ارزش تحصیل ادب

چه مطلب شگفت آورى است که از امام به حق ناطق حضرت صادق (علیه السلام)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ نهج البلاغه : 174 ، خطبه ى 86 .
2 ـ کافى : 2 / 90 ، باب الصبر ، حدیث 9 ; بحار الانوار : 68 / 73 ، باب 62 ، حدیث 6 .
3 ـ کافى : 2 / 89 ، باب الصبر ، حدیث 4 ; تحف العقول : 281 ; بحار الانوار : 68 / 91 ، باب 62 ، حدیث 46 .
روایت شده است که ارزش آداب انسانى و حسنات اخلاقى به اندازه اى است که اگر دو روز عمرت را به تاخیر انداختند ، یک روزش را براى تحصیل حسنات و آداب بگذار ، نه براى نماز و روزه و حج و روز دیگرش را براى کمک گرفتن از حسنات براى مرگى آبرومند و معنوى :ان اُجِّلَتْ فِى عُمُرِکَ یَوْمَینِ فَاجْعَل احَدَهُما لاَِدَبِک لِتَسْتَعِینَ بِهِ عَلَى یَومِ مَوتِکَ(1) . اگر دو روز عمرت را به تاخیر انداختند ، یکى از آن دو روز را براى به دست آوردن ادب که حسنات اخلاقى و حقایق معنوى است قرار داده تا به وسیله ى آن براى روز مرگت یارى بجویى .ادب و آراستگى و حسنات اخلاقى وقتى بر صفحه ى باعظمت وجود انسان نقش مى بندد ، انسان احساس شرافت و بزرگوارى و ارزش و کرامت مى کند و چون دریایى از خصلت هاى مثبت و ملکات معنوى را با خود دارد ، دنیا و عناصرش در دیده ى او کوچک مى نماید و به همین سبب خود را به امور مادى هرچه باشد و هرچند باشد نمى فروشد ، بلکه دنیا و عناصرش را نیز مطابق با مقررات قرآن و آثار اهل بیت (علیهم السلام) براى بیشتر کردن کرامت و شرافتش به کار مى گیرد .از حضرت سجاد (علیه السلام) روایت شده است :مَن کَرُمَتْ عَلَیهِ نَفْسُهُ هَانَتْ عَلَیهِ الدُّنیا(2) . کسى که احساس شرافت و بزرگوارى مى نماید ، دنیا نزد او خوار و بى مقدار است .
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ کافى : 8 / 150 ، حدیث من ولد فى الاسلام ، حدیث 132 ; وسائل الشیعه : 19 / 266 ، باب 6 ، حدیث 24559 .
2 ـ تحف العقول : 278 ; بحار الانوار : 75 / 135 ، باب 21 ، حدیث 3 .
آرى ، کسى که دریایى بى ساحل از شرافت و کرامت و زیبایى هاى اخلاقى را با خود دار حکومت دنیایى و امارت بردم اگر در دست او همراه با عدالت ورزى نباشد در نظرش از کفش کهنه و پاره اى که جز خودش حوصله ى وصله بر آن را ندارد خوارتر و حقیرتر است و این ارزیابى از شخصیتى الهى و ملکوتى که همه ى هستى گنجایش عظمتش را نداشت چون امیرالمومنین(علیه السلام) است ، همان انسان والایى که وقتى اهل تقوا و اولیاى الهى را براى صحابى بزرگوارش معرفى مى کند ، در بخشى از گفتارش مى فرماید :عَظُمَ الخَالِقُ فِى انفُسِهِم فَصَغُرَ مَا دُونَهُ فِى اعیُنِهِم(1) . آفریننده ى هستى در باطنشان عظیم و غیر او در دیدگانشان کوچک و حقیر است .