بسم الله الرحمن الرحیم

«الحمدلله رب العالمین صلاة و السلام علی سید الانبیاء و المرسلین حبیب الهنا و طبیب نفوسنا ابی القاسم محمد صلی الله علیه و علی اهل بیته الطیبین الطاهرین و المعصومین المکرمین».

ابی‌عبدالله(ع)، برپادارندۀ نمازی جامع و کامل

معصومین (علیهم‌السلام) شهادت جالبی در رابطهٔ با حضرت سیدالشهدا(ع) دارند؛ یعنی یک اقرار، گواهی و اعتراف که تقریباً ما اینها را در فرمایشات حضرت سجاد(ع)، حضرت باقر(ع)، امام صادق(ع)، وجود مبارک حضرت رضا(ع) و حضرت جواد(ع) می‌بینیم. یکی از این اقرارها و گواهی‌های امام معصوم این است: «أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ أَقَمْتَ الصَّلاةَ» ای حسین عزیز، من اعتراف و اقرار می‌کنم که تو برپادارندهٔ نماز بوده‌ای. نمازی که ابی‌عبدالله(ع) می‌خواندند، نمازی به تناسب معرفت، علم، توحید و شناختشان از پروردگار بوده است. در حقیقت، نمازی جامع و کامل بوده است؛ آنجایی که پیغمبر فرموده‌اند: «الصَّلَاةُ قُرْبَانُ كُلِّ تَقِيٍّ» نماز مقرب‌کنندهٔ هر انسان پاک و باتقوایی است.

-دافعۀ نماز ابی‌عبدالله(ع) نسبت به بدی‌ها

حالا شما ببینید حضرت ابی‌عبدالله‌الحسین(ع) این مسیر قرب را با نمازی طی کرده‌اند که کیفیتش مخصوص به خودشان بوده است. نمازی بوده که قرآن مجید می‌فرماید: «تَنْهیٰ عَنِ اَلْفَحْشٰاءِ وَ اَلْمُنْکرِ»(سورهٔ عنکبوت، آیهٔ 45) و قلعه و حصار است. در واقع، نماز حضرت سیدالشهدا(ع) دافعهٔ عجیبی نسبت به بدی‌ها داشته و چون نمازشان به قول قرآن مجید، «اَلَّذِینَ هُمْ عَلیٰ صَلاٰتِهِمْ دٰائِمُونَ»(سورهٔ معارج، آیهٔ 23) یک نماز دائم بوده و یاد خدا در حضرت همیشگی بوده است. آن یاد، نماز باطن‌، نماز قلب‌، نماز روح‌ و نماز نفس ایشان بوده است. «أَقَمْتَ الصَّلاةَ» یعنی یابن‌ رسول‌الله! تو ساختمان نماز کامل را برپا داشته‌ای.

نمازگزاران واقعی در قلعه و حصاری امن

-انبیای الهی، عاشق نماز

شما برای اینکه آثار نماز را بدانید، بهتر است که به سورهٔ مبارکهٔ معارج مراجعه کنید؛ در اواسط سوره، از آیهٔ «إِلاَّ اَلْمُصَلِّینَ»(سورهٔ معارج، آیهٔ 22) به بعد که پروردگار عالم نمازگزاران واقعی را در قلعه و حصار نماز محفوظ می‌داند و آثاری از این نماز جامع پدید می‌آید. ضرورتاً خداوند آن آثار را در سورهٔ معارج بیان کرده است؛ حتماً ببینید و بخوانید، در آن آثار هم دقت کنید. رسول خدا(ص) و انبیای الهی عاشق نماز بودند. ما آیاتی در قرآن راجع‌به نماز انبیا داریم.

-کل موجودات هستی در حال تسبیح پروردگار

حتی شما به سورهٔ مبارکهٔ نور مراجعه کنید که پروردگار عالم می‌فرماید: «أَنَّ اللَّهَ يُسَبِّحُ لَهُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالطَّيْرُ صَافَّاتٍ»(سورهٔ نور، آیهٔ 41) کل موجودات هستی، هم نماز و هم تسبیح دارند. این آیه خیلی آیهٔ عجیبی است! تسبیح در نماز ما هم هست: «سُبْحانَ رَبِّی العَظِیمِ وَبِحَمْدِهِ»، «سُبْحانَ رَبِّی الأعْلَی وَبِحَمْدِهِ»، «سُبْحانَ اللّه وَالحَمْدُ للّه وَلا اِلهَ اِلاَّ اللّه وَاللّه اَکبَرُ». نمازی که ما می‌خوانیم، هم نماز می‌خوانیم و هم خدا را تسبیح می‌گوییم. تسبیح یعنی اقرار قلبی و عقلی می‌کنم که پروردگار عالم بدون عیب و نقص است.

-معرفت موجودات به تسبیح پروردگار

این متن آیهٔ قرآن است که می‌فرماید همهٔ موجودات، هم نماز و هم تسبیح دارند، سپس پروردگار در ادامه می‌فرماید: «کلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلاٰتَهُ وَ تَسْبِیحَهُ»(سورهٔ نور، آیهٔ 41) علاوه‌بر اینکه همهٔ موجودات نماز و تسبیح دارند، به نماز و تسبیح‌ خودشان هم معرفت دارند؛ یعنی موجودات می‌فهمند که در پیشگاه پروردگار نماز می‌خوانند و خدا را تسبیح می‌گویند. این ممکن است که ما حقیقت این آیه را درک نکرده و نماز و تسبیح موجودات را حس نکنیم؛ ولی پروردگار مهربان این خبر را در قرآن داده و انکار قرآن مساوی با کفر است.

عشق بی‌مثال ابی‌عبدالله(ع) به نماز

حالا این «قَدْ أَقَمْتَ الصَّلاةَ»، نماز ابی‌عبدالله(ع) چه نمازی بوده است؟ زین‌العابدین(ع) می‌فرمایند: پدرم عاشق نماز بود و در نماز از خودش بی خود بود. وقتی نماز می‌خواند، آدم حس می‌کرد که به پروردگار وصل است و همهٔ موجودات با او نماز می‌خواندند. حضرت تا چه وقتی این نماز را داشتند؟ وقتی بیشتر یارانشان در روز عاشورا شهید شده بودند، یکی از یارانشان آمد و به حضرت گفت: دوست دارم که نمازمان را در این لحظات آخر عمر به جماعت و با شما بخوانیم. حضرت فرمودند: خدا تو را جزء نمازگزاران به‌حساب بیاورد.

این یعنی امام تا لحظهٔ آخر عمرشان به نمازوصل بودند. برادران، خواهران جوان‌ها! از نماز کوتاهی نکنید؛ پدر و مادرها! بچه‌هایتان را با مهر و محبت به نماز تشویق کنید تا همهٔ ‌ما در قیامت اقتداکنندهٔ به ابی‌عبدالله(ع) محسوب بشویم.

قم-کاشان/ برنامهٔ حکیمانه/ ربیع‌الاول/ پاییز 1399 ه‍.ش./ جلسهٔ هجدهم