ب. تواضع

«وعلیکم بالتواضع والشکر والحمد».

سفارش دوم حضرت مربوط به تواضع است. ایشان به شیعیان سفارش می‌کنند که انسان‌های فروتن و متواضعی باشند. به راستی، انسان از چه رو باید تکبر کند؟ کسی باید تکبر کند که همه نیروها از آنِ او باشد و چنین کسی در عالم فقط یکی است و آن وجود مقدس پروردگار است.

حقیقت وجودی ما را امیرالمومنین، علیه السلام، در دعای کمیل خویش ثبت کرده است. از این رو، اگر ما حقایقی را که در دعای کمیل ثبت شده به خودمان بباورانیم، ذره‌ای تکبر در وجودمان باقی نخواهد ماند. این جملات کسی است که تمام ارزش‌های الهی و انسانی در وجودش گرد آمده است:

«وانا عبدک الضعیف الذلیل الحقیر المسکین المستکین».[8]

چطور آدمی می‌تواند تکبر کند؟ و با چه رویی می‌تواند بگوید «من»؟ کدام من؟ تکبر چیزی بود که شیطانرا رانده درگاه حق قرار داد و هر کس تکبر کند مانند او تیره‌روز خواهد شد:

«فسجد الملائكة كلهم أجمعون * إلا إبليس استكبر وكان من الكافرين * قال يا إبليس ما منعك أن تسجد لما خلقت بيدي أستكبرت أم كنت من العالين * قال أنا خير منه خلقتني من نار وخلقته من طين * قال فاخرج منها فإنك رجيم * وإن عليك لعنتي إلى يوم الدين».[9]

پس فرشتگان همه با هم سجده كردند؛ مگر ابليس كه تكبّر ورزيد و از كافران شد. خدا فرمود: اى ابليس! تو را چه چيزى از سجده كردن بر آنچه كه با دستان قدرت خود آفريدم باز داشت؟ آيا تكبّر كردى يا از بلند مرتبه گانى؟ گفت: من از او بهترم، مرا از آتش آفريدى و او را از گل ساختى. خدا گفت: از آن جايگاه بيرون رو كه بى ترديد تو رانده شده اى؛ و حتماً لعنت من تا روز قيامت بر تو باد.