چگونگى سخنان رسول خدا صلى الله عليه و آله‏

«جاحظ» كه يكى از بزرگترين نويسندگان عرب است، درباره كلام آن حضرت مى‌گويد:
«سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله سخنى است كه شماره حروفش اندك و شماره معانيش بسيار، از تصنّع برى و از تكلّف بر كنار است، آنجا كه تفصيل لازم، مفصل و آنجا كه اختصار، مختصر است. از كلمات نامأنوس فرارى و از سخنان ياوه و بيهوده مبراست، كلماتش با حكمت هم دوش، با عصمت هم آغوش، با تأييد قرين و با توفيق هم‌نشين بود.
خداى متعال گفتارش را با محبت و قبول توأم ساخته بود، بى‌نهايت عالى مى‌گفت و مهابت، حلاوت، افهام و اختصار را با هم داشت. از تكرار سخن بى‌نياز بود و شنونده را بدينكار نياز نمى‌افتاد، با وجود اين هيچ وقت كلمه‌اى از سخنش نمى‌افتاد، خطايى بر او رخ نمى‌داد و دليلش سستى نمى‌گرفت.
كسى بر او فايق نمى‌شد و سخندانى، او را مجاب نمى‌كرد، سخنان مفصل را با كلمه‌اى مختصر رد مى‌كرد و براى اسكات حريف، در حدود معلوماتش سخن مى‌گفت. جز سخن راست دليلى نمى‌آورد و غلبه را جز به وسيله حقيقت نمى‌خواست. سخنان فريبنده و خدعه‌آميز نمى‌گفت و هرگز عيب‌جويى نمى‌كرد و گوشه نمى‌زد. در سخن نه كند بود نه تند، گفتارش نه طولانى بود نه مبهم.
مردم سخنى سودمندتر و شيواتر و مؤثرتر از سخن وى نشنيده و نمى‌شنيدند».