعت از ايشان را واجب ساختى و خلق را از مخالفت با ايشان بر حذر داشتى .
عارفان به مقام ائمه معصومين - عليه السلام -
اللهم صل على اءوليائهم المعترفين بمقامهم ، المتبعين منهجهم ، المقتفين آثارهم ، المستمسكين بعروتهم ، المتمسكين بولايتهم ...
خداوندا! بر دوستان خاندان پيامبر - صلى الله عليه وآله - درود فرست ؛ آنان كه به جايگاه و منزلت امامان - عليه السلام - اعتراف دارند، راه ايشان را پيروى مى كنند، آثار و نشانه هاى معصومين را پى مى گيرند، به ريسمان (محبت و معارف ) آنان چنگ مى زنند، به ولايتشان تمسك مى جويند، به پيشوايى و امامتشان اقتدا مى كنند، در برابر فرمان ايشان تسليمند، در راه طاعتشان تلاشگرند، و در انتظار روز پيروزى و حاكميت آنان ظهور صاحب الزمان - عليه السلام - به سر مى برند، چشم به سوى ايشان دوخته اند.
بر اينان درود فرست ؛ درودهايى پايدار، پاكيزه و بالنده در هر بامداد و شبانگاه . در اين عبادتهاى نيايشى ، امام سجاد - عليه السلام - مغز ولايت و مفهوم شيعه بودن و آرمان مقدس حاكميت معصومان را به نسلها با زبان نيايش تعليم دادن و تلقين كرده است و ميان محبت و عمل آرمان پيوندى ژرف پديد آورده است .
ارجمندى شيعه ، در نگاه امام - عليه السلام -
و سلم عليهم و لى ارواحهم و اجمع على التقوى امرهم ، و اصلح لهم شوونهم وتب عليهم ، انك التواب الرحيم ، و خير الغافرين ، و اجعلنامعهم فى دارالسلام برحمتك يا ارحم الراحمين . (537)
خداوند! بر دوستان اهل بيت - عليه السلام - و بر روح آنان سلام فرست ، كارهايشان را بر محور تقوا و پرهيزكارى سامان بخش و شؤ ون مختلف زندگى آنان را اصلاح كن و بر آنان لغزشهايشان ره ببخشاى ، زيرا تو بسيار توبه پذير زيرا تو بسيار توبه پذير و رحمت آفرينى و بهترين بخشاينده اى .
خداوند! ما را در دارالسلام همراه با دوستان اهل بيت قرار ده ! اى مهربانترين مهرابانان !
آرمانهاى متعالى ، در مكتب انتظار
اللهم فاوزع لواليك شكر ما انعمت به عليه ... و آته من لدنك سلطنا نصيرا و افتح له فتحا يسيرا و اعنه بركنك الاعز، واشدد ازره ...
خداوند! به ولى خويش آن امامى كه در هر زمان حضور دارد و زمان خالى از وجود او نيست روح شكر در برابر نعمتهايت را الهام كن ... و از جانب خويش به او نيرو توانى چشمگير عنايت كن . درهاى مشكلات را به آسانى برايش بگشا و با اركان شكست ناپذير خويش او را يارى ده و توانش را فزونى بخش ..
و اقم به كتابك و حدودك و شرائعك و سنن روسلك .
خداوند! به وسيله ولى خويش امام عصر (ع ) احكام و قوانين و معاوفت قرانت رابر پا دار و شريعتها و سنتها رسولت را پايدارى بخش .
و احى به مااماته الظالمون من معالم دينك
خداوند! آن ارزشهاى دينى ونشانه هاى بارزى را كه ظالمان ميرانده اند، به وسيله ولى خويش امام عصر (ع ) زنده گردان !.
احى به مااماته الظالمون من معالم دينك .
خداوند! زنگار ستم را، آن زنگار نشسته بر سيماى تابناك شريعت الهى را به وسيله امام عصر - عليه السلام - از چهره شريعت بزايى !
و اجل به صداء الجوار عن طريقتك
(خداوند! زنگار ستم را، آن زنگار نشسته بر سيماى تابناك شريعت الهى را به وسيله امام عصر - عليه السلام - از چهره شريعت بزداى !
و ابن به الظراء من سبيلك .
سختيها و دشواريهاى راه خويش را به وسيله او بر طرف گردان !
و ازل به الناكبين عن صراطك
عدول كنندگان از طريق ايمان و دين و شريعت را به وسيله امام عصر - عليه السلام - از ميان بردار!
و امحق به بغاة قصدك عوجا (538)
آنان را كه بدخواه دينند و براى راه راست ، كجى و ناهموارى آرزو مى كنند، به وسيله امام عصر - عليه السلام - نابود گردان !
اگر توجه شود كه امام سجاد - عليه السلام - در چه شرايطى اين دعاها و درسهاى زمزمه گونه اى را به گوش پيروان خود مى رسانده است ، بروشنى اين نتيجه آشكار خواهد شد كه امام سجاد - عليه السلام - با وجود اين كه به طور علنى به تحقير قواى رزمى عليه حاكميتهاى جائر زمانش نپرداخته است ولى در تعاليم خود بنيان انديشه ظلم ستيزى و اعتقاد به حاكميت دين و ضرورت رهبرى پيشواى الهى و اهداف و برنامه هاى حكومت اسلامى را پى ريخته و از سوى ديگر ماهيت دين ستيز و فسادگر و ستم پيشه حاكمان زمان خويش را اعلام داشته است . و اينها چيزهايى نبود كه شيعيان و هواداران او از نيايشهاى آن حضرت استشمام نكنند و درس نگيرند.
هواداران امام - عليه السلام - شرايط آن حضرت را درك مى كردند و راز و رمز سخنان او را بآسانى در مى يافتند.
امام سجاد - عليه السلام - با اين جملات ، آرمان انتظار را در جهت دين خواهى و ديندارى و ظلم ستيزى و عدل گسترى ، هدايت مى كرد به باورهاى شيعه جهتى بايسته مى بخشيد . چنان كه امروز ما نيازمند آنيم كه روح ولايت و انتظار را از فرو افتادن در وادى رخوت و تكليف گريزى و بى تفاوتى دور ساخته و به وادى واقعيتهاى زنده زندگى دينى و اجتماعى سوق دهيم .