بسم الله الرحمن الرحیم

«الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی محمد و اهل بیته الطیبین».

شرط سلامت و پاکی اعضا و جوارح

کتاب‌های شیعه و اهل‌سنت روایت مهمی را از پیغمبر عظیم‌الشأن‌اسلام به این مضمون نقل کرده‌اند که حضرت فرموده‌اند: «وَإِنَّ فِي الْجَسَدِ مُضْغَةً إِذَا صَلَحَتْ صَلَحَ الْجَسَدُ كُلُّهُ وَإِذَا فَسَدَتْ فَسَدَ الْجَسَدُ كُلُّهُ أَلَا وَهِيَ الْقَلْبُ» در بدن انسان پاره‌گوشتی است که اگر این پاره‌گوشت شایسته، درست و پاک باشد، تمام بدن انسان، درست و پاک و سالم خواهد بود؛ اما اگر این پاره‌گوشت در تباهی و فاسد باشد و سروسامان معنوی نداشته باشد، همهٔ اعضا و جوارح بدن در جهت عمل، فاسد و تباه می‌شود. آگاه باشید که این پاره‌گوشت، «قلب» نام دارد.

درمان قلب بیمار با پنج داروی شفابخش

اگر علاقه دارید که اهل سعادت دنیا و آخرت باشید، به قلبتان برسید و اجازه ندهید که این قلب در معرض خطرات رذائل اخلاقی، عقاید باطل و اندیشه‌های شیطانی قرار بگیرد؛ وگرنه همهٔ درهای سعادت را به روی شما می‌بندد. اهل خدا و کسانی که در راه الهی کار کرده‌اند و بهره‌مند شده‌اند، با توجه به آیات قرآن و روایات پیشنهاد داده‌ و راهنمایی کرده‌اند که «دَوَاءُ الْقَلْبِ خَمْسَةُ أَشْيَاءَ» قلب اگر بیمار باشد و مشکل معنوی داشته باشد، با پنج دارو درمان می‌شود: 

-تلاوت قرآن و تدبر در آیات الهی

«تَلٰاوَةُ الْقُرْآنِ بِالتَّدَبُّرِ» انسان آیات قران کریم را که حقایق الهیه در آن دریاوار است، با اندیشه بخواند، در هر آیه‌ای فکر کند و خودش را در حد توانش با کمک علوم الهی و لطف خداوند به اعماق آن آیه برساند. البته مطلب دیگری هم دراین‌زمینه هست که تلاوت سه بخش است: خواندن قرآن، اندیشه کردن در قرآن و عمل به قرآن. 

-خالی‌بودن شکم از مال حرام و پرهیز از پرخوری

«وَخَلَاءُ البَطْنِ» دومین دارو برای اصلاح قلب و نجات دل از ناپاکی‌ها، رذائل و وسوسه‌های ابلیسی، خالی‌بودن شکم است. این جمله را می‌توان به دو صورت معنا کرد: خالی‌بودن شکم از مال حرام؛ مال حرام، یعنی ربا، غصب، دزدی، رشوه و حق دیگران را غارت کردن، قلب را تاریک می‌کند و رابطهٔ انسان را با پروردگار قطع می‌کند. مطلب دومی که می‌توان دربارهٔ خالی بودن شکم گفت، این است که انسان در خوردن اسراف و پرخوری نکند، توجه هم داشته باشد که «إنّ اللَّه لَا یُحِبّ الْمُسرِفین». اسراف معنای گسترده‌ای دارد که یک معنای آن هم، زیاده‌روی در خوراک است. این زیاده‌روی در خوردن، انسان را تنبل و دچار بیماری‌های گوناگون می‌کند.

-خواندن نماز شب

«وَقِيَامُ اللَّيْلِ» سوم این است که بخشی از شب، حدود سه‌ربع یا نیم‌ساعت و اگر بیشتر بخواهد، یک ساعت، قبل از اینکه شب به اذان صبح برسد، نماز شب بخواند که یازده رکعت است؛ پنج‌تا دو رکعت مثل نماز صبح و یکی هم یک رکعت با یک قنوت باحال که راه خواندن نماز شب در کتاب‌های دعا بیان شده است. هر کسی این یازده رکعت را بخواند، پاداش او پاداشی غیرقابل محاسبه و غیرقابل تصور است. پروردگار در قرآن مجید دربارهٔ این عمل مستحب فقط می‌فرماید: «فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ جَزاءً بِما كانُوا يَعْمَلُونَ»(سورهٔ سجده، آیهٔ 17) احدی در این عالم از پاداش‌های دل‌خوش‌کنندهٔ این عبادت خبر ندارد؛ نه فرشتگان، نه انسان‌ها و نه جن‌هایی که مؤمن هستند.

-دعا و تضرع در وقت سحر

«وَالتَضَرُّعُ فِى السَّحَرِ» چهارم این است که بخشی از سحر را بیدار باشد و دعا بخواند، اهل التماس عاجزانه باشد و با اشک چشم، توجه، اِنابه و توبه دست بر دامن معبود داشته باشد. این‌هم چهارمین داروی قلب بیمار است. 

-مجالست با صالحین و اهل تقوا

«وَمُجَالَسَةُ الصّالِحِينَ» نشست‌وبرخاست، معاشرت و رفاقت با بندگان شایستهٔ خدا که اهل نفس هستند؛ آنهایی که وقتی با آدم حرف می‌زنند، در انسان تغییر ایجاد می‌کنند، انسان را از حالت مادی‌گری نفسشان نجات می‌دهند و به پروردگار مهربان عالم متصل می‌کنند. چقدر در قرآن دستور داده شده است که با شایستگان، صالحین، صادقین و اهل تقوا همراه باشید. 

صمت و جوع و سحر و عزلت و ذکر به دوام ×××××× ناتمامان جهان را کند این پنج تمام

ان‌شاءالله‌ خداوند به همهٔ ما توفیق به‌کارگیری این پنج داروی قلب را برای اصلاح قلب عنایت کند.

قم-کاشان/ برنامهٔ حکیمانه/ ربیع‌الاول/ پاییز 1399ه‍.ش./ جلسهٔ بیست‌وسوم