بعد از احراز شرايط بسيار صعب و مشكل حدود الهى ، در زمان اجراى حدّ نيز شرايطى مهيا شده است و بر لطائفى دقت شده است كه تماماً پرده از رحمت و مهر و عطوفت حضرت رب العالمين است . در روايات مختلفى به اين مضمون اشاره شده است كه زمان اجراى حد ، ائمه هدى قدس سرهما بانگ برمى آوردند كه اگر كسى بر او حدى از حدود الهى است نمى تواند حدى بر اين گناه كار جارى سازد. به اين معنى كه طهارت و پاكى كه با اجراى حدود الهى به وجود خواهد آمد بايد توسط انسانى پاك و مؤمن صورت گيرد و افرادى كه خود حدى به گردن دارند و گناهى مرتكب شده اند كه بايد حدى بر آنان واقع شود نمى توانند اجراى حدّ نمايند .
شرايط اجراى حدّ زنا
در جريان اجراى حدّ زنا بعد اثبات آن به شهادت يا اقرار ، شرايطى وجود دارد كه حاكى از توجه شارع مقدس به كيفيت آن و دقت در اجراى حدّ با شرايط ويژه است ، افرادى كه حدّ را اجرا مى نمايند ، نوع سنگ ريزه هايى كه در حدّ به كار مى رود ، كيفيت قرار دادن گناه كار در حفره ، شيوه زدن سنگ ها كه به صورت او اصابت نكند و . . . خود نشان از حقايقى است كه بايد به آن توجه خاص نمود .در مورد زناكارى كه حدّ بر او به واسطه اقرار بر زنا ثابت شده نه شهادت شاهد ، در صورتى كه در هنگام اجراى حدّ و بعد از خوردن ضربات سنگ از حفره سنگسار شدن خارج شود و فرار نمايد روايات مختلفى حاكى از اين حكم است كه برگرداندن او و ادامه اجراى حدّ لزومى ندارد . حتى در بعضى از روايات آمده است كه گناه كارى كه اقرار به زنا نموده بود بعد از خورد ضرباتى و چشيدن درد سنگ فرار نمود شخصى با استخوان ساق شترى او را هدف قرار داد و متوقف ساخت و مردم بر سر او ريخته و او را كشتند ، وقتى خبر به رسول با كرامت اسلام صلي الله عليه و آله رسيد حضرت آنان را از اين عمل نهى فرمودند و ديه او را از بيت المال مسلمين پرداخت نمودند.
شيوه اثبات گناه براى اجراى حد
بايد توجه داشت كه شرايط اجراى حدّ در گناهان ، مختلف است و تحقق آن بسيار مشكل است . مثلاً يكى از راه هاى اثبات گناه بسيار زشت زنا شهادت چهار شاهد با شرايط خاص نسبت به كيفيت وقوع گناه است4 و يا نسبت به گناه شرم آور لواط با چهار بار اقرار بر آن محقق مى شود و حال آن كه در صورتى كه گناه كارى توبه نمايد و اقرار بر گناه نيز ننمايد حدّ از او ساقط خواهد شد . در بعضى از روايات ـ كه قبلاً نيز اشاره اى شده ـ ائمه هدى قدس سرهما سفارش أكيد مى فرمودند كه گناه كار در خلوت خود به درگاه الهى توبه نمايد و از گناه خود در پيشگاه با عظمت ربوبى شرمنده باشد و در صدد جبران معصيت با اعمال صالح و توجه به واجبات و ترك محرمات برآيد كه غسل در آب توبه و اشك بر معصيت و گناه و اقرار به گناه در درگاه حضرت حق بسيار ارزشمندتر از اقرار به گناه در مقابل خلق جهت اجراى حدود الهى است . در روايتى بسيار شگفت از حضرت امام صادق عليه السلام به اين مضمون آمده است : حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام در جمع اصحاب خود بودند كه مردى آمد و عرض كرد : يا اميرالمؤمنين ! من با پسرى مرتكب گناه شده ام مرا پاك ساز . حضرت فرمودند : « اى مرد به خانه ات برگرد ، شايد چيزى بر تو گذشته كه تو را تحريك كرده است » . روز بعد آن مرد خدمت اميرالمؤمنين عليه السلام رسيد و گفته خود در روز قبل را تكرار كرد و حضرت همان جواب را دادند . اين عمل تا چهار بار صورت گرفت ، هنگامى كه مرد چهار مرتبه بر گناه خود اقرار نمود حضرت فرمودند : پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله در مورد شخصى مانند تو به سه شيوه حكم فرمود هر كدام را كه مى خواهى انتخاب نما . عرض كرد : آن سه شيوه كدام است ؟ فرمود : اين كه گردنت با شمشير زده شود يا با دست و پاى بسته از كوهى به پايين پرتاب شدن و يا سوزاندن در آتش . گناه كار عرض كرد : يا اميرالمؤمنين كدام يك بر من سخت تر است ؟ حضرت فرمودند : سوزاندن در آتش . عرض كرد : يا اميرالمؤمنين ! من سوزاندن در آتش را انتخاب كردم . پس فرمود : « گفت : خود را براى آن آماده كن ، گفت : آرى [ آماده مى كنم ] » پس ايستاد و دو ركعت نماز خواند و بعد از نماز چنين دعا كرد كه : « اللَّهُمَّ إِنِّى قَدْ أَتَيْتُ مِنَ الذَّنْبِ مَا قَدْ عَلِمْتَهُ وَإِنِّى تَخَوَّفْتُ مِنْ ذَلِكَ فَأَتَيْتُ إِلَى وَصِىِّ رَسُولِكَ وَابْنِ عَمِّ نَبِيِّكَ فَسَأَلْتُهُ أَنْ يُطَهِّرَنِى فَخَيَّرَنِى ثَلاَثَةَ أَصْنَافٍ مِنَ الْعَذَابِ اللَّهُمَّ فَإِنِّى اخْتَرْتُ أَشَدَّهُنَّ اللَّهُمَّ فَإِنِّى أَسْأَلُكَ أَنْ تَجْعَلَ ذَلِكَ كَفَّارَةً لِذُنُوبِى وَأَنْ لاَ تُحْرِقَنِى بِنَارِكَ فِى آخِرَتِى » .خدايا ! من از گناهى كه مى دانم به سوى تو آمدم و من از آن گناه ترسيدم پس به سوى جانشين فرستاده ات و پسر عموى پيامبرت آمدم و از او خواستم كه مرا پاك كند پس مرا در سه شيوه از عذاب مختار ساخت . خدايا ! من سخت ترين آنها را انتخاب نمودم . خدايا ! من از تو مى خواهم كه اين عذاب را كفّاره گناهان من قرار دهى و در آخرت مرا به آتش نسوزانى . سپس در حالى كه گريه مى كرد بلند شد و داخل گودالى كه حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام براى او كنده بود شد در حالى كه مى ديد آتش در اطراف او زبانه مى كشد . حضرت اميرالمؤمنين با ديدن اين صحنه گريه كردند و همه اصحاب نيز گريه كردند و حضرت به او فرمودند : « قُمْ يَا هَذَا فَقَدْ أَبْكَيْتَ مَلاَئِكَةَ السَّمَاءِ وَمَلاَئِكَةَ الاْءَرْضِ فَإِنَّ اللّه َ قَدْ تَابَ عَلَيْكَ فَقُمْ وَلاَ تُعَاوِدَنَّ شَيْئاً مِمَّا فَعَلْتَ » . فلانى بلند شو كه ملائكه آسمان و زمين گريه كردند پس خداوند توبه تو را پذيرفت پس بلند شو و گناهى را كه مرتكب شدى تكرار نكن .
بر گرفته از کتاب فرهنگ مهرورزی استاد حسین انصاریان