در مورد وضعیت جسمانی حضرت سجاد(علیه‌السلام) در روز عاشورا نقل‌های تاریخی بر این مضمون هستند که آن حضرت در این روز دچار بیماری شدیدی بودند، به صورتی که مطلقاً از امکان حضور در نبرد برخوردار نبوده و در خیمه مخصوص استراحت می‌کردند و حضرت زینب(سلام الله علیها) مرتب از ایشان پرستاری می‌نموده‌اند و حالشان طوری بوده که حتی نمی‌توانستند در مقابل پای پدر بایستند.
اولین نقل قولی که از حضرت علی بن الحسین(علیهماالسلام) در روز عاشورا انجام شده این است که حضرت فرمود: چون سپاه دشمن به دست امام حسین(علیه‌السلام) رو نمود، آن حضرت دستش را بلند نموده و عرض کرد: «اللهم انت ثقتی فی کلَ رب ...» تا آخر. دعای بلند و ملکوتی امام حسین(علیه‌السلام) نقل قول دیگری که از حضرت سجاد(علیه‌السلام) در روز عاشورا رسیده، مربوط به قصه تناول یک سیب از طرف پدرشان است. نقل قولی از حضرت که امام سجاد(علیه‌السلام) می‌فرمایند: از او شنیدم که این را ساعتی قبل از شهادتش می‌فرمود.
همچنین حضرت زین العابدین(علیه‌السلام) فرموده‌اند: وقتی اوضاع بر امام حسین(علیه‌السلام) سخت شد کسانی که با او بودند به او نگریستند پس حضرتش به خلاف همه آنان بود. چرا که آنان هر چه امر مشکلتر و سخت‌تر می‌شد، رنگشان تغییر می‌کرد و ارکان بدنشان می‌لرزید و قلوبشان فاتف بود. ولی امام حسین(علیه‌السلام) و بعضی از همراهانش که از خصائص اصحاب او بودند، رنگ‌هایشان می‌درخشید و اعضاء و جوارحشان آرام می‌گرفت و نفوسشان از حالت آرامش برخوردار بود. پس بعضی از آنان به بعض دیگر گفتند که: نگاه کنید ابداً از مرگ باکی ندارد. سپس حضرت سجاد(علیه‌السلام) سخنان گوهربار پدر را خطاب به اصحابش نقل می‌کنند.(1)
وقتی اوضاع سخت تر می شد امام حسین(علیه‌السلام) و بعضی از همراهانش که از خصائص اصحاب او بودند، رنگ‌هایشان می‌درخشید و اعضاء و جوارحشان آرام می‌گرفت و نفوسشان از حالت آرامش برخوردار بود
همچنین از امام زین العابدین(علیه‌السلام) روایت شده است که فرمود: پدرم در روزی که کشته شد، در حالی که خون‌ها(از بدنش) می‌جوشید من را به سینه چسبانید و فرمود: «ای پسرم، از من حفظ کن دعایی را که فاطمه(علیهاالسلام) من را تعلیم نمود و رسول الله(صلی الله علیه و آله) او را تعلیم کرده بود و جبرئیل به پیامبر که در طلب حاجت‌ها و امور مهم و غم و غصه‌ها تعلیم داده بود و همچنین در امور مهمی که از آسمان نازل می‌شود و کارهای بزرگ و سهمگین؛
فرمود بخوان:
بحق یس والقرآن الحکیم، و بحق طه و القرآن العظیم، یا من یقدر علی حوائج السائلین، یا من یعلم ما فی الضمیر، یا منفّس عن المکروبین، یا راحم الشیخ الکبیر، یا رازق الطفل الصغیر، یا من لا یحتاج الی التفسیر، صلی علی محمد و آل محمد وافعل بی کذا و کذا.»
پی‌نوشت:
1- برای مطالعه بیشتر مراجعه کنید به «موسوعه کلمات الحسین »، اعداد و عهد تحقیقات باقرالعلوم ص 497).
برگرفته از منابع:
بحارالانوار، ج 45، ص54/ معانی الاخبار، ص 218/ دعوات راوندی، ص 54، حدیث 137.
