گذری كوتاه بر زندگی امام سجاد علیه‌السلام
چرا امام، «سجاد» لقب یافت؟
امام باقر علیه‌السلام فرمود:
- پدرم، هیچ یک از نعمت های الهی را یاد نمی کرد، مگر آنکه سر به سجده می نهاد.
- هیچ حادثه ناگواری از او رد نمی شد، جز آنکه سجده می کرد.
- هیچ نیرنگ حیله گری از او دفع نمی گردید، مگر آنکه سر به سجده می نهاد.
- از هیچ نماز واجبی فراغت نمی یافت، مگر اینکه به سجود می رفت.
- هرگز موفق به اصلاح و آشتی بین دو نفر نمی شد، جز آنکه سجده شکر به جای می آورد.
نشانه های سجود در تمام اندام سجده اش آشکار بود. از این رو ایشان را «سجاد» نامیدند . (علل الشرایع، ص 88)
حوادث مهم عصر امام
مهم ترین حوادث سیاسی، اجتماعی عصر آن بزرگوار عبارت است از:
- قیام توابین به رهبری سلیمان بن صرد خزاعی.
- قیام مدینه به رهبری عبدالله بن حنظله غسیل الملائکه (واقعه حره).
- سنگباران و آتشباران کعبه معظمه توسط نظامیان یزید.
- قیام مختار بن ابی عبیده ثقفی.
- حکومت عبدالله بن زبیر در مکه.
- حکومت مروانیان در شام.
- قیام خوارج و عبدالرحمن بن محمد بن اشعث، علیه حجاج در سال های 81 تا 83 ه.
مهم ترین اقدامات امام علیه السلام
- تداوم بخشی و تفسیر درست حادثه عاشورا و جلوگیری از تحریف آن.
- پرورش رهبر آینده امت اسلامی امام باقر علیه‌السلام.
- نشر معارف قرآن و فرهنگ اسلام در قالب دعا و نیایش.
- نظارت و هدایت اندیشمندان و فقها جامعه اسلامی.
- حمایت سیاسی، مادی و معنوی از بردگان به عنوان مظلوم ترین گروههای اجتماعی و تلاش برای هدایت و آزادی آنان.
سفرهای امام زین العابدین علیه السلام
- سفر جهادی، تبلیغی از مدینه به مکه و کربلا تا بازگشت دوباره به شهر پیامبر همراه با بانوان حرم حسینی.
- سفرهای عبادی، زیارتی و تربیتی به همراه کاروان های حج از مدینه و احیانا از کوفه برای حج و عمره.
- سفر تحمیلی و بازداشت گونه در عهد عبدالملک بن مروان که آن بزرگوار را به قصد ارعاب و تهدید از مدینه به دمشق بردند.
- سفر زیارتی، تربیتی به کوفه آموزش روش زیارت امام حسین علیه‌السلام.
پاسداری از مقام نبوت
امام سجاد علیه‌السلام در غالب دعاهای صحیفه سجادیه مکرر، قبل و یا بعد از هرگونه درخواست از خدای متعال، به حمد و ثنای الهی می پردازد و بر پیامبر و آل آن بزرگوار صلوات می فرستد و شیوه دعا کردن را آموزش می دهد و حرمت رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله را پاس می دارد.
ایثارگر بزرگ
امام باقر علیه‌السلام فرموده است که پدرش حضرت علی بن الحسین علیه‌السلام دوبار کل دارایی خود را با خدا قسمت کرد؛ همان بزرگوار فرموده است که امام سجاد علیه السلام شبها انبان بزرگی از نان بر پشت می نهاد و به نیازمندان صدقه می داد. پس از شهادت امام سجاد علیه السلام معلوم شد آن بزرگوار مخارج صد خانواده نیازمند را بر عهده داشته است. (کشف الغمه، ج 2، ص 100)
امام آزادی بخش
امام چهارم بدون آنکه نیازی به نیروی کار بردگان داشته باشد، آنها را می خرید و آزاد می کرد و برخی گفته اند: امام چهارم هزار برده را در راه خدا آزاد کرد. بردگانی که از این موضوع اطلاع داشتند، همواره خود را در معرض دید امام سجاد علیه‌السلام قرار می دادند تا شاید حضرت، آنان را خریداری و آزاد کند و آن بزرگوار، هر ماه و هر روز به آزاد کردن بردگان خویش می پرداخت.
شاگردان برجسته
1 . سعید بن مسیب
2 . ابوحمزه ثمالی (ثابت بن دینار)
3 . سعید بن جبیر
4 . ابوخالد کابلی
5 . یحیی بن ام طویل
6 . فرزدق، معروف به ابوفراس شاعر
7 . طاووس یمانی
8 . حماد بن حبیب عطار کوفی
9 . زرارة بن اعین شیبانی
10 . حبابه والبیه
11 . جابر بن عبدالله انصاری
12 . محمد بن جبیر بن مطعم
13 . فرات بن احنف
14 . سعید بن جبهان کنانی
15 . قاسم بن عوف
16 . اسماعیل بن عبدالله بن جعفر .
محمود مهدی پور، دانشنامه امام سجاد علیه‌السلام در پایگاه حوزه، بااندكی تصرف
