بسيارى از امور پسنديده، و حالات مثبت، و كارهائى كه به سود مردم انجام ميگيرد در فرهنگ پاك حق عبادت شمرده شده و برآن پاداش و ثواب و اجر و مزد اخروى مترتب است.
رسول حق، در اين زمينه ميفرمايد:
«النظر الى العالم عبادة، والنظر الى الامام المقسط عبادة و النظر الى الوالدين برأفة عبادة، والنظر الى الاخ توده فى الله عزوجل عبادة:»
نگاه به عالم ربانى عبادت است، و نظر به پيشواى عادل عبادت است، و نگاه به پدرومادر از روى مهربانى عبادت است و نظر به برادر دينى كه او را به خاطر خدا دوست دارى عبادت است.
در روايتى وارد شده است:
«العبودية خمسة اشياء: خلأ البطن، وقراءة القرآن، وقيام الليل، والتضرع عندالصبح، والبكاء من خشية الله:» «3»
عبادت پنج چيز است، خالى بودن شكم از حرام و پرخورى، قرائت قرآن، بيدارى نيمه شب براى تهجد، ندبه و زارى به هنگام صبح، و گريه از خشيت خدا.
از حضرت حق در حديث قدسى آمده:
«المصلى يناجينى، والمنفق يقرضنى فى الغنى، و الصائم يتقرب الى:»
نمازگزار با من راز و نياز ميكند، و انفاق كننده در بينيازى به من قرض ميدهد، و رزوه دار به من نزديك ميشود.
«يا عبادى الصديقين تنعموا بعبادتى فى الدنيا فانكم بها تتنعمون فى الآخرة:»
اى بندگان صديق من، به عبادت و بندگيام در دنيا بهره ببريد تا به وسيله آن در آخرت به نعمتهاى ابدى ام متنعم گرديد.
«يابن آدم اذكرنى بعدالعزاة ساعة و بعدالعصر ساعة اكفك مااهمكّ:»
فرزند آدم مرا ساعتى پس از صبح و ساعتى بعدازعصر به يادآور تا آنچه تو را به اندوه و غم مياندازد از تو برطرف كنم.
«يابن عمران! هب لى من قلبك الخشوع و من بدنك الخضوع و من عينك الدموع ثم ادعنى فى ظلم الليل فانك تجدنى قربياً مجيباً:»
اى موسى از قلبت به پيشگاه من خشوع آور، و از بدنت فروتنى نشان ده، و از دو چشمت اشك بريز، سپس در تاريكيهاى شب مرا بخوان، يقيناً مرا نزديك و اجابت كننده خواهى يافت.
رسول خدا فرمود: كسى كه سه روز از ماه رجب را روزه بگيرد خدا ميان او و آتش دوزخ خندقى قرار ميدهد، يا مانعى كه طول آن پانصد سال راه است و خدا هنگام افطارش ميگويد:
«لقد وجب حقك على، و وجب لك محبتى و ولايتى، اشهدكم يا ملائكتى انى قد غفرت له ماتقدم من ذنبه و ماتأخر:» حق پاداش و مزدت برمن واجب شد، و محبت و ولايتم نسبت به تو ضرورى گشت اى فرشتگان شاهد باشيد كه من گناهان گذشته و آيندهاش را آمرزيده ام.
از حضرت رضا (ع) روايت شده است:
«ليس العبادة كثرة الصلاة والصوم انما العبادة التفكر فى امرالله عزوجل:»
عبادت نماز و روزه بسيار نيست عبادت انديشه در برنامههاى خداى عزوجل است.
امام صادق از پدرانش از رسول اسلام روايت ميكند:
«العبادة سبعون جزء افضلها جزء طلب الحلال:» عبادت هفتاد جزء است برترين جزء آن طلب حلال است.
حضرت سجاد (ع) ميفرمايد:
«لاعبادة الابتفقه:» عبادت جز به فهم حقايق نيست.
حضرت حق شب معراج به رسول اسلام خطاب فرمود:
«يا احمد هل تدرى متى يكون العبد عابداً قال لايارب قال: اذ اجتمع فيه سبع خصال: ورع، يحجزه عن المحارم، وصمت يكفه عما لايغنيه، و خوف يزداد كل يوم من بكائه، و حياء يستحيى منى فى الخلاء، و اكل مالابدمنه و يبغض الدنيا لبغضى لها و يحب الاخيارلحبى اياهم:»
اى احمد آيا ميدانى چه زمانى عبد در عبادت و بندگى است؟ عرضه داشت يا رب نميدانم حضرت حق فرمود: هنگامى كه هفت خصلت در او جمع شود: تقوائى كه او را از افتادن در محرمات باز دارد، و سكوتى كه او را از آنچه مورد نيازش نيست مانع گردد، و بيمى كه هر روز بر گريهاش در پيشگاه من بيفزايد، و حيائى كه در خلوت از من حيا نمايد، و خوردن حلالى كه از آن ناچار است، و دشمنى با مجموعه هوا و هوسها كه از آن تعبير به دنياى مذموم ميشود به خاطر دشمنى و كينه اى كه من به آن دارم و دوست داشتن نيكان چون من آنان را دوست دارم.
چنانچه بخواهم به آنچه در فرهنگ الهى تحت عنوان عبادت از آن ياد شده اشاره كنم مثنوى هفتادمن شود، آنچه ذكر شد نمونه اى از مسائلى بود كه از آنها به عنوان عبادت ياد شده است.
منبع : پایگاه عرفان