علم امام محدود است یا نامحدود؟!

علم معصومین علیهم‌السلام از علم مطلق و نامحدود الهی سرچشمه می‌گیرد و خدا است که از علم لا یتناهی خود چشمه‌های علوم و دانش ائمّه را آبیاری می‌کند و از طرفی چون ائمّه علیهم‌السلام برای اثبات حقّانیت خود و برای اثبات ارتباط خود با خالق هستی، و نیز برای اثبات مقهور و مغلوب بودن همه کائنات در مقابل خواست و اراده آن‌ها نیاز به علمی نامحدود دارند، خداوند تبارک و تعالی می‌بایست این نیاز را برطرف نماید.

از متون روایی ما چنین استفاده می‌شود که خداوند چنین کاری را هم انجام داده است و خود در قرآن کریم ائمّه علیهم‌السلام را به عنوان «وَالرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ»[1] معرّفی کرده و ما روایات متعدّدی داریم که ائمّه علیهم‌السلام فرموده‌اند:

ما عالم هستیم به آن‌چه تا کنون بوده و آن‌چه فعلاً هست و آن‌چه که بعداً واقع خواهد شد[2].

اما در رابطه با روایت مذکور باید گفت: عبارت صحیح روایت این است که:

«إنّ الائمّة علیهم‌السلام اذا شاءُوا أن یعْلَمُوا عُلِّموا».

ائمّه زمانی که خواستند نسبت به امری علم داشته باشند از طرف خدا تعلیم داده می‌شوند و نسبت به آن امر آگاه می‌گردند.

بابی نیز در روایات به این موضوع اختصاص یافته است.

امام صادق علیه‌السلام فرمود:

«إنَّ الاِمام اذا شاءَ أن یعْلَمَ عُلِّم»[3].

امام علیه‌السلام زمانی که بخواهد بداند تعلیم می‌شود.

[1]  الکافی : 1/260 ، باب أنّ الائمة یعلمون علم ما کان وما یکون . 

 
[2]  الکافی : 1/258 ، باب أنَّ الأئمّةَ  علیهم‌السلام اذا شاءوا أنْ یعلَمُوا عُلِّموا . 

 
[3]  تفسیر القرطبی : 13/204 ؛ ینابیع المودة : 102 ـ 104 .