ارزش عملِ با اختيار و از روى عقل

البته در كنار اين آزادى براى درك خير و شر، درك خوبى و بدى، يافتن درستى و نادرستى، خداوند عقل را قرار داده است، به نظر نمى آيد كه هيچ مكتب و مدرسه و دينى به اندازه اى كه اسلام، قرآن و اهل بيت  عليهم السلام به عقل بها داده اند، بها داده باشد. اولاً در قرآن مجيد بيش از هزار آيه در رابطه با عقل نازل شده است، اين گوهر گرانبهايى كه واسطه دريافت واقعيات است، و در روايت و اخبار هم يك باب مستقل و مفصلى تحت عنوان «باب العقل و الجهل» مطرح است.

انسان آزاد و عاقل است، يعنى خوبى ها و زشتى هايش را يا در حد دريافت و درك خود، خوبى ها و زشتى هايش را مى فهمد، يا قرآن مجيد و پيامبران و ائمه، خوبى ها و زشتى ها را برايش بيان مى كنند، برخورد مى كند و خوبى خوب و  زشتى زشت را درك مى كند، اينجاست كه بعد از درك خوبى خوب، و زشتى زشت، آزادى خودش را بايد به ميدان بياورد، و عالى ترين استفاده را از اين آزادى به كار گيرد. براى انجام خوبى ها و فرار از زشتى ها، اين قدر هم بيان خوبى و زشتى ها به نظر پروردگار از جانب خودش مهم است كه براى اين مسأله كه در حقيقت هدايت بندگان است، يازده قسم پشت سر هم خورده است. كارى كه در تمام قرآن مجيد، جز در اين مورد سابقه ندارد.