زﻫﺮا سلام الله عليها در ﻧﮕﺎه ﺧﻮرﺷﻴﺪ

ﻓﻬﺮﺳﺖ:

ﺑﺮرﺳﻰ ﻛﺎﻣﻞ ﺳﺨﻨﺎﻧﻰ ﻛﻪ رﺳﻮل ﻣﻜﺮم اﺳﻼم(ص) ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﻬﺎى ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺑﺎره ﺻﺪﻳﻘﻪ ﻛﺒﺮا ﻋﻠﻴﻬﺎ اﻟﺴﻼم ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ

ﻓﺮﺻﺘﻰ وﻳﮋه ﻣﻰﻃﻠﺒﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺎم را ﮔﻨﺠﺎﻳﺶ آن ﻧﻴﺴﺖ. ﻣﺎ در اﻳﻦ ﻣﺒﺤﺚﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺒﺮك ﺑﻪ ﻛﻼم ﻧﻮراﻧﻰ ﻧﺒﻮى ﺑﻪ ﭼﻨﺪ

ﻣﻮرد اﺷﺎره  ﻣﻰﻛﻨﻴﻢ.

1- ﻓﺎﻃﻤﻪ ﭘﺎره ﺗﻦ ﻣﻦ اﺳﺖ.

رﺳﻮل ﺧﺪا(ص) ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ: ﻓﺎﻃﻤﻪ ﭘﺎره ﺗﻦ ﻣﻦ اﺳﺖ. ﻫﺮ ﻛﺲ او را ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﻛﻨﺪ ﻣﺮا ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ. (1)

و ﻓﺮﻣﻮد:  ﻫﺮ آﻧﭽﻪ او را اﻧﺪوﻫﮕﻴﻦ ﻛﻨﺪ، ﻣﺮا ﻫﻢ اﻧﺪوﻫﮕﻴﻦ ﻣﻰﻛﻨﺪ.  ﻫﺮ آنﭼﻪ او را ﺑﻴﺎزارد ... و ﺧﺴﺘﻪ ﻛﻨﺪ، ﻣﺮا ﻧﻴﺰ آزرده

ﻣﻰﺳﺎزد. ﻫﺮ ﭼﻪ او را ﺷﺎدﻣﺎن ﻛﻨﺪ، ﻣﺮا ﻫﻢ ﺷﺎدﻣﺎن، و ﻫﺮ ﭼﻪ او را اﻓﺴﺮده ﺳﺎزد ﻣﺮا ﻫﻢ اﻓﺴﺮده ﻣﻰﻧﻤﺎﻳﺪ. (2)

ﺑﺮﺧﻰ از اﻫﻞ ﺗﺴﻨﻦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ اﺳﺘﺪﻻل ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﻪ ﻓﺎﻃﻤﻪ زﻫﺮا ﺑﺪ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﺎﻓﺮ ﻣﻰﺷﻮد. (3)

2- ﻏﻀﺐ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻏﻀﺐ ﺧﺪاﺳﺖ.

ﻓﺮﻣﻮد: اى ﻓﺎﻃﻤﻪ، ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻏﻀﺐ ﺗﻮ ﻏﻀﺐ ﻣﻰﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ رﺿﺎى ﺗﻮ ﺧﺸﻨﻮد ﻣﻰﺷﻮد. (4)

3- ﻓﺎﻃﻤﻪ (س)ﺳﺮور زﻧﺎن ﺟﻬﺎن اﺳﺖ.

و ﺳﺮور زﻧﺎن ﺑﺎ اﻳﻤﺎن اﺳﺖ. (5)

زﻣﺎﻧﻰ ﻧﻴﺰ ﻓﺮﻣﻮد: ... اﻳﻦ ﻓﺮﺷﺘﻪ آﻣﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺸﺎرت دﻫﺪ ﻛﻪ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺳﺮور زﻧﺎن ﺑﻬﺸﺖ اﺳﺖ. (6)

4- ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻗﺒﻞ از ﻫﻤﻪ وارد ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻰﺷﻮد.

ﻓﺮﻣﻮد: اوﻟﻴﻦ ﻛﺴﻰ ﻛﻪ وارد ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻰﺷﻮد، ﻓﺎﻃﻤﻪ دﺧﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ(س) اﺳﺖ. (7)

5- ﻓﺎﻃﻤﻪ(س) روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻫﻢ ﻣﻨﺰل ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم(ص) اﺳﺖ.

ﻓﺮﻣﻮد: ﻣﻦ و ﻋﻠﻰ و ﻓﺎﻃﻤﻪ و ﺣﺴﻦ و ﺣﺴﻴﻦ روز ﻗﻴﺎﻣﺖ در زﻳﺮ ﺑﺎرﮔﺎه ﻋﺮش ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻮد. (8)

و ﻓﺮﻣﻮد: در ﺑﻬﺸﺖ درﺟﻪاى اﺳﺖ ﻛﻪ «وﺳﻴﻠﻪ» ﻧﺎم دارد. ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ دﻋﺎ ﻣﻰﻛﻨﻴﺪ، از ﺧﺪا ﺑﺮاى ﻣﻦ آن درﺟﻪ را ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ.

ﮔﻔﺘﻨﺪ: اى رﺳﻮل ﺧﺪا، ﭼﻪ ﻛﺴﻰ ﺑﺎ ﺗﻮ در آﻧﺠﺎ ﺳﺎﻛﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد؟

ﻓﺮﻣﻮد: ﻋﻠﻰ، ﻓﺎﻃﻤﻪ، ﺣﺴﻦ و ﺣﺴﻴﻦ. (9)

6- ﻧﺴﻞ ﻓﺎﻃﻤﻪ(س) ﺑﺮ آﺗﺶ ﺣﺮام اﺳﺖ.

ﻓﺮﻣﻮد: ﻓﺎﻃﻤﻪ ﭘﺎﻛﺪاﻣﻦ اﺳﺖ، ﭘﺲ ﺧﺪا ﻧﺴﻞ او را ﺑﺮ آﺗﺶ ﺣﺮام ﻛﺮده اﺳﺖ. (10)

و ﻓﺮﻣﻮد: ﺧﺪا ﺗﻮ و ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺖ را ﻋﺬاب ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻛﺮد. (11)

7- ﻓﺎﻃﻤﻪ(س) ﻣﻴﻮه وﺟﻮد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﺳﺖ.

ﻓﺮﻣﻮد: ﻣﻦ درﺧﺘﻰ از ﺑﻬﺸﺘﻢ و ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻣﻴﻮه اوﺳﺖ. (12)

8- ﻓﺎﻃﻤﻪ ﭘﺎرهاى از وﺟﻮد ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﺳﺖ.

ﻓﺮﻣﻮد: ﻓﺎﻃﻤﻪ(س) از وﺟﻮد ﻣﻦ اﺳﺖ. ﻫﺮ ﭼﻪ او را ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻛﻨﺪ ﻣﺮا ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻣﻰﺳﺎزد و ﻫﺮ ﭼﻪ او را ﻏﻤﮕﻴﻦ ﺳﺎزد، ﻣﺮا

ﻏﻤﮕﻴﻦ ﻣﻰﻛﻨﺪ. (13)

9- دوﺳﺘﺪاران ﻓﺎﻃﻤﻪ در ﺑﻬﺸﺘﻨﺪ.

ﻓﺮﻣﻮد: اى ﺳﻠﻤﺎن، ﻫﺮ ﻛﺲ ﻓﺎﻃﻤﻪ را دوﺳﺖﺑﺪارد در ﺑﻬﺸﺖ اﺳﺖ و ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﺎ ﻓﺎﻃﻤﻪ دﺷﻤﻨﻰ ورزد در ﺟﻬﻨﻢ اﺳﺖ. اى

ﺳﻠﻤﺎن، دوﺳﺘﺪارى ﻓﺎﻃﻤﻪ، در ﻳﻜﺼﺪ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻰآﻳﺪ ﻛﻪ راﺣﺖﺗﺮﻳﻦ آﻧﻬﺎ، ﻟﺤﻈﻪ ﻣﺮگ، ﻗﺒﺮ، ﻣﻴﺰان، ﻣﺤﺸﺮ، ﺻﺮاط و

ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺳﺖ. ﻫﺮ ﻛﺲ دﺧﺘﺮم از او راﺿﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻦ از او راﺿﻰ ﻫﺴﺘﻢ و ﻫﺮ ﻛﺲ ﻣﻦ از او راﺿﻰ ﺑﺎﺷﻢ ﺧﺪا از او راﺿﻰ اﺳﺖ و ﻫﺮ ﻛﺲ

ﻛﻪ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺑﺮ او ﻏﻀﺐ ﻛﻨﺪ ﺧﺪا ﺑﺮ او ﻏﻀﺐ ﻣﻰﻛﻨﺪ. (14)

10- ﻓﺎﻃﻤﻪ(س) ﻣﻈﻬﺮ ﻧﻴﻜﻰ اﺳﺖ.

ﻓﺮﻣﻮد: اﮔﺮ ﺣﺴﻦ و ﻧﻴﻜﻰ ﻫﻤﭽﻮن ﭘﻴﻜﺮى ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻰﮔﺮدﻳﺪ ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺳﻴﻤﺎى ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻣﻰﺷﺪ. ﺑﻠﻜﻪ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮ از آن اﺳﺖ.

 (15)

11- ﻓﺎﻃﻤﻪ(س) روح ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﺳﺖ.

ﻓﺮﻣﻮد: دﺧﺘﺮم ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺳﺮور اوﻟﻴﻦ و آﺧﺮﻳﻦ زﻧﺎن ﺟﻬﺎن اﺳﺖ. او ﭘﺎره ﺗﻦ ﻣﻦ، ﻧﻮر ﭼﺸﻢ و ﻣﻴﻮه دل ﻣﻦ و روح ﻣﻦ اﺳﺖ. او

ﺣﻮرﻳﻪ آدﻣﻰ ﻧﺴﺐ اﺳﺖ. ﻫﺮﮔﺎه در ﻣﺤﺮاب ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭘﺮوردﮔﺎرش ﻣﻰاﻳﺴﺘﺪ ﻧﻮرش ﺑﺮاى ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن آﺳﻤﺎن ﻣﻰدرﺧﺸﺪ آﻧﭽﻨﺎن

ﻛﻪ ﻧﻮر ﺳﺘﺎرﮔﺎن ﺑﺮاى اﻫﻞ زﻣﻴﻦ. و ﺧﺪاى ﻋﺰ و ﺟﻞ ﺑﻪ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ: اى ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن ﻣﻦ، ﺑﻪ ﺑﻨﺪهام ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﻛﻪ

ﭼﮕﻮﻧﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﻦ اﻳﺴﺘﺎده و اﻋﻀﺎى ﺑﺪﻧﺶ از ﺧﻮف ﻣﻦ ﻣﻰﻟﺮزد. ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻗﻠﺒﺶ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻦ اﺳﺖ. ﺷﻤﺎ را ﺷﺎﻫﺪ

ﻣﻰﮔﻴﺮم ﻛﻪ او و ﭘﻴﺮواﻧﺶ را از آﺗﺶ اﻳﻤﻦ ﻛﺮدم ... آﻧﮕﺎه ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ ﻣﺮﻳﻢ را ﺻﺪا زد او را ﺻﺪا ﻣﻰزﻧﺪ و ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ: اى

ﻓﺎﻃﻤﻪ، ﺧﺪا ﺗﻮ را ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه و ﺗﻄﻬﻴﺮ ﻛﺮده و ﺑﺮ زﻧﺎن ﺟﻬﺎن ﺑﺮﺗﺮى ﺑﺨﺸﻴﺪه اﺳﺖ ... (16)

12- ﻓﺎﻃﻤﻪ(س) ﻣﺎدر (دﻟﺴﻮز) ﭘﺪرش اﺳﺖ.

ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم(ص) او را ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻨﻴﻪ اﻓﺘﺨﺎر ﺑﺨﺸﻴﺪ و او در ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻨﻴﻪ ﻣﺸﻬﻮر ﺑﻮد. (17)

در ﺗﻔﺴﻴﺮ اﻳﻦ ﻛﻨﻴﻪ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻣﻨﻈﻮر از ﭘﺪر ﺷﺎن رﺳﺎﻟﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ(ص) اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻣﺎدر اﺳﻼم و ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ اﺳﺖ. ﻳﻌﻨﻰ

ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ اﻃﻔﺎل در ﺷﺪاﻳﺪ و ﮔﺮﻓﺘﺎرﻳﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﺎدر ﺧﻮﻳﺶ ﭘﻨﺎه ﻣﻰﺑﺮﻧﺪ و ﻣﺎدر ﻣﺮﺟﻊ و ﻣﺤﻮر آﻧﻬﺎﺳﺖ ﻓﺎﻃﻤﻪ زﻫﺮا(س)

ﭘﻨﺎﻫﮕﺎه ﭘﻴﺮوان اﺳﻼم در ﺷﺪاﻳﺪ و ﮔﺮﻓﺘﺎرﻳﻬﺎﺳﺖ. و ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﺣﻖ و ﺑﺎﻃﻞ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺸﺘﺒﻪ ﺷﻮﻧﺪ ﺟﻮﻳﻨﺪﮔﺎن ﺣﻖ، راه راﺳﺖ

و ﺣﻖ را از او ﻣﻰﺟﻮﻳﻨﺪ.

ﺑﺤﻘﻴﻘﺖ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻣﻴﺰان اﺳﺖ.  ﻫﻤﺮاه او ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﺪا ﺑﻮدن اﺳﺖ و ﭘﻴﺮوى از او ﭘﻴﻤﻮدن راه ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﺳﺖ و ﺟﺪاﻳﻰ از او

ﺟﺪاﻳﻰ از ﺧﺪا و ﺣﻘﻴﻘﺖ اﺳﻼم.

رﻓﺘﺎر ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ(ص) ﻧﺴﺒﺖﺑﻪ زﻫﺮا(س)

زﻫﺮا(س) در ﻧﻈﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻋﻈﻴﻢاﻟﺸﺎن ص از ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻰ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮد و ﻧﻤﻰﺗﻮان ﺑﺮاى ﻣﻨﺰﻟﺖ و ﻗﺮب ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻧﺰد رﺳﻮل

ﺧﺪا(ص) ﺣﺪى ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮد. ﺻﺤﻴﺢﺗﺮ آنﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ زﺑﺎن و ﻗﻠﻢ را آﻧﭽﻨﺎن ﻗﺪرﺗﻰ ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ از ﻋﻬﺪه اﻳﻦ

ﻛﺎر ﺑﺮآﻳﺪ. در ﻳﻚ ﺳﺨﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ: «در ﭘﻬﻨﺎورﺗﺮﻳﻦ ﻣﻜﺎن ﻗﻠﺐ ﭘﺪر ﺧﻮﻳﺶ رﺳﻮل ﺧﺪا(ص) ﺟﺎى داﺷﺘﻪ و در ﻛﺸﻮر وﺟﻮد

ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم(ص) ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ از آن وى ﺑﻮد.» (18)

اوﻟﻴﺎى ﺧﺪا از ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ درﺟﺎت ﺻﻔﺎت اﻧﺴﺎﻧﻰ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮدهاﻧﺪ و ﻫﺮ ﺻﻔﺖﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺎﻣﻞ در اﻳﺸﺎن ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻮده اﺳﺖ.

ﻳﻜﻰ از آن ﺻﻔﺎت ﻋﺎﻃﻔﻪ و ﻣﻬﺮورزى اﺳﺖ. ﺷﺎﻳﺪ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻬﺮ ورزﻳﺪن ﺑﻪ اﻋﻀﺎى ﺧﺎﻧﻮاده ﻧﻮﻋﻰ واﺑﺴﺘﮕﻰ

اﺳﺖ و اوﻟﻴﺎى ﺧﺪا ﻛﻪ از ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ واﺑﺴﺘﮕﻰ ﺑﻪ ﻏﻴﺮ ﺧﺪا ﻣﻨﺰهاﻧﺪ، از اﻳﻦ ﻋﻼﻗﻪ ﻧﻴﺰ ﻣﺒﺮا و ﻧﺴﺒﺖﺑﻪ اﻋﻀﺎى ﺧﺎﻧﻮاده ﺧﻮﻳﺶ

داراى ﮔﻮﻧﻪاى ﺑﻰﺗﻔﺎوﺗﻰ ﻣﻰﺑﺎﺷﻨﺪ. وﻟﻰ اﻳﻦ، ﺳﺨﻨﻰ ﻧﺎﺻﻮاب و ﻓﻜﺮى ﺧﻄﺎﺳﺖ. ﭼﻪ اﻳﻨﻜﻪ در اﻳﻦ ﺻﻮرت آن ﺑﺰرﮔﻮاران از

داﺷﺘﻦ ﻳﻜﻰ از وﻳﮋﮔﻴﻬﺎى ﻣﻬﻢ اﻧﺴﺎﻧﻰ ﺑﻰﺑﻬﺮه ﻣﻰﺑﺎﺷﻨﺪ. دﻳﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﮔﺬﺷﺘﻦ از اﻋﻀﺎى ﺧﺎﻧﻮاده ﭼﻮن ﻓﺮزﻧﺪ و ﺑﺮادر در راه

ﺧﺪا ﺑﺮاى اﻳﺸﺎن ﻫﻴﭻ ﻣﺰﻳﺘﻰ ﻧﻤﻰﺑﺎﺷﺪ. زﻳﺮا از ﭼﻴﺰى ﮔﺬﺷﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻋﻼﻗﻪاى ﺑﻪ آن ﻧﺪارﻧﺪ.

اﮔﺮ ﺑﭙﺬﻳﺮﻳﻢ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان ﻧﺴﺒﺖﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮﻳﺶ ﻋﺎﻃﻔﻪ ﭘﺪرى ﻧﺪاﺷﺘﻪاﻧﺪﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎم ﺗﻤﺠﻴﺪى ﻛﻪ از ﺣﻀﺮت اﺑﺮاﻫﻴﻢ(ع) ﺑﻪ

ﺧﺎﻃﺮ ذﺑﺢ ﻓﺮزﻧﺪش ﻣﻰﺷﻮد ﻟﻐﻮ و ﺑﻰﺣﺴﺎب ﺑﺎﺷﺪ.

ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ، اوﻟﻴﺎء اﻟﻬﻰ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ داراى ﻋﺎﻃﻔﻪ و ﻣﻬﺮ ﺑﻮدهاﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻋﺎﻟﻴﺘﺮﻳﻦ درﺟﺎت آن را در وﺟﻮد ﺧﻮﻳﺶ داﺷﺘﻪاﻧﺪ. آﻧﭽﻪ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ اوﻟﻴﺎء ﺧﺪا را از ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺮدم ﻣﻤﺘﺎز ﻣﻰﺳﺎزد آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺎﻃﻔﻪ ﺧﻮﻳﺶ را ﻣﺤﻮر اﻧﺘﺨﺎب ﻗﺮار ﻧﻤﻰدﻫﻨﺪ.

اﻳﺸﺎن در ﻣﻘﺎم ﺑﻨﺪﮔﻰ ﻣﻰﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮﻳﻦ درﺟﻪ ﻋﺎﻃﻔﻪ را ﻧﺎدﻳﺪه اﻧﮕﺎﺷﺘﻪ، ﻓﺮزﻧﺪى دﻟﺒﻨﺪ ﻳﺎ ﺑﺮادرى ﻋﺰﻳﺰ را در راه ﺧﺪا

ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻛﻨﻨﺪ. آﻧﭽﻨﺎن ﻛﻪ ﺣﻀﺮت اﺑﺮاﻫﻴﻢ(ع) ﺑﺮ آن ﻣﻰﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ دﺳﺖﺧﻮد ﻓﺮزﻧﺪش را ﺳﺮ ﺑﺒﺮد و ﺣﻀﺮت ﺳﻴﺪاﻟﺸﻬﺪاء در

ﻛﻤﺘﺮ از ﻳﻚ روز ﻫﻤﻪ ﻋﺰﻳﺰان ﺧﻮد را در ﭘﺎى ﻣﻌﺒﻮد ﻗﺮﺑﺎن ﻣﻰﻛﻨﺪ.  آﻧﺎن ﻣﻰﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻛﺴﻰ از اﻋﻀﺎى ﺧﺎﻧﻮاده ﺧﻮﻳﺶ را از

ﺧﻮد ﺑﺮاﻧﻨﺪ و از وﺟﻮد او ﭼﺸﻢ ﭘﻮﺷﻨﺪ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﻀﺮت ﻧﻮح(ع) ﻛﻪ از ﻓﺮزﻧﺪ ﻧﺎﺷﺎﻳﺴﺖﺧﻮﻳﺶ ﭼﺸﻢ ﭘﻮﺷﻴﺪ.

از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ اﮔﺮ ﻓﺮزﻧﺪى آﻧﭽﻨﺎن ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﻣﻘﺎم ﺑﻨﺪﮔﻰ اﺳﺖﺧﻮد را ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎى اﻟﻬﻰ ﺗﻄﺒﻴﻖ دﻫﺪ ﻋﺎﻃﻔﻪ ﭘﺪرى ﺑﺎ

ﻣﻬﺮ اﻟﻬﻰ آﻣﻴﺨﺘﻪ ﻣﻰﺷﻮد و اﺳﻄﻮره ﻣﻰآﻓﺮﻳﻨﺪ. ﮔﺮﻳﻪﻫﺎى ﻳﻌﻘﻮب ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ در ﻃﻮل ﺳﺎﻟﻴﺎن ﻣﺘﻤﺎدى و ﺗﺎ ﺳﺮ ﺣﺪ ﻛﻮرى ﺗﻨﻬﺎ

ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از ﻋﺎﻃﻔﻪ ﭘﺪرى ﺑﺮاى از دﺳﺖ دادن ﻓﺮزﻧﺪ ﻧﺒﻮد ﺑﻠﻜﻪ ﭼﻮن وى ﭘﺴﺮى را از دﺳﺖ داده ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﺎ اﻓﻖ وﺟﻮد ﭘﺪر

ﺑﺎﻻ آﻣﺪه و ﺷﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺷﺎﻧﻪ او ﻣﺴﻴﺮ ﺗﻜﺎﻣﻞ اﻧﺴﺎﻧﻰ را ﻃﻰ ﻛﺮده ﺑﻮد.  ﻳﻌﻘﻮب ﻳﻮﺳﻒ را ﻣﻰﻃﻠﺒﻴﺪ ﭼﻮن ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻮﺳﻒ او را

ﻣﻰﻓﻬﻤﻴﺪ و ﺑﻮى آﺷﻨﺎ را از وى اﺳﺘﺸﻤﺎم ﻣﻰﻛﺮد. ﻫﻤﺎن ﺑﻮﻳﻰ ﻛﻪ ﭼﻮن از ﭘﻴﺮاﻫﻦ ﻳﻮﺳﻒ ﻣﺘﺼﺎﻋﺪ ﺷﺪ از دروازه ﻣﺼﺮ ﻛﻠﺒﻪ

اﺣﺰان ﭘﺪر را در ﻛﻨﻌﺎن ﻣﻌﻄﺮ ﻛﺮد.

ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺑﻪ ذﻛﺮ ﭘﺎرهاى از اﻇﻬﺎر ﻋﻼﻗﻪﻫﺎى وﺟﻮد ﻣﻘﺪس ﻧﺒﻮى ﻧﺴﺒﺖﺑﻪ دﺧﺖ ﮔﺮاﻧﻘﺪرش ﻣﻰﭘﺮدازﻳﻢ.

1- ﻛﻮﺗﺎﻫﺘﺮﻳﻦ زﻣﺎن دورى

ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻋﻈﻴﻢاﻟﺸﺎن اﺳﻼم (ص)ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ آﻫﻨﮓ ﺳﻔﺮ داﺷﺖﺑﺎ ﻓﺎﻃﻤﻪ(س) ﺑﻌﺪ از ﻫﻤﻪ وداع ﻣﻰﻛﺮد و ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺮاﺟﻌﺖ، ﺑﺎ

او ﻗﺒﻞ از ﻫﻤﻪ ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻰﻛﺮد. (19)

2- ﺑﻮﺳﻪ و اﺣﺘﺮام

ﻋﺎﻳﺸﻪ رواﻳﺖ ﻣﻰﻛﻨﺪ:  ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﻓﺎﻃﻤﻪ(س)  داﺧﻞ ﻣﻰﺷﺪ ﭘﺪرش ﺑﺮ ﻣﻰﺧﺎﺳﺖ، او را ﻣﻰﺑﻮﺳﻴﺪ و در ﺟﺎى ﺧﻮد

ﻣﻰﻧﺸﺎﻧﺪ.

ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ او ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ:  روزى ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﮔﻠﻮى ﻓﺎﻃﻤﻪ را ﺑﻮﺳﻴﺪ، ﻋﺮض ﻛﺮدم:  اى رﺳﻮل ﺧﺪا، ﻛﺎرى ﻛﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺸﺘﺮ اﻧﺠﺎم

ﻧﻤﻰدادﻳﺪ!

ﺣﻀﺮت ﻓﺮﻣﻮد: اى ﻋﺎﻳﺸﻪ، وﻗﺘﻰ ﻣﺸﺘﺎق ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻰﺷﻮم ﮔﻠﻮى ﻓﺎﻃﻤﻪ را ﻣﻰﺑﻮﺳﻢ. (20)

3- ﺳﻼم ﭘﻴﺎﭘﻰ

ﺗﺎ ﻣﺪﺗﻬﺎ ﭘﺲ از ﻧﺰول آﻳﻪ ﺗﻄﻬﻴﺮ ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ(ص) ﺑﺮاى ﻧﻤﺎزﻫﺎى ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ از ﻣﻨﺰل ﺧﺎرج ﻣﻰﺷﺪ ﻧﺨﺴﺖﺑﻪ در ﺧﺎﻧﻪ

ﻓﺎﻃﻤﻪ(س) ﻣﻰرﻓﺖ، دﺳﺘﺎﻧﺶ را ﺑﻪ دو ﻃﺮف در ﻣﻰﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺎ ﺻﺪاى ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻰﻓﺮﻣﻮد: ﺳﻼم ﺑﺮ ﺷﻤﺎ، اى اﻫﻞ ﺑﻴﺖ! (21)

4- دﻟﺴﻮزى ﺑﺮ ﻓﺎﻃﻤﻪ(س)

در رواﻳﺎت زﻳﺎدى وارد ﺷﺪه ﻛﻪ آن ﺣﻀﺮت ﺑﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺳﺨﺘﻰ ﺣﺎل دﺧﺘﺮ ﻋﺰﻳﺰش ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﻰﮔﺮﻳﺴﺖ.

آرى، ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﻜﺮم اﺳﻼم(ص)  ﻋﻤﻴﻖﺗﺮﻳﻦ اﺣﺴﺎﺳﺎت ﭘﺪراﻧﻪ ﺧﻮﻳﺶ را ﻧﺜﺎر ﻓﺎﻃﻤﻪ(س)  ﻣﻰﻧﻤﻮد و اﻳﻦ ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎ ﻧﺎﺷﻰ از

اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻋﻮاﻃﻒ ﻣﺤﺾ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ وﮔﺮﻧﻪ ﻣﻰﺑﺎﻳﺴﺖﺑﺎ دﺧﺘﺮان دﻳﮕﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻴﻮه ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻰﻛﺮد.  از

ﻫﻤﻴﻦرو درﻣﻰﻳﺎﺑﻴﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﺪت ﻋﻼﻗﻪ ﻧﺎﺷﻰ از اوج ﻛﻤﺎل ﻓﺎﻃﻤﻪ(س) و ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺖ او ﻧﺰد ﺧﺪاﺳﺖ.

در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ(ص)  در اﻳﻦ ﻫﻤﻪ اﻇﻬﺎر ﻋﻼﻗﻪ از ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ ﻣﻰﻛﺮده اﺳﺖ.  ﮔﻮﻳﻰ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ(ص)  وﻇﻴﻔﻪ دارد

ﻣﻮﺿﻊ ﻗﺮآن را در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻛﻨﺪ و ﻣﺮدم زﻣﺎن ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻊﮔﻴﺮى آﺷﻨﺎ ﻧﻤﺎﻳﺪ.

ﻣﻮﺿﻊ ﻗﺮآن ﻧﺴﺒﺖﺑﻪ ﻓﺎﻃﻤﻪ(س) و ﺧﺎﻧﻮاده او

آﻳﺎت زﻳﺎدى ﭼﻮن آﻳﻪ ﺗﻄﻬﻴﺮ، ﻣﺒﺎﻫﻠﻪ، ﻣﻮدت و ﺳﻮره ﻫﻞ اﺗﻰ در ﺷﺎن ﺻﺪﻳﻘﻪ ﻛﺒﺮى ﻋﻠﻴﻬﺎ اﻟﺴﻼم و ﺧﺎﻧﻮادهاش ﻧﺎزل ﺷﺪه

و ﻣﻔﺴﺮان ﺗﻤﺎم ﻣﺬاﻫﺐ اﺳﻼﻣﻰ ﺑﻪ آن اذﻋﺎن دارﻧﺪﻣﺎ از ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﺨﺘﺼﺮى از آﻳﻪ ﻣﻮدت اﻛﺘﻔﺎ ﻣﻰﻛﻨﻴﻢ.

ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﻣﻰﻓﺮﻣﺎﻳﺪ:

 «اى رﺳﻮل ﮔﺮاﻣﻰ! ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺑﮕﻮ ﻣﻦ در ﻣﻘﺎﺑﻞ رﺳﺎﻟﺖﺧﻮﻳﺶ از ﺷﻤﺎ ﻣﺰدى ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﺟﺰ آﻧﻜﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪان ﻣﻦ ﻣﻮدت

ورزﻳﺪ.»

ﻣﻮدت ﻋﺒﺎرت از ﻣﺤﺒﺖﺷﺪﻳﺪ و ﻋﻼﻗﻪاى اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﻠﺐ اﻧﺴﺎن را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﻣﻮدت ﻣﺮز ﺑﻴﻦ دوﺳﺖ

داﺷﺘﻦ و ﻋﺸﻖ ورزﻳﺪن اﺳﺖ.  در اﻳﻦ آﻳﻪ ﺷﺮﻳﻒ ﻣﻮدت اﻫﻞ ﺑﻴﺖ (ع)  ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺰد رﺳﺎﻟﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه و

ﻣﻔﺎد آﻳﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻛﺴﻰ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﺪان ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﻳﻦ آﻳﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﻣﻮدت ﻧﻮرزد ﻧﺴﺒﺖﺑﻪ ﻧﺒﻰ ﻣﻜﺮم اﺳﻼم

ﺟﻔﺎ روا داﺷﺘﻪ و ﺣﻖ او را ادا ﻧﻜﺮده اﺳﺖ.

زﻣﺨﺸﺮى در ﻛﺸﺎف رواﻳﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ:  وﻗﺘﻰ اﻳﻦ آﻳﻪ ﻧﺎزل ﺷﺪ ﮔﻔﺘﻨﺪ:  اى رﺳﻮل ﺧﺪا، ﺧﻮﻳﺸﺎن ﺗﻮ ﻛﻪ ﻣﻮدﺗﺸﺎن ﺑﺮ ﻣﺎ

واﺟﺐ ﺷﺪه ﻛﻴﺎﻧﻨﺪ؟

آن ﺣﻀﺮت ﻓﺮﻣﻮد: ﻋﻠﻰ، ﻓﺎﻃﻤﻪ و دو ﭘﺴﺮ اﻳﺸﺎن. (23)

در آﻳﻪ دﻳﮕﺮى ﻣﻰﻓﺮﻣﺎﻳﺪ: «ﻣﺎ ﺳﺌﻠﺘﻜﻢ ﻣﻦ ﺍﺟﺮ ﻓﻬﻮ ﻟﻜﻢ» (24)

«ﻣﻦ ﻫﺮ ﻣﺰدى از ﺷﻤﺎ ﺑﺨﻮاﻫﻢ ﺑﺮاى ﺧﻮد ﺷﻤﺎﺳﺖ.»

از اﻳﻦ آﻳﻪ ﻛﺮﻳﻤﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻰآﻳﺪ ﻛﻪ از ﻣﻮدت ﺧﻮﻳﺸﺎن رﺳﻮل اﻛﺮم(ص)  ﻛﻪ در آﻳﻪ ﻗﺒﻞ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺰد رﺳﺎﻟﺖ آن

ﺣﻀﺮت واﺟﺐ ﺷﺪه ﻧﻔﻌﻰ ﻋﺎﻳﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ(ص) ﻧﻤﻰﺷﻮد.

ﺑﻌﻼوه رﺳﺎﻟﺖ و ﻧﺒﻮت ﭼﻴﺰى ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻣﺰدى ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ و ﻻﻳﻖ ﺑﺮاى آن ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻛﻨﺪ. و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ ﻗﺮآن

ﻛﺮﻳﻢ از ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان ﻧﻘﻞ ﻣﻰﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻰ ﺑﻪ ﭘﻴﺮوان ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻰﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ:  ﻣﺎ ﻣﺰدى از ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻰﺧﻮاﻫﻴﻢ.  ﭘﺎداش ﻣﺎ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ

ﺧﺪاﺳﺖ. (25)

ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻧﻔﻊ ﻣﻮدت ﻋﺎﻳﺪ ﺧﻮد ﻣﺎ ﻣﻰﺷﻮد؟

در آﻳﻪاى دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﺎن اﻳﻦ ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ ﭘﺮداﺧﺘﻪ، ﻣﻰﻓﺮﻣﺎﻳﺪ:

«ﻗﻞ ﻻ ﺍﺳﺌﻠﻜﻢ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﻦ ﺍﺟﺮ ﺍﻻ ﻣﻦ ﺷﺎﺀ ﺍﻥ ﻳﺘﺨﺬ ﺍﱃ ﺭﺑﻪ ﺳﺒﻴﻼ» (26)

«ﺑﮕﻮ ﻣﻦ ﻣﺰد از ﻛﺴﻰ ﻧﻤﻰﺧﻮاﻫﻢ ﻣﮕﺮ (ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻪ) ﻛﺴﺎﻧﻰ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ راﻫﻰ ﺑﻪ ﺳﻮى ﭘﺮوردﮔﺎر ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻴﺎﺑﻨﺪ.»

در واﻗﻊ ﻣﻮدت اﻫﻞ ﺑﻴﺖ (ع)ﻛﻪ ﻫﻤﺎن ﻣﺰد رﺳﺎﻟﺖ اﺳﺖ راه ﻋﺒﻮدﻳﺖﺧﺪاﺳﺖ. اﻳﺸﺎن ﻣﺤﻮر ﺗﻮﺣﻴﺪ، و ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻳﺸﺎن ﻣﺪارس

ﺗﺮﺑﻴﺖﺑﻨﺪﮔﺎﻧﻰ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺸﺘﺎق ﻋﻤﻞ ﺑﻪ دﻳﻦ ﺧﺎﻟﺺ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﻧﺪ. زﻣﺨﺸﺮى در ﻛﺸﺎف ﻣﻰﻧﻮﻳﺴﺪ: اﻳﻦ ﻛﻼم ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﻔﺘﺎر ﻛﺴﻰ

اﺳﺖ ﻛﻪ از روى دﻟﺴﻮزى ﺗﻼش ﻛﺮده و ﺑﺮاى ﺗﻮ ﻣﺎﻟﻰ ﺑﻪ دﺳﺖ آورده اﺳﺖ. آﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ ﻣﻦ از ﺗﻮ ﻫﻴﭻ ﭘﺎداﺷﻰ

ﻧﻤﻰﺧﻮاﻫﻢ ﺟﺰ اﻳﻨﻜﻪ در ﺣﻔﻆ اﻳﻦ ﻣﺎل ﺑﻜﻮﺷﻰ و آن را از دﺳﺖ ﻧﺪﻫﻰ. ﺣﺎل اﮔﺮ ﺗﻮ آن ﻣﺎل را ﺑﺮاى ﺧﻮدت ﺣﻔﻆ ﻛﺮدى

در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﭘﺎداﺷﻰ ﺑﻪ او ﻧﺪادهاى وﻟﻰ او اﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ را ﺑﻪ اﺳﻢ ﺛﻮاب و ﭘﺎداش از ﺗﻮ ﺗﻘﺎﺿﺎ ﻛﺮده اﺳﺖ و ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ دو

ﻣﻄﻠﺐ را ﺑﻪ او ﻓﻬﻤﺎﻧﺪه اﺳﺖ: 1- اﻳﻨﻜﻪ او ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﻃﻤﻊ ﭘﺎداش ﻧﺪارد. 2- اﻳﻨﻜﻪ او ﻧﺴﺒﺖﺑﻪ ﺗﻮ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﺮﺑﺎن اﺳﺖ و

اﮔﺮ ﺗﻮ ﻣﺎل را ﺑﺮاى ﺧﻮدت ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻰ او ﻫﻤﻴﻦ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﺎداش از ﺗﻮ ﻣﻰﭘﺬﻳﺮد.

آﻧﮕﺎه اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻰﻛﻨﺪ: ﺑﻪ ﺟﺎن ﺧﻮدم، رﺳﻮل ﺧﺪا(ص) ﻧﺴﺒﺖﺑﻪ ﻗﻮم ﺧﻮد و ﻣﺮدﻣﻰ ﻛﻪ ﺑﺮاى ﻫﺪاﻳﺘﺸﺎن ﻣﺒﻌﻮث ﺷﺪ ﺑﻴﺶ از

اﻳﻦ دﻟﺴﻮز و ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺑﻮد. (27)

----------------------------

ﭘﻰﻧﻮﺷﺘﻬﺎ:

1-ﺧﺼﺎﺋﺺ ﻧﺴﺎﺋﻰ، ص 35 و ﻛﻨﺰاﻟﻌﻤﺎل، ج6، ص 220. 2- ﻓﻀﺎﺋﻞ اﻟﺨﻤﺴﺔ، ج3، ص 15-5.

3- ﻛﺘﺎب ﻓﻀﺎﺋﻞ اﻟﺨﻤﺴﺔ ﻣﻦ اﻟﺼﺤﺎح اﻟﺴﺘﻪ، ج3، ص 151 ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاى اﺳﺖ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﻓﻀﺎﻳﻞ و ﻣﻨﺎﻗﺐ ﻧﺒﻰ ﻣﻜﺮم اﺳﻼم(ص)، ﻋﻠﻰ(ع)، ﻓﺎﻃﻤﻪ(س)  و اﻣﺎم ﺣﺴﻦ و

اﻣﺎم ﺣﺴﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺖﺳﻴﺪ ﻣﺮﺗﻀﻰ ﺣﺴﻴﻨﻰ ﻓﻴﺮوزآﺑﺎدى (از ﻋﻠﻤﺎى ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺷﻴﻌﻪ) از ﻛﺘﺐ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻋﻠﻤﺎى اﻫﻞ ﺗﺴﻨﻦ ﺟﻤﻊآورى ﺷﺪه اﺳﺖ.

4- ذﺧﺎﺋﺮ اﻟﻌﻘﺒﻰ، ص39 و ﻣﻴﺰان اﻻﻋﺘﺪال ذﻫﺒﻰ، ج 2، ص 72.

5- ﻫﻤﺎن، ص146.

6- ﺻﺤﻴﺢ ﺗﺮﻣﺬى، ج 2، ص306.

7- ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﺼﺤﻴﺤﻴﻦ، ج 2، ص 152.

8- ﻣﻌﺠﻢ ﻫﻴﺜﻤﻰ، ج9، ص 184.

9- ﻛﻨﺰاﻟﻌﻤﺎل، ج7، ص 102.

10- اﺳﺪ اﻟﻐﺎﺑﺔ، ج 5، ص 510.

11- ﻛﻨﺰاﻟﻌﻤﺎل، ج6، ص219.

12- ﻓﺮاﺋﺪ اﻟﺴﻤﻄﻴﻦ، ج 2، ص 30.

13- ﻫﻤﺎن، ص 45.

14- ﻫﻤﺎن، ص67.

15- ﻫﻤﺎن، ص 68.

16- ﻫﻤﺎن، ص 35.

17- اﺳﺪ اﻟﻐﺎﺑﺔ، ج 5، ص 520 و اﻻﺳﺘﻴﻌﺎب، ج 2، ص 752.

18- ﻓﺎﻃﻤﺔ زﻫﺮا از وﻻدت ﺗﺎ ﺷﻬﺎدت، ﺗﺮﺟﻤﻪ دﻛﺘﺮ ﺣﺴﻴﻦ ﻓﺮﻳﺪوﻧﻰ، ص227.

19- ﻣﺴﺘﺪرك اﻟﺼﺤﻴﺤﻴﻦ، ج 1، ص 498 و ج3، ص155-6.

20- ﺻﺤﻴﺢ ﺗﺮﻣﺬى، ج 2، ص319.

21- ﻓﺮاﺋﺪ اﻟﺴﻤﻄﻴﻦ، ج 2، ص 50 و 61.

22- ﺳﻮره ﺷﻮرى، اﻳﻪ23.

23- ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻛﺸﺎف، ج 4، ص219.

24- ﺳﻮره ﺳﺒﺎ، آﻳﻪ47.

25- ﺑﺮاى ﻧﻤﻮﻧﻪ: ﺳﻮره ﺷﻌﺮا، آﻳﺎت164 ،145 ،127-109 و 180.

26- ﺳﻮره ﻓﺮﻗﺎن، آﻳﻪ57.

27- ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻛﺸﺎف، ج3، ص 288.

------------------------------

ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻛﻮﺛﺮ ﺷﻤﺎره 8

ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﺟﺒﺎران