علل اعراض نفس از نظر قرآن کریم

قرآن مجید سه علت براى اعراض نفس از آیات ذکر مى کند : که این سه علت یک مقدار قابل بحث است:

گر بماندیم زنده بردوزیم
 جامه اى کز فراق چاک شده
 
ور بمُردیم عذر ما بپذیر
 اى بسا آرزو که خاک شده
 

این اعراض خیلى خطرناک است، به همان اندازه اى که حرکت نفس به طرف محبوب عظیم است، به همین اندازه اعراض خطرناک است، چون اعراض کاملاً در مقابل حرکت قرار گرفته است. عده اى مى خواهند به محبوب برسند، عده اى پشت به محبوب کرده اند، به هیچ کجا هم نمى رسند. هر کس از این طرف رفته، به جایى رسیده، اما هر کس از آن طرف رفته، به هیچ کجا نرسیده است. به آخر خط که رسیده، فریادش بلند شده که : « خَسِرَ الدُّنْیَا وَالاْخِرَهَ »16، دنیا از دستم رفت، آخرت هم که ندارم، هیچ، چون دنیا که تمام شدنى است، در حال مرگ، هیچ چیز دنیا را ندارد : « خَسِرَ الدُّنْیَا وَالاْخِرَهَ » پرده ها هم کنار رفته، آن جا هم هیچ چیزى ندارد، نه دنیا نه آخرت .