گاهى ممكن است هجوم باطل و فرهنگ هاى شيطانى به يك فرد يا به يك خانواده يا به يك جامعه ميان آنان و حق جدايى اندازد ، و پس از مدتى حق را از ياد آنان ببرد ، يا ممكن است ستمگرى براى ارضاى هوا و هوس خود زمينه اى فراهم آورد كه سبب پنهان ماندن حق شود . در چنين پيش آمدهايى بر مؤمن واجب است حق را اظهار كند و نقاب از چهره ى حقيقت بركشد تا بى خبرى يا بى خبرانى از خواب بيدار شوند ، يا گمراهى يا گمراهانى هدايت گردند ، يا واقعيتى از اسارت نجات يابد و باطلى كوبيده شود و ملتى از خطر وسوسه ها و اغواگرى هاى اهل باطل برهند .در اين موارد اگر حق گو احساس كند كه با گفتن حق و اظهار حقيقت ، تلخى و دشوارى و زيان و خسارت ـ هرچند سنگين و قابل توجه ـ به او وارد مى شود باز هم به فرموده ى پيامبر اسلام بايد حق را بگويد و از اظهار حقيقت امتناع نورزد .حق گويى چراغ دين را در ميان مردم روشن نگاه مى دارد و تكاليف و وظايف الهى را به مردم مى رساند و ياران شيطان را ضعيف و ناتوان مى نمايد و به ياران خدا اضافه مى كند و به آنان قدرت و نيرو مى بخشد .در اين زمينه روايات بسيار مهمى از پيامبر و اهل بيت بزرگوارش در كتاب هاى معتبر حديث آمده كه به برخى از آن روايات اشاره مى شود .
رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود :أتقَى النّاسِ مَن قَال الحَقَّ فِيمَا لَه وَعَليهِ .پرهيزكارترين مردم كسى است كه در آنچه به سود او و زيان اوست حق بگويد .حضرت امام باقر (عليه السلام) فرمود :
قُلِ الحَقَّ وَلَو عَلى نَفْسِكَ.حق بگو ، گرچه به زيان خودت باشد .حضرت امام صادق (عليه السلام) فرمود :
ثَلاَثَةٌ هُمْ أقرَبُ الخَلْقِ إلَى اللهِ عَزَّ وَجَلَّ يَومَ القِيامَةِ حَتّى يَفرُغَ مِنَ الحِسابِ . . . وَرجلٌ قَال الحَقِّ فِيما عَلَيهِ وَلَه.
سه نفرند كه نزديك ترين خلق به خداى عز وجل در قيامت اند تا حساب پايان پذيرد . . . و يكى از آنان مردى است كه در آنچه به زيان و سودش بود حق گفته است .و نيز آن حضرت فرمود :إنَّ مِن حَقِيقَةِ الإيمانِ أنْ تُؤثِرَ الحَقُّ وَإن ضَرَّكَ عَلَى البَاطِل وَإن نَفَعَكَ .به راستى از حقيقت ايمان است كه حق را گرچه به تو زيان رساند بر باطل ترجيح دهى گرچه به تو سود رساند .رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود :أفضلُ الجِهادِ كَلمةُ حقّ عِندَ سُلطان جائِر .برترين جهاد بيان حق نزد پادشاه ستمكار است .
بر گرفته از كتاب زيباييهاي اخلاق استاد حسين انصاريان