در ژرفاي روح و فطرت آدمي دل با خدا آشناست و راههاي انحرافي هم در كنار اتوبان صراط مستقيم به عنوان گناه موجود است و خداي متعال به جهت نهايت توجّه به كمال بشر در درون انسان نفس لوّامه را ايجاد كرده است كه پس از انجام هر فعلي چه خوب وچه بد در درون خودمان ما را محاكمه مي كند .
لا اقسم باالنفس الوّامه:سوگند به نفس لوّامه (وجدان بيدار گر وملامت گر ) (سوره قيامت آيه 4)
اين همان محكمه وجدان است كه در مقابل نفس ما ( نيروي سركش ) ما را هشدار ميدهد و قيامت و دادگاهي است در درون جان هر انساني كه بعد از انجام هر كاري محاكمه شروع مي شود اگر خوب باشد موجب سرور و خوشحالي در باطن ميشود حتّي اينكه انسان در تاريكي شبي تار به كسي كمك كرده باشد هيچ كس نفهميده باشد موجب سرور و خوشحالي مي شود ولي اگر جنايت يا خلافي يا گناهي مرتكب بشويم حتّي در تاريكي شب كه احدي متوجّه نشود طوفاني از غم و اندوه در درون انسان بر پا مي كند و از درون انسان را مي سوزاند و به نسبت اينكه بيدارتر باشد هشدارهاي او شديدتر است و نبايد بر اثر آلودگي زياد موجب تعطيلي ويا كم اثر شدن اين قاضي بشويم كه از الطاف خفيّه الهي است و همين دليل قيامت هم است.