غفلت ملت‏ها

ذلِكَ أَن لَمْ يَكُن رَبُّكَ مُهْلِكَ الْقُرَى بِظُلْمٍ وَأَهْلُهَا غَافِلُونَ   .
اين [ فرستادن پيامبران ] براى اين است كه پروردگارت مردم شهرها و آبادى ها را در حالى كه اهلشان [ پيش از آمدن پيامبران ]بى خبر [از توحيد و معاد و حقايق] باشند ، از روى ستم هلاك نمى كند .
در توضيح اين آيه بايد گفت : غفلت ملّت ها بر دو قسم است :
اوّل : غفلت قبل از بعثت پيامبران و نزول كتب آسمانى . البتّه اين غفلت كه معلول عدم ارسال و انزال كتب است ، مايه عذاب و هلاك نيست ؛ زيرا قاعده ريشه دار عقلى قبح عقاب بلا بيان ، به اين معنى توجه مى دهد كه خداوند بزرگ در حالى كه خواسته هايش را به ملّتى اعلام نكرده باشد ، آنان را مسؤول ندانسته و به خاطر عدم طاعت ، عذاب نمى كند .
دوّم : غفلت بعد از نبوت انبيا و امامت امامان است . در حالى كه انبياى خدا با بيّنات و معجزات ، صدق ادعاى خود را ثابت مى كنند و براى خير دنيا و آخرت بشر از اعلام فرهنگ خدا تا آخرين نفس دست برنمى دارند ، اما ملّت ها به خاطر شهوت پرستى با آنان به ستيز برخاسته و به قبول قواعد الهى تن نمى دهند و به زندگى سراسر غافلانه خود ادامه مى دهند ، البته مستحق عذابند و اين حقيقتى است كه از مفهوم آيه شريفه استفاده مى شود . آرى ، با بودن انبيا و امامان و كتب الهى و فقيهان جامع الشرايط ، بى خبر از فرهنگ حق زيستن مولد تمام مفاسد و پليدى ها و معاصى و تجاوزات است و سنّت الهى بر اين قرار گرفته كه ملت هاى فاسد و مجرم به علت فساد و جرمشان به هلاكت برسند .