در اين آيات، خداوند به همه حقايق عالم طبيعت سوگند خورده است. بعد از ذكر «بسم الله» اول به خورشيد سوگند خورده است، دوم به شعاع، روشنايى و نور خورشيد. هر كدام از موارد سوگند، در كارگاه هستى جايگاه ويژه اى دارند. خود سوگندها نشان مى دهند كه مورد سوگندها فوق العاده، با ارزش و ويژه هستند:
«وَ الشَّمْسِ وَ ضُحهَا سوگند به روشنايى، نور و «ضحى» ى خورشيد. اين دو سوگند. «وَ الْقَمَرِ إِذَا تَلهَا»
سوگند به ماه، آن زمانى كه خورشيد را با نظم و حسابگرى خاصّى دنبال مى كند كه ميلياردها سال است كه اين نظم و حسابگرى بر ماه دنباله روى خورشيد، حاكم است. به اين معنا بايد عنايت كنيد كه خورشيد مربّى است، مربّى ابدان، عناصر، موجودات زنده و همين طور ماه كه در عالم هستى آثار تربيتى دارد. اگر به آثار جزر
و مدّ درياها كه در ارتباط با ماه صورت مى گيرد، به خصوص در بخش هايى كه كشاورزى هاى گسترده اى در كنار درياهاست مراجعه كنيد، ارزش، عظمت كار و مربى گرى ماه براى شما بيشتر روشن مى شود.
اهميت و ارزش شب
اين قسم چهارم است: «وَ اللَّيْلِ إِذَا يَغْشهَا» شب در قرآن مجيد به عنوان زمانى خاصّ و ويژه مطرح است. آثار مادّيى كه شب براى زمين و اهل آن دارد، كه تعادل در گرما و سرماى زمين يكى از آن آثار ظاهرى است و آثار معنويى كه بر شب بار است، آن قدر زياد است كه بيانش واقعاً كتاب ها لازم دارد و قطعاً به كنه آن نخواهيم رسيد. همين كه معراج پيامبر صلى الله عليه و آله، چهل شب ميهمانى ويژه حضرت موسى عليه السلام در كوه طور و ده شب ايام عاشورا كه در قرآن مجيد- چنان كه طبرى در تفسيرش نقل مى كند- به آن به صورت رمزى اشاره شده است، همگى در ظرف شب انجام گرفته اند: «وَ لَيَالٍ عَشْرٍ» به اين ده شب قسم ياد كرده است و شب قدر كه بهتر از هزار ماه است، يعنى انرژى معنوى آن، سى هزار برابر شب هاى ديگر است، باز به عنوان شب مطرح است و نزول تمام قرآن مجيد در لوح محفوظ در شب بوده است و از آنجا در بيست و هفتم رجب به جبرييل قرائت شده و او به قلب پيغمبر عظيم الشأن اسلام صلى الله عليه و آله نازل كرده است، نشان مى دهد كه قسم به شب، قسمى معمولى و عادى نيست.
منبع : مرکز علمی تحقیقاتی دارالعرفان الشیعی