انسان براى کسب معرفت، نخست باید به سراغ قرآن برود ؛ زیرا در قرآن بیان شده است که انسان، چه کسى است :«اِنِّى جَاعِلٌ فِى الاْءَرْضِ خَلِیفَهً»8.انسان خلیفه خدا روى زمین است.یکى از کارهاى خدا، تبدیل کردن است. خداوند متعال در قرآن مى گوید : سرگین حیوانات و خون را در کارگاه وجود حیوانات، به شیر گوارا تبدیل مى کنم :
«لَّبَناً خَالِصاً سَائِغاً لِّلشَّارِبِینَ »9.شیرى خالص و گوارا به شما مى نوشانیم که براى نوشندگان گواراست .انسان هم که نایب و خلیفه خدا است، باید روا دارد.
اى نسیم سحر آرامگه یار کجاست
منزل آن مه عاشق کش عیّار کجاست
شب تاریک و ره وادى ایمن در پیش
آتش طور کجا، موعد دیدار کجاست10
همه این ها با معرفت حاصل مى شود :
هر کس آمد به جهان نقش خرابى دارد
در خرابات بگویید که هشیار کجاست
باز پرسید ز گیسوى شکن در شکنش
کین دل سر شده گمگشته، گرفتار کجاست
هر سر موى مرا با تو هزاران کار است
ما کجاییم و ملامت گر بى کار کجاست
ساقى و مطرب و مى جمله مهیّاست ولى
عیش بى یار مهیّا نشود یار کجاست
حافظ از باد خزان در چمن دهر مرنج
فکر معقول بفرما گل بى خار کجاست11
آرى، ملائکه نخست با انسان هاى بامعرفت سخن مى گویند :«وَالْمَلائِکَهُ یَدْخُلُونَ عَلَیْهِم مِّن کُلِّ بَابٍ »12.و فرشتگان از هر درى بر آنان درآیند .وقتى که اهل معرفت از قبر بیرون مى آیند، ملائکه از رو به رو، پشت سر، دست راست، دست چپ و بالاى سر، به سوى آنان هجوم مى آورند و به آنان سلام مى کنند :«سَلامٌ عَلَیْکُم بِمَا صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ »13.[ و به آنان گویند : ] سلام بر شما به پاس استقامت و صبرتان [ در برابر عبادت ، معصیت و مصیبت ] پس نیکوست فرجام این سراى .آن گاه وارد بهشت مى شوند، آن هم به فاصله زمانى که پیامبر صلی الله علیه و آله مى فرماید : به اندازه برقى است که از ابر مى زند و خاموش مى شود ؛ اهل معرفت حرمت دارند، خداوند آنان را در محشر معطل نمى گذارد. خداوند به پیغمبر صلی الله علیه و آله مى فرماید :«یَوْمَ تَرَى الْمُوْمِنِینَ وَ الْمُوْمِنَاتِ یَسْعَى نُورُهُم بَیْنَ اَیْدِیهِمْ وَ بِاَیْمَانِهِم بُشْراکُمُ الْیَوْمَ جَنَّاتٌ تَجْرِى مِن تَحْتِهَا الاْءَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ »14.[ این پاداش نیکو و باارزش در ] روزى [ است ] که مردان و زنان باایمان را مى بینى که نورشان پیش رو و از جانب راستشان شتابان حرکت مى کند . [ به آنان مى گویند : ]امروز شما را مژده باد به بهشت هایى که از زیر [ درختان ]آن، نهرها جارى است . در آنها جاودانه اید . این است آن کامیابى بزرگ .آن گاه که وارد بهشت مى شوند و بر تخت ها آرام مى گیرند، خدا به آنان سلام مى کند : «سَلامٌ قَوْلاً» ؛ اما چه خدایى! «مِّن رَّبٍّ رَّحِیمٍ »15. خداوند مى گوید که سلام من از ربوبیت و رحمت من موج مى زند. اکنون لذت آن صدا براى شما بهتر و بیش تر است یا نعمت هاى مادى بهشت؟