در حديث معراج است كه :پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله وسلم) از حضرت حق پرسيد : ميراث روزه چيست ؟ فرمود : ميراث روزه حكمت و ميراث حكمت معرفت ، و ميراث معرفت يقين است . زمانى كه عبد يقين كند باكى ندارد كه چگونه صبح كند ، به سختى و مشقت يا به آسانى و راحت ؟چنين روزه اى به گفته ى پيامبر و اهل بيت (عليهم السلام) سپرى در برابر آتش دوزخ است :الصوم جنّة من النار.روزه سپر آتش جهنم است .چنين روزه دارى بويژه هنگام افطار دعايش به پيشگاه حق مورد پذيرش و قابل اجابت است .
استجابت دعاى چهار گروه
چنان كه حضرت صادق (عليه السلام) از پدرانش از اميرالمؤمنين(عليه السلام) از رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم) روايت مى كند :اَربَعةٌ لاَ تُرَدُّ لَهُم دَعوةٌ وَتُفَتَّحُ لَهَا أَبوابُ السَّماءِ وَتَصِيرُ إلى العَرشِ : دُعاءُ الوَالِدِ لِوَلَدِهِ ، وَالمَظلومِ عَلى مَن ظَلَمَهُ ، وَالمُعتَمرِ حَتّى يَرجِعَ ، وَالصّائِمِ حَتّى يُفْطِرَچهار نفر دعايشان رد نمى شود ، و درهاى آسمان به روى دعايشان باز است و دعايشان تا عرش انتقال مى يابد :دعاى پدر براى فرزندش ، دعاى ستمديده بر ضد ستمكارش ، دعاى عمره دار تا به وطنش باز گردد ، دعاى روزه دار تا افطار كند .
1 ـ دعاى پدر به فرزند
داستانى عجيب از دعاى پدر به فرزند
اميرالمؤمنين با حضرت مجتبى (عليهما السلام) در مسجد الحرام نشسته بودند كه ناگاه زمزمه اى سوزنده و مناجاتى جگرسوز شنيدند كه مى گفت :
اى خدايى كه كليد حل همه ى مشكلات به دست قدرت تو است !
اى خدايى كه رنج ها را برطرف مى كنى !
اى خدايى كه بيچاره و درمانده جز تو يارى ندارد !
اى خدايى كه مالكيت دنيا و آخرت در سيطره ى تو است !
آيا هنوز نمى خواهى به دعاى من كه همه ى راه ها به رويم بسته شده است توجه كنى ؟ اينجا مسجد الحرام است ، اينجا اگر دعا به اجابت نرسد كجا به اجابت خواهد رسيد ؟اميرالمؤمنين (عليه السلام) به حضرت مجتبى فرمود : صاحب اين ناله و مناجات را نزد من آور ! حضرت نزد صاحب ناله رفتند ، ديدند جوانى است صورت بر خاك نهاده و به پيشگاه حق تضرّع و زارى مى كند در حالى كه يك طرف بدنش خشك و بى حركت و لمس است .فرمود : جوان نزد اميرالمؤمنين بيا ! جوان به محضر مولاى عارفان و امير مناجاتيان آمد .امام فرمود : چرا اين گونه ناله مى كنى ؟ عرض كرد : بدنم را ببينيد كه نيمى از آن از كار افتاده ، زندگى براى من بسيار سخت شده است .حضرت فرمود : چه شده كه به اين بلا دچار شده اى ؟ گفت : در اوج جوانى آلوده به هر گناهى بودم ، پدرم از من بسيار رنجيده بود . بارها مرا نصيحت كرد و من توجهى به نصايح او نكردم . يك بار در اين شهر به من گفت : يا دست از گناهان بشوى يا به مسجد الحرام مى روم و تو را نفرين مى كنم . گفتم : آنچه از دستت برآيد كوتاهى مكن . و چوبى هم بر سرش كوبيدم كه نقش بر زمين شد ! به مسجد الحرام رفت و با اشك چشم به من نفرين كرد ، ناگهان بدنم از كار افتاد و به اين صورت كه مى بينيد درآمدم .روزى به محضر پدر شتافتم ، سر به زانويش نهادم و گفتم : اشتباه كردم ، بدكردم ، نفهميدم ، كليد حل مشكلم به دست تو است ; زيرا پيامبر فرموده : دعاى پدر درباره ى فرزند مستجاب است .پدرم نگاهى به من كرد و گفت : پسرم بيا به مسجد الحرام برويم ، آنجا كه تو را نفرين كردم همانجا به تو دعا كنم . پدرم را بر شترى سوار كردم و به سوى مسجد الحرام راندم ، در راه پرنده اى از پشت سنگى پر كشيد ، شتر رم كرد و پدرم از پشت شتر افتاد و مرد و من او را در همان ناحيه دفن كردم !حضرت فرمود : از اين كه پدرت حاضر شد به مسجد الحرام آيد و براى تو دعا كند معلوم مى شود از تو راضى شده بود ، من به خاطر رضايت پدرت برايت دعا مى كنم ، آن گاه سر به سوى حق برداشت و با اشاره به جوان گفت :يَا أكرَمَ الأكْرَمِينَ ، يَا مَنْ يُجيبُ دَعوَةَ المُضْطَرّين . . .هنوز دعاى حضرت به پايان نرسيده بود كه جوان سلامتش را بازيافت !
2 ـ دعاى ستمديده بر ضد ستمكار
گاهى ستمديده در برابر ستمكار قدرت دفاع از خود را دارد و مى تواند از ستمكار انتقام بگيرد ، كه دفاع از خود در برابر ستمكار ، و انتقام گرفتن از او ، علاوه بر اين كه حقيقتى فطرى و وجدانى است ، كار شايسته و مناسبى است كه آيين مقدس اسلام از پيروانش خواسته است . و از اين كه انسان در برابر ستمكار ضعف و زبونى نشان دهد به شدت نهى كرده است .گاهى ستمديده در برابر ستمكار توانايى دفاع از خود را ندارد و براى دفع ستم يا انتقام از ستمكار ، پشتوانه و پشتيبانى جز خدا براى او نيست ، و سلاحى جز دعا و تضرّع و زارى به درگاه خدا در اختيار ندارد ، و بر اين اساس اگر دعا كند به فرموده ى پيامبر دعايش از دعاهايى است كه يقيناً به اجابت مى رسد .روايات اهل بيت (عليهم السلام) مردم را از ستم كردن به ديگران نهى مى كند و از اين كه بر كسى كه جز خدا يار و ياورى ندارد ستم ورزند برحذر مى دارد .پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله وسلم) مى فرمايد :اشتَدَّ غَضَبُ اللهِ عَلى مَن ظَلَمَ مَن لاَ يَجِدُ نَاصِراً غَيرَ اللهِ.خشم خدا بر ستمكار ، بر كسى كه ياورى جز خدا ندارد ، بسيار شديد است امام باقر (عليه السلام) مى فرمايد : هنگامى كه لحظه ى وفات حضرت على بن الحسين (عليهما السلام) رسيد مرا به سينه گرفت ، سپس فرمود : فرزندم ! تو را به آنچه كه پدرم لحظه ى وفاتش به من وصيت كرد وصيت مى كنم ، به من گفت : فرزندم ! از ستم كردن بر كسى كه بر ضد تو ياورى جز خدا ندارد بپرهيز.رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود :اِنَّ العَبدَ اِذَا ظُلِمَ فَلَمْ يَنْتَصِرْ وَلَمْ يَكُن لَهُ مَن يَنْصُرُهُ وَرَفَعَ طَرْفَهُ إلى السَّماءِ فَدَعَا اللهَ قالَ اللهُ : لَبَّيكَ أنَا أنْصُرُكَ عَاجِلا وَآجِلا.هنگامى كه به كسى ستم شود و يارى نگردد و به سود او كسى هم نباشد كه يارى اش دهد ، و چشم به عالم بالا بدوزد و دعا كند خدا مى فرمايد : دعايت را مستجاب كردم ، من تو را در دنيا و آخرت يارى مى دهم .اين كه ستمديده ى ناتوان و بى ياورى به درگاه خدا براى دفع ستم و انتقام از ستمكار بنالد و ناله اش براى او مفيد افتد و دعا كند و دعايش مستجاب شود ، حقيقتى است كه تاريخ بشر آن را ثابت كرده و واقعيتى است كه بارها به وقوع پيوسته است .
برگرفته از کتاب زیباییهای اخلاق استاد حسین انصاریان