امام سجاد در روز عاشورا
در زمينه وضعيت جسماني حضرت سجاد عليه السلام در روز عاشورا نقلهاي تاريخي متفقند که آن حضرت در اين روز دچار بيماري شديدي بودند، به صورتي که مطلقاً از امکان حضور در نبرد برخوردار نبوده و در خيمه مخصوص استراحت مي کردند و حضرت زينب سلام الله عليها مرتب از ايشان پرستاري مي نموده اند و حالشان طوري بوده که حتي نمي توانستند در مقابل پاي پدر بايستند.
اولين نقل قولي که از حضرت علي بن الحسين عليه السلام _ در روز عاشورا انجام شده اين است که حضرت فرمود: چون سپاه دشمن به دست حضرت حسين عليه السلام رو نمود. آن حضرت دستش را بلند نموده و عرض کرد: «اللهم انت ثقتي في کلَ رب. . . » تا آخر دعاي بلند و ملکوتي حضرت حسين عليه السلام نقل قول ديگري که از حضرت سجاد عليه السلام در روز عاشورا رسيده، مربوط به قصه تناول يک سيب از طرف پدرشان است. نقل قولي از حضرت که امام سجاد عليه السلام مي فرمايند: از او شنيدم که اين را ساعتي قبل از شهادتش مي فرمود.
همچنين حضرت زين العابدين عليه السلام فرموده اند: چون که امر بر حضرت حسين بن علي بن ابي طالب سخت شد کساني که با او بودند به او نگريستند پس حضرتش به خلاف همه آنان بود. چرا که آنان هر چه امر مشکلتر و سخت تر مي شد، رنگشان تغيير مي کرد و ارکان بدنشان مي لرزيد و قلوبشان فاتف بود. ولي امام حسين عليه السلام و بعضي از همراهانش که از خصائص اصحاب او بودند، رنگهايشان مي درخشيد و اعضاء و جوارحشان آرام مي گرفت و نفوسشان از حالت آرامش برخوردار بود. پس بعضي از آنان به بعض ديگر گفتند که: نگاه کنيد ابداً از مرگ باکي ندارد.
و سپس حضرت سجاد عليه السلام سخنان گوهر بار پدر را خطاب به اصحابش نقل مي کنند. (براي مطالعه بيشتر مراجعه کنيد به «موسوعه کلمات الحسين » اعداد و عهد تحقيقات باقرالعلوم صفحه 497)
همچنين از حضرت زين العابدين عليه السلام روايت شده است که فرمود: پدرم در روزي که کشته شد، در حالي که خونها { از بدنش } مي جوشيد من را به سينه چسبانيد و فرمود: «اي پسرم، از من حفظ کن دعايي را که فاطمه صلوات الله عليها من را تعليم نمود و رسول الله صلي الله عليه و آله او را تعليم کرده بود و جبرئيل به پيامبر در حاجتها و امور مهم و غم و غصه ها تعليم داده بود و همچنين در امور مهمي که از آسمان نازل مي شود و کارهاي بزرگ و سهمگين؛
فرمود بخوان: بحق يس والقرآن الحکيم، و بحق طه و القرآن العظيم، يا من يقدر علي حوائج السائلين، يا من يعلم ما في الضمير، يا منفّس ان المکروبين، يا راحم الشيخ الکبير، يا رازق الطفل الصغير، يا من لا يحتاج الي التفسير، صلي علي محمد و آل محمد و افعل بي کذا و کذا » و بالاخره آخرين مطلبي که از حضرت زين العابدين عليه السلام در روز عاشورا تا قبل از شهادت حضرت امام حسين عليه السلام نقل شده است مربوط به آخرين وداع ايشان با پدرشان مي باشد.
منابع:
بحارالانوار،ج 45،ص54
معاني الاخبار، ص 218
دعوات راوندي، ص 54، حديث 137