تقسيم نعم الهى

حاصل آن كه : لفظ «توفيق» و «عصمت» در متن دعا اشاره به تقسيم نعمت هاى الهى است .
محقّقين بزرگوار گفته اند كه جميع نعمت هاى الهى بر دو قسم است : نعمت نفع و نعمت دفع . نعمت نفع عبارت از اعطاى منافع و مصالح هر شخص از طريق خداست ، مثل استواى خلقت و لذّات جسمانى هم چون طعام و آشاميدنى ها و لباس و مسكن و نكاح و غير آن .
و نعمت دفع عبارت است از قدرت داشتن براى دفع مفاسد و مضارّ ، خواه داخلى مثل دفع آفت هاى نفس و امراض و علل بدنى ، خواه خارجى مثل دفع اذيّت و آزار موذيات از انس و جان و سباع و مانند اينها .
و نعمت هاى اخروى يا معنوى هم بر دو قسم است : نعمت توفيق و نعمت عصمت ، نعمت توفيق مثل توفيق يافتن بر اسلام و ايمان و توفيق پيدا كردن بر طاعت و عبادت و نعمت عصمت مانند تبرّى و بيزارى از شرك و كفر و اجتناب از فسوق و عصيان .
در هر صورت براى حفظ نعمت توفيق و عصمت ، بايد بيدارى دائم داشت و لحظه اى از ياد دوست غافل نبود كه براى سلب اين دو نعمت بزرگ از انسان ، دشمنان داخلى و خارجى بدون وقفه در فعاليّت اند و اين انسان است كه براى پابرجا ماندن اين دو نعمت بايد از هيچ كوششى به خصوص خالص نگاه داشتن دل ، فروگذارى نكند و در تمام لحظات مراقب و مواظب و متوجّه خود باشد .
[ وَقِوامُ ذلِكَ كُلِّهِ بِالاِفتقار إلى اللّهِ وَالإِضْطِرارِ إِلَيْهِ وَالْخُشُوعِ وَالْخُضُوعِ وَمِفْتاحُها الإِنابَةُ إِلَى اللّهِ تعَالى مَعَ قَصْرِ الأَمَلِ بِدَوامِ ذِكرِ المَوتِ ، وَعِيانُ الْوُقُوفِ بَيْنَ يَدَىِ الْجَبَّارِ ]
حفظ مقام با عظمت عبوديّت و نگاهدارى از مقامات عالى معنوى مانند : شكر و عذر و توفيق و عصمت و همه حقايقى كه خداوند بزرگ نصيب انسان نموده ، از دستبرد و اغواى شياطين ميسّر نيست مگر به جلب مدد حق و توسّل داشتن به حضرت دوست و اين كه انسان فقر ذاتى خود را درك كرده و به نياز خويش نسبت به حق واقف گشته و بداند كه در برابر يار لاشيئ محض است و كم ترين قدرتى از خود ندارد و اين حضرت دوست است كه بايد اين لاشيئ محض را در برابر حملات دشمنان داخلى و خارجى حفظ كند .