مخالفت خدا با بیگاری

رحمت واسعه خداوند هم اقتضا نکرده که بندگان برایش کار کنند و او آنان را بی‌اجر بگذارد. با اینکه تمام وسایل بندگان از قبیل بدن و روح و عقل و ابزار بیرونی، همه ملک خودش است؛ یعنی براحتی می‌توانسته بگوید که باید کار کنید و مزد هم ندارید، چون ما نه مالک بدن خودمان هستیم و نه مالک ابزار بیرون. آیات قرآن به صراحت مالکیت خدا را یادآور شده‌اند: اما خداوند با وجود مالکیت کامل و بدون چون و چرای خودش، باز به بشر احترام گذاشته و برای کار او ارزش قائل شده است. مثلاً در سوره توبه نکته‌ای فرموده که انسان را مبهوت می‌کند. خیلی مسئله علمی هم نیست که کسی بگوید من نمی‌فهمم، بلکه خیلی ساده است و همه می‌فهمند، اما انسان از فهم آن شگفت زده می‌شود:. اما همین معامله هم با چه نفسی است؟ با نفس من است که خودم آن را ایجاد کرده‌ام یا با نفسی است که او خلق کرده است؟ درباره اموال هم همینطور است، یعنی با اموالی که برای من است معامله می‌کند یا اموالی که از خودش است؟ آیا نفس، مخلوق من است که بگویم ملک ذاتی خودم است و این نفس را با او معامله می‌کنم یا مال خود اوست؟ او می‌تواند بگوید که کمتر از یک میلیونیم لحظه هم قدرت حرکت کردن شما از خودتان نیست و من شما را به حرکت درمی‌آورم. و نیز می‌تواند بگوید که چرخ، دست من است و همه عالم را من می‌چرخانم و از خودم است و شما طلبی از من ندارید، اما با این حال می‌گوید که شما را خلق کرده‌ام و احساساتی هم به شما داده‌ام و خودم قبول کرده‌ام که با اینکه این‌ها ذاتی شما نیست، اما بگویید جان خودم یا مال خودم، و ادعای مالکیت کنید. حالا روی این نحوه اجازه، برای ما تصور مالکیت حاصل شده و او هم با کَرَم خودش این تصور ما را قبول کرده است. بنابراین، می‌گوید همین را که داری از تو می‌خرم، با اینکه تو در اصل چیزی نداری و همه چیز مال اوست. در حقیقت اگر نفس مرا و مال مرا بخرد چیزی را خریده که از آن خودش است.

البته رحمتش اقتضا نمی‌کند که مجانی معامله کند و چیزی را بخرد. وجود مقدس او با بیگاری مخالف است که کسی را به کار بگیرد و چیزی به او ندهد. در قرآن مجید می‌فرماید: ما ضایع کننده اجر مصلحین نیستیم. او حتی زحمت آن‌هایی را که با او رابطه ندارند بی‌اجر نمی‌گذارد و بر این مساله در قرآن مجید هم تصریح نموده است. در ضایع نکردن اجر هم نمی‌گوید که چون این بنده عاشق من است و مرا دوست دارد اجرش را ضایع نمی‌کنم، بلکه مرام او چنان است که اجر هیچ بنده‌ای را ضایع نمی‌کند، چه آن بنده او را دوست داشته باشد یا نداشته باشد.