دورنمائى از حقوق خانواده‏

حقوقى كه زن و شوهر نسبت به يكديگر دارند در قرآن مجيد و روايات به طور مفصل ذكر شده، و در اين زمينه چيزى فروگذار نشده.

انسان وقتى اين حقوق متقابل را مطالعه مى كند، آن را از معجزات فرهنگ پاك اسلام مى بيند.

در هيچ مكتب و مدرسه اى بدين صورت به حقوق زن و شوهر اشاره نشده، و هيچ مكتبى هم توان ارائه بهتر از آن را تا قيامت ندارد.

قسمتى از اين حقوق متقابل واجب، و قسمتى هم مستحب است، ترك حقوق واجب بدون گذشت طرف مقابل موجب عذاب، و ترك مستحب باعث كم شدن شيرينى زندگى است.

قسمت عمده اى از حقوق واجب و مستحب زن و شوهر نسبت به يكديگر در كتاب شريف وسائل، جلد 20 و 21 و 22 چاپ مؤسسه آل البيت ذكر شده، كه من تا جائى كه نياز باشد نقل مى كنم، و مطالعه مفصل آن را به عزيزانم در آن كتاب سفارش مى نمايم.

ابتدا براى تبرّك متوسل به چند آيه قرآن در رابطه با اين مسئله مى شوم، سپس به ذكر روايات مى پردازم.

وعاشروهنَّ بالمعروفِ.

با همسران خود خوشرفتارى كنيد.

ولهنَّ مثل الَّذى عليهنَّ بالمعروف.

و مانند همان حقوقى كه مردان بر زنان دارند، زنان به نحو معروف بر مردان دارند.

قد علمنا ما فرضنا عليهم فى ازواجهم.

ما هرآنچه را در رابطه با زنانشان بر آنان واجب كرده ايم، مى دانيم.

اسحاق بن عمار مى گويد: به حضرت صادق (عليه السلام) گفتم:

ما حَقُّ الْمَرْأَهِ عَلى زَوْجِهَا الَّذى اذا فَعَلَهُ كانَ مُحْسِناً؛ قالَ يُشْبِعُها وَيَكْسُوها وَانْ جَهِلَتْ غَفَرَ لَها وَقالَ ابُوعَبْدِاللّهِ كانَتْ امْرَأَهٌ عِنْدَ ابى تُؤْذيهِ فَيَغْفِرُ لَها.

حق زن بر شوهرش چيست كه وقتى آن را ادا كند مردى محسن و نيكوكار است؟ فرمود او را با غذاى مطلوب سير كند، و لباسش را تأمين كند و چون كارى جاهلانه از او سرزد وى را ببخشد، حضرت فرمود: پدرم زنى داشت آزاردهنده ولى آن حضرت او را مى بخشيد.

امام ششم (عليه السلام) فرمود: رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم) فرمودند:

اوْصانى جَبْرَئيلُ بِالْمَرْأَهِ حَتّى ظَنَنْتُ انَّهُ لايَنْبَغى طَلاقُها الّا مِنْ فاحِشَه مُبَيِّنَه.

چندان امين وحى نسبت به زن سفارش كرد، كه گمان كردم طلاق او جز با ارتكاب زنا جايز نيست.

و نيز آن حضرت فرمود:

رَحِمَ اللهُ عَبْداً احْسَنَ فيما بَيْنَهُ وَبَيْنَ زَوْجَتِهِ فَانَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ قَدْ مَلَّكَهُ ناصِيَتَها وَجَعَلَهُ الْقَيِّمَ عَلَيْها.

رحمت خدا بر كسى كه تمام برنامه هاى بين خود و همسرش را نيكو انجام دهد، چه خداوند اختيار زن را به مرد داده، و شوهر را سرپرست او نموده.

رسول حق (صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود:

مَلْعُونٌ مَلْعُونٌ مَنْ ضَيَّعَ مَنْ يعُولُ.

كسى كه حقوق عائله خود را ضايع كند از رحمت خدا دور است.

و نيز آن حضرت فرمود:

خَيْرُكُمْ خَيْرُكُمْ لِاهْلِهِ وَانَا خَيْرُكُمْ لِاهْلى.

بهترين شما كسى است كه براى خانواده اش بهتر باشد، و من براى خانواده ام از تمام شما بهترم.

و نيز فرمود:

عِيالُ الرَّجُلِ أُسَرائُهُ وَاحَبُّ الْعِبادِ الَى اللّهِ عَزَّوَجَلَّ احْسَنُهُمْ صُنْعاً الى أُسَرائِهِ.

عائله شخص در قيد اويند، محبوبترين بندگان نزد خداى عزوجل كسى است كه با افراد در قيدش بهتر رفتار كند.

***