تعليمات آسمانى اسلام از زبان ائمه معصومين عليهم السلام‏

منابع مقاله:

کتاب : تفسير و شرح صحيفه سجاديه جلد پنجم

نوشته: حضرت آیت الله حسین انصاریان

امامان شيعه كه منابع علوم مُلكى و ملكوتى، سرّى و ظاهرى، نهان و آشكار، مادّى و معنوى و دنيايى و آخرتى هستند و قرآن مجيد و روايات به صراحت، آنان را راسخون در علم معرفى كرده و دانش و بصيرت آنان را مافوق دانش و بصيرت تمام جهانيان تا روز قيامت مى داند در دعاهاى حكيمانه خود كه از آنها به زبان عرفان تعبير به قرآن صاعد شده، به ما تعليم مى دهند كه حضرت حق جلّ شأنه به قدرت و به رحمت و به رأفت خود مشكلات و سختى ها و دشوارى ها را آسان مى نمايد به شرطى كه انسان در بروز مشكلات حوصله و صبر به خرج دهد و روى دعا و نياز و انكسار و ذلّت و خشوع و خضوع از حضرت او برنگرداند و به آن نحوى كه دستور داده شده از مشكلات و حوادث و پيشامدها بهره صحيح گرفته شود.

دعاى حضرت زهرا عليها السلام درسجده

 در دعاى سجده بعد از نماز حضرت زهرا عليها السلام آمده است:

يا مَنْ لَيْسَ غيْرُهُ رَبٌّ يُدْعى. يا مَنْ لَيْسَ فَوقَهُ إلهٌ يُخْشى . يا مَنْ لَيْسَ دُونَهُ مَلِكٌ يُتَّقى. يا مَنْ لَيْسَ لَهُ وَزِيرٌ يُؤْتى. يا مَنْ لَيْسَ لَهُ حَاجِبٌ يُرْشى . يا مَنْ لَيْسَ لَهُ بَوّابٌ يُغْشى. يا مَنْ لا يَزدادُ عَلَى كَثْرَةِ السُّؤالِ إلّا كَرَماً وَ جُوداً، وَ عَلى كَثْرَةِ الذُّنُوبِ إلّا عَفْواً وَ صَفْحاً، صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَافْعَلْ بى كَذا وَ كَذا. «1»

اى آن كه جز او صاحب و مالكى نيست كه بخوانندش. اى آن كه فوق او معبودى نيست كه عارفانه ترسندش. اى آن كه غير او فرماندهى نيست كه پرهيزندش. اى آن كه او را وزيرى نيست كه آيندش. اى آن كه حريم حضرتش را پرده دارى نيست كه رشوه دهندش. اى آن كه وى را دربانى نيست كه به نزد او روند. اى آن كه حاجت خواهى از او جز به كرم وَ جودش نيفزايد و كثرت گناه جز عفو و چشم پوشى نياوردش، بر محمّد و آل محمّد درود فرست و مشكلات و دشوارى هاى مرا اعم از مادّى و معنوى آسان گردان.

دعاى امام سجّاد عليه السلام بعد ازنماز

 در دعاى بعد از نماز حضرت زين العابدين عليه السلام، آمده است:

يا مَنْ أظْهَرَ الْجَميلَ، وَ سَتَرَ الْقَبيحَ، يا مَنْ لَمْ يُؤاخِذْ بِالْجَريرَةِ وَ لَمْ يَهْتِكِ السِّتْرَ، يا عَظيمَ الْعَفْوِ، يا حَسَنَ التَّجاوُزِ، يا واسِعَ الْمَغْفِرَةِ، يا باسِطَ الْيَدَيْنِ بِالرَّحْمَةِ، يا صاحِبَ كُلِّ نَجْوى ، يا مُنْتَهى كُلِّ شَكْوى ، يا كَريمَ الصَّفْحِ يا عَظيمَ الرَّجاءِ، يا مُبْتَدِءاً بِالنِّعَمِ قَبْلَ اسْتِحْقاقِها، يا رَبَّنا وَ سَيِّدَنا وَ مَوْلانا، يا غايَةَ رَغْبَتِنا، أسْألُكَ اللّهُمَّ أنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ. «2»

اى آن كه اعمال و كارها و برنامه هاى زيبا را ظاهر ساخت و كار زشت و نازيبا را جهت حفظ آبروى انسان پنهان داشت. اى آن كه به سرعت، بر گناه و عصيان توبيخ و مؤاخذه نكرد و پرده حرمت عاصى را ندريد. اى بزرگ گذشت، اى نيكو درگذرنده، اى فراخ آمرزش، اى دو دست گشاده به رحمت، اى داناى هر سخن نهان، اى مرجع نهايى هر شكايت، اى گرامى چشم پوش، اى بس بزرگ مايه اميد، اى آغاز كننده به نعمت ها پيش از لياقت موجودات به آنها، اى مالك ما و آقاى ما و مولاى ما، اى نهايت ميل و عشق و علاقه ما، از تو مى خواهم كه بر محمد و آل محمد درود فرستى.

راستى، در اين فرازهاى بلند و ملكوتى و جملات حكيمانه و عاشقانه دقّت كنيم تا آن طور كه بايد خداى خود و اسما و صفاتش را بيشتر بشناسيم و از اين به سعادت و سلامت خود بيفزاييم و به كسب خير دنيا و آخرت نايل آييم.

(عماد الدين نسيمى)

دعاى امام صادق عليه السلام بعد از نماز

در دعاى بعد از نماز حضرت صادق عليه السلام آمده:

يا صانِعَ كُلِّ مَصْنُوعٍ، يا جابِرَ كُلِّ كَسيرٍ، و يا حاضِرَ كُلِّ مَلَاءٍ، وَ يا شاهِدَ كُلِّ نَجْوى ، وَ يا عالِمَ كُلِّ خُفْيَةٍ، و يا شاهِدُ غَيْرَ غائِبٍ، وَ غالِبُ غَيْرَ مَغْلُوبٍ، وَ يا قَريبُ غَيْرَ بَعيدٍ، وَ يا مُونِسَ كُلِّ وَحيدٍ، وَ يا حَىُّ مُحْيِىَ الْمَوْتى ، وَ مُميتَ الأْحْياءِ، الْقائمُ عَلى كُلِّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ، وَ يا حَيّاً حينَ لا حَىَّ، لا إلهَ إلّا انْتَ، صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ. «3»

اى سازنده هر ساخته شده، اى مرمّت كننده هر شكسته، اى حاضر در ميان هر جمع، اى گواه هر سخن نهانى، اى داناى هر پنهان، اى حاضر بى غيب و غالب بدون مغلوبيّت، اى نزديك غير دور، اى همدم هر تنها، اى زنده زنده كننده مردگان و ميراننده زندگان، ايستنده بر سر هر جانى به موجب آنچه كسب كرده است و اى زنده به هنگامى كه زنده اى نبود، جز تو معبودى نيست، بر محمّد و آل محمّد درود فرست.

دعاى امام كاظم عليه السلام بعد از نماز

در دعاى بعد از نماز حضرت موسى بن جعفر عليه السلام است:

إلهى خَشَعَتِ الأْصْواتُ لَكَ، وَ ضَلَّتِ الأْحْلامُ فيكَ، وَجِلَ كُلُّ شَىْ ءٍ مِنْكَ، وَ هَرَبَ كُلُّ شى ءٍ إلَيْكَ، وَ ضاقَتِ الأْشْياءُ دُونَكَ، وَ مَلأَ كُلَّ شَىْ ءٍ نُورُكَ، فَأنْتَ الرَّفيعُ فى جَلالِكَ، وَ أَنْتَ الْبَهِىُّ فى جَمالِكَ، وَ أَنْتَ الْعَظيمُ فى قُدْرَتِكَ، وَ أَنْتَ الَّذى لا يَؤُودُكَ شَىْ ءٌ، يا مُنْزِلَ نِعْمَتى، يا مُفَرِّجَ كُرْبَتى، وَ يا قاضِىَ حَاجَتى، أعْطِنى مَسْألَتى بِلا إلهَ إلّا أنْتَ .... «4»

معبودا، صداها در برابرت رام و آرام گشته، خردهاى انديشمند در درك وجودت گم گشته، از مهابتت هر موجودى احساس ترس كرده و هر چيزى به سويت گريخته، بدون تو تمام برنامه ها تنگ آمده، همه چيز را نورت پر كرده، در جلال و برجستگى ات بلند پايه اى و در زيبايى و جمالت با رونقى و در قدرتت بس بزرگى و هيچ چيزِ سنگينى تو را خسته نكند، اى فرود آورنده نعمتم، اى گشاينده غمزدگيم، اى برآرنده حاجتم، درخواستم را عطا كن به حقّ خودت كه جز تو كسى نيست ....

دعاى امام جواد عليه السلام

در دعاى حضرت جواد عليه السلام است:

اللّهُمَّ رَبَّ الأْرْواحِ الْفانِيَةِ وَ الأْجْسادِ الْبالِيَةِ، أسْألُكَ بِطاعَةِ الأْرْواحِ الرّاجِعَةِ إلى أجْسادِها، وَ بِطاعَةِ الأْجْسادِ الْمُلْتَئِمَةَ بِعُرُوقِها، وَ بِكَلِمَتِكَ النّافِذَةِ بَيْنَهُمْ، وَ أخْذِكَ الْحَقَّ مِنْهُمْ، وَ الْخَلائِقُ بَيْنَ يَدَيْكَ يَنْتَظِرُونَ فَصْلَ قَضائِكَ، وَ يَرْجُونَ رَحْمَتَكَ، وَ يَخافُونَ عِقابَكَ، صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَاجْعَلِ النُّورَ فى بَصَرى، وَ الْيَقينَ فى قَلْبى، وَ ذِكْرَكَ بِاللَّيْلِ وَ النَّهارِ عَلى لِسانى، وَ عَمَلًا صالِحاً فَارْزُقْنى. «5»

اى پروردگار! روان هاى فانى و پيكرهاى پوسيده، به حقّ فرمانبرى آن روان هاى بازگردنده به اجساد و به حقّ فرمانبرى آن پيكرهاى جوش خورده به رگهايشان و به حقّ فرمانرواييت در ميان آنها، و به حقّ حق ستانيت از آنها، در حالى كه خلايق در پيشاپيشت نگران صدور حكم نهايى تواند و اميدوار به رحمتت و در ترس از مجازاتت، از تو درخواست مى كنم. بر محمّد و آل محمّد درود فرست و قرار ده نور را در چشمم و يقين را در قلبم و يادت را در شب و روز بر زبانم و عملى شايسته را روزى من گردان.

دعاى امام هادى عليه السلام

دردعاى حضرت هادى عليه السلام آمده:

يا بارُّ، يا وَصولُ، يا شاهِدَ كُلِّ غائِبٍ، وَ يا قَريبُ غَيْرَ بَعيدٍ، وَ يا غالِبُ غَيْرَ مَغْلُوبٍ، وَ يا مَنْ لا يَعْلَمُ كَيْفَ هُوَ إلّا هُوَ، يا مَنْ لا تُبْلَغُ قُدْرَتُهُ، أسْألُكَ اللَّهُمَّ بِاسْمِكَ الْمَكْنُونِ الْمَخْزُونَ الْمَكْتومِ عَمَّنْ شِئْتَ، الطّاهِرِ الْمُطَهَّرِ الْمُقَدَّسِ النُّورِ التّام، الْحَىِّ القَيُّومِ الْعظيمِ، نُورِ السّماواتِ وَ نُورِ الأرضينَ عالِمِ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ الْكَبيرِ الْمُتَعالِ الْعَظيمِ، صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ. «6»

اى بسيار نيكوكار، اى پيوند دهنده، اى گواه هر غائب، اى نزديك غير بعيد، اى غالب بى مغلوبيّت، اى آن كه كسى نداند كه او چگونه است مگر خود او، اى آن كه به قدرتش نرسند، خدايا از تو مى خواهم به حقّ نام مستور مخزون پنهانت از هر كه خواستى، آن نام پاك بسيار پاك مقدّس نورانى كامل زنده قائم به ذاتِ بس بزرگ، نور آسمان ها و زمين ها، داناى غيب و شهود، بزرگ فرازمند، بس بزرگ، درود فرست بر محمّد و خاندان او.

دعاهاى پس از نماز رسول خدا صلى الله عليه و آله و اميرمؤمنان عليه السلام و حضرت مجتبى و حضرت سيّد الشهداء و حضرت عسگرى و امام عصر عليهم السلام مفصّل و مضامين قسمتى از جملاتش همانند دعاهايى است كه در سطور قبل ملاحظه كرديد.

اين واقعيت ها را وقتى از نظر مى گذرانيم به اين حقيقت بيشتر آگاه مى شويم كه آسان شدن مشكلات به دست قدرت حق امرى بسيار سهل و برنامه اى فوق العاده خفيف و سبك است، به خصوص وقتى كه انسان در پيشگاه مقدّس او تواضع و خشوع و زارى و انابه نشان دهد، وگرنه اگر اراده حضرت او نباشد هيچ قدرتى نمى تواند گره از كار انسان بگشايد و مشكل و دشوارى او را آسان نمايد.

وَ إنْ يَمْسَسْكَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلا كاشِفَ لَهُ إلّا هُوَ وَ انْ يُرِدْكَ بِخَيْرٍ فَلا رادَّ لِفَضْلِه يُصيبُ بِهِ مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحيمُ» «7»

و اگر خدا گزند و آسيبى به تو رساند، آن را جز او برطرف كننده اى نيست، و اگر براى تو خيرى خواهد فضل و احسانش را دفع كننده اى نيست؛ خيرش را به هر كس از بندگانش بخواهد مى رساند و او بسيار آمرزنده و مهربان است.

فرازهايى از دعاى سمات

در دعاى سِمات آمده است:

اللَّهُمَّ إنّى أسْألُكَ بِاسْمِكَ الْعَظيمِ الأْعْظَمِ الأْعَزِّ الأْجَلِّ الأْكْرَمِ الَّذى إذا دُعِيتَ بِهِ عَلى مَغالِقِ أبْوابِ السَّماءِ لِلْفَتْحِ بِالرَّحْمَةِ انْفَتَحَتْ، وَ إذا دُعِيتَ بِهِ عَلى مَضائِقِ أبْوابِ الأْرْضِ لِلْفَرَجِ انْفَرَجَتْ، وَ إذا دُعِيتَ بِهِ عَلَى الْعُسْرِ لِلْيُسْرِ تَيَسَّرَتْ، وَ إذا دُعِيتَ بِهِ عَلَى الأْمْواتِ لِلنُّشُورِ انْتَشَرَتْ، وَ إذا دُعِيتَ بِهِ عَلى كَشْفِ الْبَأْساءِ وَ الضَّرّاءِ انْكَشَفَتْ .... «8»

الهى، از تو مى خواهم به حقّ نام بزرگ و بس بزرگتر و عزيزتر و برجسته تر و گرامى ترت كه چو خوانده شوى با آن براى باز شدن درهاى سخت بسته آسمان، به رحمتت باز شود و چون خوانده شوى با آن براى گشايش درهاى تنگ زمين، گشوده شود و چون خوانده شوى با آن براى آسانى سختى ها، آسان شود و چون خوانده شوى با آن براى از نو زنده شدن مردگان، زنده شوند و چون خوانده شوى با آن براى برداشتن تنگ دستى و پريشان حالى، برداشته شود.

وَ بِكَلِمَتِكَ الَّتى خَلَقْتَ بِهَا السَّمواتِ وَ الأْرْضَ، وَ بِحِكْمَتِكَ الَّتى صَنَعْتَ بِهَا الْعَجائِبَ، وَ خَلَقْتَ بِهَا الظُّلْمَةَ وَ جَعَلْتَها لَيلًا وَ جَعَلْتَ اللَّيْلَ سَكَنَاً، وَ خَلَقْتَ بِهَا النُّورَ وَ جَعَلْتَهُ نَهاراً وَ جَعَلْتَ النَّهارَ نُشُوراً مُبْصِراً، وَ خَلَقْتَ بِهَا الشَّمْسَ وَ جَعَلْتَ الشَّمْسَ ضياءً، وَ خَلَقْتَ بِهَا الْقَمَرَ وَ جَعَلْتَ الْقَمَرَ نُوراً، وَ خَلَقْتَ بِهَا الْكَواكِبَ وَ جَعَلْتَها نُجُوماً وَ بُرُوجاً وَ مَصابيحَ وَ زينَةً و رُجُوماً، وَ جَعَلْتَ لَها مَشارِقَ وَ مَغارِبَ، وَ جَعَلْتَ لَها مَطالِعَ وَ مَجارِىَ وَ جَعَلْتَ لَها فَلَكاً وَ مَسابِحَ، وَ قَدَّرْتَها فِى السَّماءِ مَنازِلَ، فَأحْسَنْتَ تَقْديرَها، وَ صَوَّرْتَها فَأحْسَنْتَ تَصْويرَها .... «9»

و به آن كلمه ات كه اراده و فرمان تكوينى توست كه به آن آسمان ها و زمين را آفريدى و به حكمت آن چنانيت كه با آن پديده هاى شگفت آور ساختى و آفريدى با آن تاريكى را و قراردادى آن را شب و قراردادى شب را سكون و آرامش و آفريدى با آن روشنايى را و قراردادى آن را روز و قراردادى روز را جهت فعاليّت و كار و رستاخيز عمل و فعاليّت براى موجودات و روشن براى آنها و قراردادى از عجايب حكمتت خورشيد را جهت تابش و آفريدى به آن ماه را و قراردادى آن را نور و آفريدى با آن اختران را و قراردادى آنها را ستارگانى و چراغ ها و آرايش و سنگ پران و قراردادى براى آنها مشرق ها و مغرب ها و قراردادى براى آنها برآمدن گاهها و راه ها و مدار و شناگاهها و اندازه گرفتى براى آنها در آسمان جايگاههايى را، پس زيبا نمودى اندازه گيرى آنها را و اندام بخشيدى به آنها پس زيبا نمودى اندام سازى آنها را.

وَ جَبَرُوتِكَ الَّتى لَمْ تَسْتَقِلَّهَا الأْرْضُ، وَانْخَفَضَتْ لَهَا السَّماواتُ، وَانْزَجَرَلَهَا الْعُمْقُ الأْكْبِرُ، وَ رَكَدَتْ لَهَا الْبِحارُ وَ الأْنْهارُ، وَ خَضَعَتْ لَهَا الْجِبالُ، وَ سَكَنَتْ لَهَا الأْرْضُ بِمَناكِبِها، وَاسْتَسْلَمَتْ لَهَا الْخَلائِقُ كُلُّها، وَ خَفَقَتْ لَهَا الرِّياحُ فى جَرَيانِها، وَ خَمَدَتْ لَهَا النّيرانُ فى أوْطانِها. «10»

و به جبروتت كه زمين، اندك تابى در برابر آن ندارد و آسمان ها در برابرش به زانو درآمده و قعر زمين در مقابلش رانده و فشرده شده به قعر بزرگترش و درياها در برابرش ايستاده و چشمه ها از جوش و خروش افتاده و كوهها فروتن گشته و زمين با شانه هايش باز ايستاده و همگى مخلوقات در برابرش مطيع شده و وزيدن گرفت در برابر آن بادها صداكنان در روان شدنشان و فرو نشست آتش ها در آتشكده ها.

فرازى از دعاى مشلول

اگر در زمينه برنامه هاى حق به دعاى مشلول مراجعه كنيد، در آن جا به مسائل و مطالب بهت انگيزى برمى خوريد كه شما را در معرفت نسبت به حضرت رشد مى دهد و اين معنا را در قلب شما يقينى مى نمايد كه كسى در اين پهنه گاه هستى جز وجود مقدس او شأنى ندارد و تمام چرخ ها در اين بزم آفرينش به اراده او مى چرخد و يك چرخ به فرمان كسى نيست و كليد حلّ تمام مشكلات فقط و فقط به دست حضرت اوست و احدى را در اين مسائل سهمى نيست كه بقيه اسباب و ابزار اراده اويند و جز به خواست وى كارى از دستشان برنمى آيد.

در قسمتى از آن دعا مى خوانيم:

يا رازِقَ الْبَشَرِ، يا مُقَدِّرَ كُلِّ قَدَرٍ، يا عالِىَ الْمَكانِ، يا شَديدَ الأْرْكانِ، يا مُبَدِّلَ الزَّمانِ، يا قابِلَ الْقُرْبانِ، يا ذَا المَنِّ وَ الإْحْسانِ، ياذا الْعِزَّةِ وَ السُّلْطانِ، يا رَحيمُ يا رَحْمنُ، يا مَنْ هُوَ كُلَّ يَوْمٍ فى شَأْنٍ، يا مَنْ لا يَشْغَلُهُ شَأْنٌ عَنْ شَأْنٍ، يا عَظيمَ الشَّأْنِ، يا مَنْ هُوَ بِكُلِّ مَكانٍ، يا سامِعَ الأْصْواتِ، يا مُجيبَ الدَّعَواتِ، يا مُنْجِحَ الطَّلِباتِ، يا قاضِىَ الْحاجاتِ، يا مُنْزِلَ الْبَرَكاتِ، يا راحِمَ الْعَبَراتِ، يا مُقيلَ الْعَثَراتِ، يا كاشِفَ الْكُرُباتِ، يا وَلِىَّ الْحَسَناتِ، يا رافِعَ الدَّرَجاتِ، يا مُؤتِىَ السُّؤلاتِ، يا مُحْيِىَ الأمْواتِ، يا جامِعَ الشَّتاتِ، يا مُطَّلِعاً عَلَى النِّيّاتِ، يا رادَّ ما قَد فاتَ، يا مَنْ لا تَشْتَبِهُ عَلَيْهِ الأْصْواتُ، يا مَنْ لا تُضْجِرُهُ الْمَسْأَلاتُ، وَ لا تَغْشاهُ الظُّلُماتُ، يا نُورَ الأْرْضِ وَ السَّماواتِ، يا سابِغَ النِّعَمِ، يا دافِعَ النِّقَمِ .... «11»

اى روزى دهنده بشر، اى اندازه گير هر اندازه، اى والا جاه، اى استوار پايه، اى گرداننده روزگار، اى پذيرنده قربانى، اى منت گذار نيكوكار، اى داراى شكوه و سلطنت، اى مهربان، اى بخشنده، اى كسى كه هر روز در كارى است، اى آن كه كارى از كار ديگر بازش ندارد. اى بلند مرتبه، اى آن كه در هر جا هست، اى شنونده نجواها، اى اجابت كننده دعاها، اى برآورنده خواسته ها و نيازها. اى فروفرستنده بركات، اى رحم كننده بر اشك ها، اى درگذرنده از لغزش ها، اى برطرف كننده ناراحتى ها. اى سرچشمه خوبى ها، اى بالابرنده درجات، اى دهنده خواسته ها، اى زنده كننده مردگان، اى گرد آورنده پراكنده ها، اى آگاه از نيت ها، اى برگرداننده آنچه از دست رفته، اى كسى كه نجواها بر او مشتبه نشود، اى كسى كه درخواست ها او را به ستوه نياورد و تاريكى ها او را فرا نگيرد، اى روشنى زمين و آسمان ها، اى فروريز نعمت ها، اى دفع كننده بدفرجامى ها ....

اين است آن وجود مقدس و منبع فيضى كه تمام كارها به دست قدرت اوست و تمام موجودات از رحمت واسعه حضرتش بهره مندند و دشوارى و مشكلى نيست مگر آن كه با قدرت قاهره اش آسان و سهل مى گردد.

چه بيچاره اند آنان كه او را نمى شناسند و پناهى جز او براى خود گرفته اند و يارى غير او انتخاب نموده اند.

عجايب خلقت و گره گشايى خداوند

در قرآن مجيد، بسيار در مقام پرسش آمده است كه اين همه عجايب خلقت و شگفتى هاى آفرينش و موجودات گوناگون و مخلوقات بى شمار و گره گشايى ها به وسيله كيست؟ آيا اين همه از به وجود آورنده هستى است يا قدرت و معبودى غير او؟! اوست كه به تنهايى با اراده و قدرت مطلقه اش اين مسائل را در مجارى خلقت به جريان مى اندازد، يا شريكى با اوست؟ اگر غير اوست آن غير كيست؟ اگر او را در برنامه هايش شريكى هست آن شريك كيست؟

أمَّنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الأْرْضَ وَ أنْزَلَ لَكُمْ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأنْبَتْنابِهِ حَدائِقَ ذاتَ بَهْجَةٍ ما كانَ لَكُمْ أنْ تُنْبِتُوا شَجَرَها ءَإلهٌ مَعَ اللَّهِ بَلْ هُمْ قَوْمٌ يَعْدِلُونَ* أمَّنْ جَعَلَ الأْرْضَ قَراراً وَ جَعَلَ خِلالَها أنْهاراً وَ جَعَلَ لَها رَواسِىَ وَ جَعَلَ بَيْنَ الْبَحْرَيْنِ حاجِزاً ءَإلهٌ مَعَ اللَّهِ بَلْ أكْثَرُهُمْ لايَعْلَمُونَ* أمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوءَ وَ يَجْعَلُكُمْ خُلَفاءَ الأْرْضِ ءَإلهٌ مَعَ اللَّهِ قَليلًا ما تَذَكَّرُونَ* أمَّنْ يَهديكُمْ فى ظُلُماتِ الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ مَنْ يُرْسِلُ الرّياحَ بُشْراً بَيْنَ يَدَىْ رَحْمَتِهِ ءَإلهٌ مَعَ اللَّهِ تَعالَى اللَّهُ عَمّا يُشْرِكُونَ* أمَّنْ يَبْدَؤُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعيدُهُ وَ مَنْ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الأْرْضِ ءَإلهٌ مَعَ اللَّهِ قُلْ هاتُوا بُرْهانَكُمْ إنْ كُنْتُمْ صادِقينَ» «12»

[آيا آن شريكان انتخابى شما بهترند] يا آن كه آسمان ها و زمين را آفريد، و براى شما از آسمان آبى نازل كرد كه به وسيله آن باغ هايى خرم و باطراوت رويانديم كه روياندن درختانش در قدرت شما نيست؛ آيا با خدا معبودى ديگر هست [كه شريك در قدرت و ربوبيّت او باشد؟ نه، نيست ]، بلكه آنان مردمى منحرف اند [كه براى او شريك مى گيرند.]* [آيا آن شريكان انتخابى شما بهترند] يا آن كه زمين را [براى موجوداتش ] آرام و قرارگاه ساخت و در شكاف هايش نهرهايى پديد آورد، و براى آن كوه هايى استوار قرار داد [تا زير پاى اهلش نلرزد]، و ميان دو دريا [ى شيرين و شور] مانع و حايلى قرار داد [كه با هم مخلوط نشوند]؛ آيا با خدا معبودى ديگر هست [كه شريك در قدرت و ربوبيت او باشد]؟! [نه، نيست ] بلكه بيشترشان اهل معرفت و دانش نيستند.* [آيا آن شريكان انتخابى شما بهترند] يا آن كه وقتى درمانده اى او را بخواند اجابت مى كند و آسيب و گرفتاريش را دفع مى نمايد، و شما را جانشينان [ديگران در روى ] زمين قرار مى دهد؟ آيا با خدا معبودى ديگر هست [كه شريك در قدرت و ربوبيت او باشد؟!] اندكى متذكّر و هوشيار مى شوند.* [آيا آن شريكان انتخابى شما بهترند] يا آن كه شما را در تاريكى هاى خشكى و دريا [به وسيله ستارگان و ديگر نشانه ها] راهنمايى مى كند؟! و كيست كه پيشاپيش [باران ] رحمتش بادها را مژده رسان مى فرستد؟ آيا با خدا معبودى ديگر هست [كه شريك در قدرت و ربوبيت او باشد؟!] خدا برتر است از آنچه براى او شريك قرار مى دهند.*

[آيا آن شريكان انتخابى شما بهترند] يا آن كه مخلوقات را مى آفريند، آن گاه آنان را [پس از مرگشان ] بازمى گرداند؟! و كيست آن كه از آسمان و زمين شما را روزى مى دهد؟ آيا با خدا معبودى ديگر هست [كه شريك در قدرت و ربوبيت او باشد؟] بگو: اگر راستگوييد دليل خود را بياوريد.

(مفتون)

فرازى از دعاى عرفه

حضرت سيّدالشهداء عليه السلام در دعاى عرفه عرضه مى دارد:

يا مَنْ كَبَسَ الأْرْضَ عَلَى الْماءِ، وَ سَدَّ الْهَواءَ بِالسَّماءِ، يا مَنْ لَهُ أكْرَمُ الأْسْماءِ، يا ذا الْمَعْرُوفِ الَّذى لا يَنْقَطِعُ أبداً، يا مُقَيِّضَ الرَّكْبِ لِيُوسُفَ فِى الْبَلَدِ الْقَفْرِ وَ مُخْرِجَهُ مِنَ الْجُبِّ وَ جاعِلَهُ بَعْدَ الْعُبُودِيَّةِ مَلِكاً، يا رادَّهُ عَلى يَعْقُوبَ بَعْدَ أنِ ابْيَضَّتْ عَيْناهُ مِنَ الْحُزْنِ فَهُو كَظيمٌ، يا كاشِفَ الضُّرِّ وَ البَلْوى عَنْ أيُّوبَ، وَ مُمْسِكَ يَدَىْ إبْراهيمَ عَنْ ذَبْحِ ابْنِهِ بَعْدَ كِبَرِ سِنِّهِ وَ فَناءِ عُمُرِهِ، يا مَنِ اسْتَجابَ لِزَكَرِيّا فَوَهَبَ لَهُ يَحْيى وَ لَمْ يَدَعْهُ فَرْداً وَحيداً، يا مَنْ أخْرَجَ يُونُسَ مِنْ بَطْنِ الْحُوتِ، يا مَنْ فَلَقَ الْبَحْرَ لِبَنى إسْرائيلَ فَأنْجاهُمْ وَ جَعَلَ فِرْعَوْنَ وَ جُنُودَهُ مِنْ الْمُغْرَقينَ، يا مَنْ أَرْسَلَ الرّياحَ مُبَشِّراتٍ بَيْنَ يَدَىْ رَحْمَتِهِ، يا مَنْ لَمْ يَجْعَلْ عَلى مَنْ عَصاهُ مِنْ خَلْقِهِ، يا مَنْ اسْتَنْقَذَ السَّحَرَةَ مِنْ بَعْدِ طُولِ الْجُحُودِ وَ قَدْ غَدَوْا فى نِعْمَتِهِ يَأْكُلُونَ رِزْقَةُ وَ يَعْبُدُونَ غَيْرَهُ وَ قَدْ حادُّوهُ وَ نادُّوهُ وَ كَذَّبُوا رُسُلَهُ، يا اللَّهُ .... «13»

اى آن كه زمين را بر آب انباشتى و هوا را به آسمان مسدود كردى، اى آن كه تو را گرامى ترين نام هاست. اى داراى آن چنان معروف و خوبى و احسانى كه بريده نشود. اى برانگيزنده همّتِ سواران براى نجات يوسف در بيابان بى آب و گياه و برآورنده اش از تاريكى چاه و قراردهنده اش پس از بندگى، فرمانروا. اى بازگرداننده او بر يعقوب پس از آن كه چشمانش از شدّت مصيبت فراق، سفيدى آورد. اى برطرف كننده بدحالى و بلا از ايّوب و جلودار ابراهيم از بريدن سر فرزندش بعد از پيرى و فناشدن عمرش. اى مستجاب كننده دعاى زكريّا و بخشنده يحيى به او تا از تك و تنهايى درآيد.

اى آن كه يونس را از شكم ماهى بيرون آوردى و دل دريا را براى نجات بنى اسرائيل شكافتى و دشمن آنان، فرعون را، با ارتشش غرق نمودى.

اى آن كه بادها را مژده دهنده هايى در پيشاپيش باران رحمت خويش فرستاده اى. اى آن كه بر مجازات عاصيان از آفريدگانت شتاب نكردى. اى آن كه ساحران عصر موسى را از ورطه هلاكت رهانيدى پس از آن انكار طولانى نسبت به حقّ و حقيقت، در حالى كه در نعمت حق بودند و روزىِ او را مى خوردند و غير او را مى پرستيدند، با حق مخالفت مى كردند و با جنابش رقابت مى نمودند و فرستادگانش را تكذيب مى كردند. اى خدا ...

دعاى بعد از زيارت ائمه سامرّا عليهم السلام

در دعاى بعد از زيارت ائمه سُرَّ مَنْ رأى عليهم السلام مى خوانيم:

يا ذَا الْقُدْرَةِ الْجامِعَة، وَ الرَّحْمَةِ الْواسِعَةِ، وَ الْمِنَنِ الْمُتَتابِعَةِ، وَ الآْلاءِ الْمُتَواتِرَةِ، وَالأْيادِى الْجَليلَةِ، وَ الْمَواهِبِ الْجَزيلَةِ. «14»

اى داراى قدرت همه جانبه و رحمت بى نهايت در بى نهايت و منّت هاى پى درپى و عطاياى پياپى و بخشش هاى برجسته و موهبت هاى فراوان.

(مؤلّف)

پی نوشت ها:

______________________________

(1)- بحار الأنوار: 88/ 181، صلاة فاطمة عليها السلام، حديث 7؛ مصباح المتهجّد: 302، صلاة فاطمة عليها السلام.

(2)- بحار الأنوار: 88/ 187، صلاة امام زين العابدين عليه السلام، ذيل حديث 11؛ جمال الأسبوع: 275.

(3)- بحار الأنوار: 88/ 188، صلاة امام الصادق عليه السلام، ذيل حديث 11؛ جمال الأسبوع: 276.

(4)- بحار الأنوار: 88/ 188، صلاة امام موسى بن جعفر عليه السلام، ذيل حديث 11؛ جمال الأسبوع: 276.

(5)- بحار الأنوار: 88/ 189، صلاة محمد بن على عليه السلام، ذيل حديث 11؛ جمال الأسبوع: 278.

(6)- بحار الأنوار: 88/ 189، صلاة على بن محمد الهادى عليه السلام، ذيل حديث 11؛ جمال الأسبوع: 278.

(7)- يونس (10): 107.

(8)- بحار الأنوار: 87/ 97، باب 8، ذيل حديث 12؛ مصباح المتهجّد: 416.

 (9)- بحار الأنوار: 87/ 97، باب 8، ذيل حديث 12؛ مصباح المتهجّد: 417.

(10)- بحار الأنوار: 87/ 98، باب 8، ذيل حديث 12؛ مصباح المتهجّد: 419.

(11)- بحار الأنوار: 92/ 399، باب 129، حديث 33؛ البلد الأمين: 338.

(12)- نمل (27): 60- 64.

(13)- بحار الأنوار: 95/ 220، باب 2، ذيل حديث 3؛ إقبال الأعمال: 343- 344.

(14)- بحار الأنوار: 99/ 66، باب 6، فضل زيارة الامامين الهمامين.