منابع :
کتاب : تفسير حكيم جلد یک
نوشته : استاد حسین انصاریان
بى‌ترديد تربيت و تدبيرى كه از ناحيه مربى هستى متوجه جهانها و جهانيان است، چه آن كه تكوينى باشد يا تشريعى با تربيت و تدبير غير او تفاوت اساسى دارد:
- وجود مبارك او در تربيت موجودات، نسبت به خودش هيچ سود و هدفى را در نظر ندارد، بلكه همه اهداف تربيتى و سودى كه از آن حاصل مى‌شود نصيب موجود تربيت شده مى‌گردد.
ولى غير او هر كس را و هر چه را تربيت مى‌كند، هدفش سودبرى، يا ثواب آخرتى، يا شهرت، يا قرار گرفتن در معرض مدح و ثناست.
- غير او هر كس را و هر چه را تربيت مى‌كند، به مايه‌هاى بدنى و مغزى وعصبى و انرژى‌هاى ديگرش، يا به مايه‌هاى مالى و مادى او نقصان وارد مى‌گردد، ولى حضرت او در تربيت جهان و جهانيان به چيزى از وجودش و خزينه‌هايش نقصان نمى‌رسد، و كمبودى پديد نمى‌آيد.
وَ لِلَّهِ خَزائِنُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ: «1»
خزينه‌هاى آسمان‌ها و زمين در تصرف و مالكيت خداست.
محتويات اين خزينه‌ها ميليارها سال است در راه تربيت و رشد موجودات هزينه مى‌شود، نه اين كه به هيچ يك نقصانى نرسيده است بلكه لحظه به لحظه توسعه يافته و به آن افزوده شده است.
وَ السَّماءَ بَنَيْناها بِأَيْدٍ وَ إِنَّا لَمُوسِعُونَ: «2»
و آسمان‌ها را به قدرت و نيرو بنا كرديم و بى‌ترديد ما وسعت دهنده و گستراننده‌ايم.
هر نيكوكارى غير او هنگامى كه از طرف مقابلش مورد اصرار و پافشارى قرار مى‌گيرد، بالاخره دچار تنگ حوصلگى، و احتمالًا ناراحتى عصبى مى‌شود، و او را از خود رانده، و عطايش را از وى منع مى‌كند، ولى حضرت او عاشق اصرار و پافشارى بندگان در دعا و درخواست‌هاى آنان است، و هر چه را با اصرار بيشتر از او بخواهند با كمال محبت عطا مى‌كند چنان كه پيامبر فرموده:
«ان الله يحب الملحين فى الدعاء:»
خدا اصرار كنندگان در دعا را دوست دارد.
- هر نيكوكارى زمانى كه از او بخواهند عطا مى‌كند و چه بسا بعضى از اوقات از او درخواست مى‌كنند ولى او پاسخ نمى‌دهد، ولى حضرت او پيش از درخواست هم لطف و عنايت مى‌كند، به اكثر موجودات بدون اينكه از او درخواست كنند رزق و روزى و آنچه لازمه حياتشان باشد عنايت مى‌فرمايد، و به اكثر انسان‌ها با اين كه به او ايمان ندارند و زبان درخواست و دعايشان بسته است مرحمت و لطف مى‌كند.
- هر نيكوكارى احسان و عطايش به سبب تهيدستى، يا دور بودن از تهيدستان يا نهايتاً به خاطر مرگش قطع مى‌شود، ولى احسان حضرت او كه حى و قائم و ابدى و هميشگى و جاويد و سرمدى است هرگز از مخلوقات قطع نمى‌گردد.
- نيكى هيچ نيكوكارى عام و فراگير نسبت به همه نيست، ولى احسان و نيكى وجود مبارك او بى‌دريغ به همه موجودات مى‌رسد چنان كه خود فرموده:
وَ رَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْ‌ءٍ «3»
با توجه به اين حقايق ثابت است كه حضرت او پرورش دهنده جهانها و جهانيان و به فرموده خودش ربّ العالمين و نسبت به همه موجودات كه مملوك او هستند محسن و نيكوكار است، و توجه تربيتى و اخلاق احسانى او نسبت به جهانها و جهانيان فراگير است و ذره‌اى از ذرات عالّم از بهره گرفتن از اين سفره گسترده پايان ناپذير محروم نيست و محروم نمى‌شود. «4»
پی نوشت ها:
______________________________
(1)- منافقون 7.
(2)- ذاريات 47.
(3)- اعراف 156.
(4)- تفسير كبير با توضيح بيشتر، ص 230.
منبع : پایگاه عرفان